Լինել, թե՞ չլինել. սա է Նիկոլի խնդիրը

Նիկոլ Փաշինյանը, որը մեկ իրեն Պապ թագավորի կերպարում է զգում, մեկ` Հիսուս Քրիստոսի, հիմա էլ որոշել է խաղարկել Շեքսպիրի դանիական արքայազնի` Համլետի կերպարը: Եվ ահա, երբ վերջին վեց տարվա ընթացքում վերջապես թվում է, թե մազից է կախված իշխանության ղեկին իր մնալ-չմնալու հարցը, նա որոշեց մասնակցել ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար Անդերս Ֆոգ Ռասմուսենի կազմակերպած գագաթնաժողովին Դանիայում: Թերեւս այստեղ է, որ պետք է կայանա վերջինիս մենախոսությունը` «Լինել, թե՞ չլինել», հրաժարական տալ, թե՞ չտալ, իհարկե, այս դեպքում` մտախոհ բռնելով ոչ թե Յորիկի գանգը, այլ սեփական գլուխը:

ԻՆՉՈՒ Է ԱՂՄԿՈՒՄ ԵՎՐԱՔԱՌՅԱԿԸ

Հայաստանյան ներքաղաքական խուռներանգ դաշտում թերեւս Նիկոլ Փաշինյանը մնացել է մեն-մենակ, անգամ իր սրտի եվրաքառյակը` Արման Բաբաջանյանի, Լեւոն Շիրինյանի, Տիգրան Խզմալյանի եւ Արամ Զ. Սարգսյանի ղեկավարած կուսակցություններն են երեկ համատեղ հայտարարությամբ հանդես եկել ու զգուշավոր, բայց քննադատել նիկոլական իշխանությանը: Վերջիններս իրենց վճռականությունն են հայտնել` ջանքեր գործադրել` «Հայաստանի ներքաղաքական կյանքի առողջացման, բարեփոխումների, մարդու իրավունքների արդյունավետ պաշտպանության եւ կոռուպցիայի դեմ պայքարի, հատկապես դատական եւ իրավապահ համակարգերում վեթինգի իրականացման գործում, որոնք մնում են չլուծված իշխանությունների անհետեւողականության եւ կադրային խնդրահարույց քաղաքականության պատճառով»: Սա առնվազն հուշում է, որ Նիկոլ Փաշինյանից վերջնականապես Արեւմուտքը հրաժարվել է` չնայած նրան, որ հին տալիք-առնելիքները հաշվի առնելով` եվրաքառյակը չի շտապում ուղիղ հնչեցնել նրա անունը կամ դնել հրաժարականի պահանջ: Ստացվում է, որ «կոնսենսուս մինուս մեկն» այլեւս իրականություն է: Մնում է գտնել, թե ով պետք է լինի այլընտրանքային վարչապետի թեկնածուն:

ՈՎ Է ԼԻՆԵԼՈՒ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԹԵԿՆԱԾՈՒՆ

Հարցերի հարցը մնում է այն, թե ով պետք է լինի վարչապետի թեկնածուն, որի առաջադրմամբ էլ հնարավոր կլինի սահմանադրական ճանապարհով անվստահություն հայտնել Նիկոլ Փաշինյանին: Փաստն այն է, որ ընդդիմադիր քաղաքական ուժերի հայտարարություններում, քաղաքագետների մեկնաբանություններում կարմիր թելով անցնում է այն դիրքորոշումը, որ ընդդիմության միասնական թեկնածուն կարող է լինել բացառապես Տավուշի թեմի առաջնորդ Տ. Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստյանը, որն առաջնորդեց նոր սկիզբ առած շարժումը Կիրանցից մինչեւ Երեւան: Եվ որքան էլ փորձենք խուսափել 2018-ի իրադարձությունների զուգահեռներից, էլի գալիս ենք Նիկոլ Փաշինյանի կողմից արդեն գործարկված մի կոնցեպետին` կա՛մ Բագրատ սրբազանը կլինի վարչապետ, կա՛մ Հայաստանում վարչապետի այլ թեկնածու չի ընտրվի: Ընդ որում` Բագրատ սրբազանն ուզի, թե չուզի, միեւնույնն է, սա է մնում միակ տարբերակը, այլապես շարժումը դատապարտված է տապալման: Թեպետ, օրինակ, «Հայոց Արծիվներ. Միասնական Հայաստան» կուսակցության նախագահ, գնդապետ Խաչիկ Ասրյանի վարչապետի թեկնածուն պաշտպանության նախկին նախարար, գեներալ-մայոր Արշակ Կարապետյանն է, ինչի մասին նա հայտարարությամբ է հանդես եկել: Որոշակի տրամադրություններ ստուգելու համար այլ անուններ են շրջանառվում, նույն ընդդիմադիր տարբեր ուժեր, Նիկոլ Փաշինյանին թողած, սկսում են հարձակվել միմյանց վրա: Իսկ Բագրատ սրբազանը հեգնում է, թե լավ նորություն ունի. «Վարչապետի լավ թեկնածուների անուններ եմ առաջարկում, մրցակցությունը 2 հոգու մեջ է՝ Արսեն Թորոսյան եւ Տիգրան Ավինյան»: Կատակը կատակ, բայց նաեւ հարց է ծագում` իսկ ինչպե՞ս հաղթահարել սահմանադրական այն խոչընդոտը, որ Կանադայի քաղաքացիություն ունեցող Բագրատ սրբազանը չի կարող լինել վարչապետի թեկնածու, եթե այնուհանդերձ հենց ինքը լինի: Իրականում բարդ լուծումներ փնտրել պետք չէ: «Բագրատ արքեպիսկոպոսը իրավունք ունի հրաժարվել Կանադայի քաղաքացիությունից եւ առաջադրվել ՀՀ վարչապետ թեկնածու։ Ամեն ինչ շատ պարզ եւ օրինական է. Հրաժարվեելու պահից սկսած` վերանում է օրենքով սահմանված խոչընդոտը», - ասում է իրավաբան, միջազգայնագետ-քաղաքագետ Լիլիթ Մանասերյանը: Բայց այստեղ էլ կա մեկ ուրիշ վտանգ, ինչի մասին զգուշացնում է Հանրային կառավարման եւ քաղաքականության փորձագետ Հովհաննես Ավետիսյանը. «Եթե Բագրատ սրբազանը մտավ կառավարություն, եղած հզոր ռեսուրսը փոշիացվելու է, իսկ հնարավոր ձախողման դեպքում` երկրի միակ ազգային ինստիտուտը՝ Հայ Առաքելական եկեղեցին անզոր է դառնալու»: Մինչդեռ ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը լավատես է, ինչի մասին նա բարձրաձայնեց իր հերթական դատական նիստի ավարտին: Նա վստահեցնում է, որ Բագրատ Սրբազանի առաջնորդությամբ մեկնարկած շարժումն անպայման հաջողելու է. «Իրավունք չունի չհաջողելու, որովհետեւ մեր երկրի վրա 6 տարի առաջ դրված սատանեական խաղադրույքի դեմ կարելի է պայքարել միայն խաչով։ Բայց միայն խաչակնքելը քիչ է, վստահ եմ, որ ժողովուրդն ավելի լայն պայքար է մղելու»:

«ՆՅՈՒԹԱԿԱՆ ԱԿՆԿԱԼԻՔ ՉՈՒՆԵՆԱԼՈՒ ՊԱՅՔԱՐ Է ՍԱ »

Թվում է` իսկապես, ամեն ինչ շատ պարզ ու հեշտ է, բայց այն ինչ կատարվում է Բագրատ սրբազանի շարժման շուրջ, նաեւ որոշակի մտահոգությունների տեղիք է տալիս: Ինչպես քաղաքական մեկնաբան Անի Կարապետյանն է ասում. «Աղետը հետեւյալն է ` շատերը վերջին օրերին Աստծուն ճանաչեցին հանուն իշխանության»։ Ինչ խոսք, անհնար է չնկատել, թե ովքեր են սրբի դեմք հագած` փորձում պտտվել Բագրատ սրբազանի շուրջ, ասես, ձեռքն ում գլխին դնի, վաղը դառնալու է նախարար: Ընդ որում` նրանց շարքերում կան մարդիկ, որոնք մինչ այս մի բան էլ Եկեղեցուն էին քննադատում, իսկ երբ 2018-ին ձեւավորվել էր հակաեկեղեցական շարժում, չգիտես ինչու, այսօրվա ջերմեռանդ հավատացյալ դարձած մի շարք քաղաքական, հասարակական գործիչների ձեն-ծպտունը դուրս չէր գալիս: Ավելին` տպավորություն է, որ 2018-ին մեր երկրի գլխին Նիկոլ բերած մի հոգի կա` նախկին պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը, որը մինչեւ այսօր քաղաքական գործիչներից միակն է, որ հրապարակային ներողություն է խնդրել ու չի խորշում առ այսօր էլ բարձրաձայնել, որ սխալվել է: Իսկ մնացյալն այնպես են իրենց պահում, կարծես, որեւէ մեղքի բաժին չունեն, որ երկիրը հասցրել են այս օրվան` 2018-ին իշխանափոխություն անելով, 2021-ին էլ մի հատ էլ վերընտրելով պատերազմում խայտառակ պարտություն կրած իշխանությանը: Այս առումով խիստ տեղին էր Բագրատ սրբազանի երեկ երեկոյան հերթական հավաքի ժամանակ արված շեշտադրումը. «Պետք է մեր խաղաղ, բայց հուժկու անհամաձայնությունը հայտնենք Նիկոլ Փաշինյանին՝ ցույց տալու, որ չեն կարող մեր կյանքի հաշվին որոշումներ կայացնել ու հանգիստ շարունակեն իրենց կյանքը: Նյութական ակնկալիք չունենալու պայքար է սա: Ոչ մի՛ պաշտոն, ո՛չ աթոռ ու նստարան, ո՛չ փող մի՛ ակնկալեք: Մեկը չմտածի, թե` ես ինչ-որ բան արեցի, դրա դիմաց այսինչ բանը պետք է ստանամ: Չկա՛ նման բան` ինձնից սկսած, բացառված է սա: Մենք հայրենիք ու պատիվ ունենք ստանալու, ուրիշ ոչ մի բան»: Ի վերջո, չմոռանանք, որ այս պայքարի նպատակն է Հայաստանը հանել առկա խորը ճգնաժամից, այլապես մինչեւ շատերի դարդն ու ցավն այն է, որ ամեն մեկի ներկայացուցիչը լինի հնարավոր անցումային կառավարությունում, Ադրբեջանը չի նստելու ու սպասի, մնացած տարածքներն էլ գրավելու է ու վերջակետ դնի: Այս մասին է նաեւ «Ուժեղ Հայաստան Ռուսաստանի հետ. հանուն նոր Միության» շարժման գործադիր կոմիտեի անդամ, ՍԻՄ կուսակցության նախագահ Հայկ Բաբուխանյանի դիտարկումը. «Պաշտոններ կիսելը, աթոռներ բաժանելն այսօրվա թեմա չէ: Այսօր երկիրը կործանման եզրին է: Դրա համար եկեղեցին պետք է իր շուրջը հավաքի հայրենասիրական ուժերին: Բայց, ցավոք, այսօր չեմ տեսնում նրանց, որոնք շատ անգամ առաջին պլանով փորձում են մտնել այս նոր շարժման մեջ: Օրինակ, ԱԺԲ-ին ես չեմ համարում հայրենասիրական ուժ, իրենց քաղաքագետ համարող որոշ դեմքերի, որոնց երեխաները ապրում են Արեւմուտքում` նույնպես»:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Այս թեմայով Խորհրդային սահմանների վերականգնումը նշանակում է դնել мина замедленного действия. ՀՀ նախկին վարչապետ Մանդատը պահելու գինն այլեւս ստորացումն է Խստիվ դատապարտում ենք ապօրինի վարչախմբի վարքագիծը Եթե Նիկոլ հայադավին եւ իր ոհմակին թույլատրվի շարունակել պետական դավաճանությունը, ինչն էլ երեկ եւ այսօր արվում է… Որ դեպքում Նիկոլի հրաժարականը կդառնա ժամերի հարց