Առանց Ռուսաստանի միջնորդության՝ առարկայական լուծումներ փնտրել հնարավոր չէ. Արման Ղուկասյան

Հայ-ադրբեջանական եւ հայ-թուրքական հարաբերությունների վերաբերյալ խորհրդարանական ընդդիմության հեղինակած հայտարարության նախագծի շուրջ ՀՅԴ գրասենյակում արտախորհրդարանական ուժերի ղեկավարների հետ քննարկմանը ներկա չէր «Հանուն սոցիալական արդարության» կուսակցության նախագահ ԱՐՄԱՆ ՂՈՒԿԱՍՅԱՆԸ: Իսկ թե ինչով էր պայմանավորված, «Իրավունքի» հետ զրույցում ասաց, որ հրավիրված չի եղել:

– Ամեն դեպքում, պարոն Ղուկասյան, ինչպե՞ս եք վերաբերվում ներկայացված նախագծի բովանդակությանը, եւ ինչպիսի՞ն է Ձեր կուսակցության դիրքորոշումը:

– Իհարկե, նման նախագիծը չի կարող ընդունելի չլինել: Բայց կան շատ հարցեր գործող խորհրդարանական եւ ոչ խորհրդարանական ընդդիմությանը` իրենց հռչակած ճանապարհային քարտեզի վերաբերյալ, ինչն ինձ համար պարզ չէ: Մեկ ամսից ավել է իրենք պայքարում են, բայց, կարծես թե, այդ պայքարն ավարտին չի հասցվել, իշխանափոխություն տեղի չի ունեցել, որ մի հատ էլ հայտարարություն ընդունեն  խորհրդարանում ու որոշեն, թե ինչ հունով է ընթանալու հայ-ադրբեջանական ու հայ-թուրքական հարաբերությունները: Ինչ վերաբերում է այն շեշտադրմանը, որ Արցախը երբեք չպետք է լինի Ադրբեջանի կազմում, այստեղ թյուրըմբռնում կա, կարծում եմ` չի կարող լինել ինչ-որ հայ, որը համաձայն չլինի այս ձեւակերպման հետ: Սակայն, կարեւոր է նաեւ ընդգծել, թե ինչպիսի լուծումներ են տեսնում այս հարցի շուրջ այն ընդդիմադիրները, ովքեր նախաձեռնել են այս ամենը: Ի վերջո, ո՞րն է իրենց տեսլականը: 

– Ասում եք, թե չի կարող լինել ինչ-որ հայ, որը համաձայն չլինի՝ «Արցախը երբեք չի լինելու Ադրբեջանի կազմում» ձեւակերպման հետ: Բայց այս ձեւակերպումից այսօր խուսափում է ամբողջ իշխանությունը: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

– Կներեք, բայց  յուրաքանչյուր հայ, որը հստակ չի կարող ասել եւ խուսափում է ձեւակերպումից, որ «Արցախը չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում», չեմ համարում, թե հայ է: Բայց միայն այսքանն ասելը բավարար չէ, պետք է ձեւակերպել նաեւ, թե ինչպիսի գործիքակազմ կա այս հարցի լուծման համար: Հասկանալի է, որ Նիկոլ Փաշինյանի մոտեցումը հակապետական է եւ հակաարցախյան, բայց ինչպիսի՞ օրակարգ ունի հրապարակում կանգնած ընդդիմությունը, մինչեւ այսօր չեմ լսել:

– Բայց չէ՞ որ Ֆրանսիայի հրապարակում հնչել է առաջարկվող ծրագրային դրույթները, որոնց թվում շեշտվել է, որ մինչեւ հավանական խաղաղության պայմանագրի կնքումը` առաջնային կերպով պետք է հասցեագրվեն Արցախի Հանրապետության տարածքների դեօկուպացիայի եւ ինքնորոշման իրավունքի հիման վրա Արցախի Հանրապետության վերջնական իրավական կարգավիճակի որոշման հարցերը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության հովանու ներքո։ 

– Իսկ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբ դեռ գոյություն ունի՞: Այսօր կա մոսկովյան ձեւաչափ եւ բրյուսելյան, որտե՞ղ է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը: Իրականում ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը գտնվում է պատային վիճակում, ինչի մասին բազմիցս նշել է նաեւ ՌԴ արտգործնախարարը: Այդ  խումբը ճգնաժամ է ապրում, եւ պետք չէ այս առումով պատրանքներ ունենալ: Կարող ենք իրողություններից չբխող օրակարգերով առաջնորդվել, բայց կասկածում եմ, թե սա կարող է մեզ բերել իրական կյանք եւ լուծումներ տալ մեր այն խնդիրներին, որոնք ունենք: Ըստ իս, այս հարցը կարող է լուծում ունենալ միմիայն Ռուսաստանի օժանդակությամբ` հաշվի առնելով նրա ազդեցությունը մեր տարածաշրջանի գործընթացների վրա: Մենք տեսանք, որ Նիկոլ Փաշինյանի բրյուսելյան այցի եւ Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի հայտարարության արդյունքում չկան հստակ լուծումներ: Այնպես որ, առանց Ռուսաստանի միջնորդության՝ առարկայական լուծումներ փնտրել հնարավոր չէ: Իսկ ի՞նչ է առաջարկում հարթակում կանգնած ընդդիմությունը եւ անձամբ Իշխան Սաղաթելյանը, անկեղծորեն պետք է ասեմ, որ մինչեւ այսօր չեմ հասկանում:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ