Ու նորից նույն հարցն է՝ կլինի՞ մեծ պատերազմ Մերձավոր Արեւելքում

Ի­հար­կե, մեր մեծ տա­րա­ծաշր­ջա­նում այս պա­հին ըն­թա­ցող սուր զար­գա­ցում­նե­րից եւս մե­ծա­պես կախ­ված է, թե ինչ հնա­րա­վոր ըն­թացք կա­րող է ու­նե­նալ Հա­յաս­տա­նը (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=289700&l=am): Ի վեր­ջո, Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում ի­րա­վի­ճա­կը շա­րու­նա­կում են հե­տե­ւո­ղա­կա­նո­րեն սրել, եւ ե­թե լի­նի այդ­քան չար­չարկ­ված մեծ պա­տե­րազ­մը, ա­մեն բան կա­րող է գլխի­վայր շրջվել:

ՀԱՄԱՍ-ի ա­ռաջ­նոր­դի սպա­նութ­յու­նը, այն էլ հենց Թե­հրա­նում, բնա­կան է, որ լար­վա­ծութ­յան նոր մա­կար­դակ է ի հայտ բե­րել տա­րա­ծաշր­ջա­նում: Այն կար­գի, որ շատ աղբ­յուր­ներ մեծ պա­տե­րազ­մին տա­լիս են ար­դեն սկսվա­ծի «կար­գա­վի­ճակ»՝ դրա փաս­տա­ցի մեկ­նար­կին տա­լով 24, 36, 72 ժամ ժա­մա­նակ եւ այլն: Ընդ ո­րում, այս հար­ցում հեր­թա­կան ան­գամ աչ­քի է ընկ­նում ա­րեւմտ­յան ուլտ­րա­լի­բե­րալ լրատ­վա­կան դաշ­տը, ո­րը, թեեւ, ժա­մա­նա­կին է­լի է 48 կամ 72 ժամ տվել պա­տե­րազ­մի մեկ­նար­կին ու սխալ­վել: Արդ­յուն­քում, տպա­վո­րութ­յունն այն է, որ նման քա­րոզ­նե­րով փոր­ձում են միայն մե­ծաց­նել պա­տե­րազ­մի հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը, ինչն ա­վե­լորդ ակ­նարկ է, որ նման պա­տե­րազ­մով այս պա­հին հիմ­նա­կա­նում շա­հագրգռ­ված են ո­րո­շա­կի հրեա­կան շրջա­նակ­ներ, ով­քեր հա­մա­գոր­ծակ­ցում են, այս­պես ա­սենք, Նե­թան­յա­հու­ի թե­ւի հետ:

Այն, որ այս պա­տե­րազմն ա­ռա­ջին հեր­թին պետք է հենց Նե­թան­յա­հու­ին, ա­վե­լորդ կեր­պով հիմ­նա­վո­րեց այս վեր­ջին դեպ­քը: Փաս­տը, որ ՀԱՄԱՍ-ի ա­ռաջ­նորդ Հա­նիեին սպա­նե­ցին հենց Թեհ­րա­նում, դա ա­ռա­ջին հեր­թին Ի­րա­նին ուղղ­ված մար­տահ­րա­վեր էր, թե, տե­սեք, ձեր տա­րած­քում կա­րող ենք նման բա­ներ ա­նել: Այ­սինքն, սրա­նով պար­զա­պես Նե­թան­յա­հուն փոր­ձում է տեղ չթող­նել, որ Ի­րա­նը չպա­տաս­խա­նի: Եվ հաշ­վար­կը ճիշտ է, պա­տաս­խա­նը կլի­նի. ըստ տա­րաբ­նույթ աղբ­յուր­նե­րի, ա­յա­թոլ­լա Խա­մե­նեին հրա­հան­գել է ու­ղիղ հար­ված հասց­նել Իս­րա­յե­լին: Ի­րա­նում էլ ակ­տիվ տա­րա­ծում է գտել այն կար­ծի­քը, որ պա­տե­րազմն ան­խու­սա­փե­լի է, եւ պետք է չխու­սա­փել պա­տե­րազ­մից: Օ­րի­նակ, հայտ­նի փոր­ձա­գետ Հա­յալ Մո­ւազ­զին գրում է. «Տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին այս հա­կա­մար­տութ­յունն ան­խու­սա­փե­լի է: Բա­ցար­ձակ հի­մա­րութ­յուն է ինքդ քեզ խա­բել՝ ի­մա­նա­լով, որ պա­տե­րազ­մը 95%-ով ան­խու­սա­փե­լի է, որ չպետք է պատ­րաստ­վես պա­տե­րազ­մի։ Վեր­ջա­պես, 45 տա­րի սպա­սե­լուց հե­տո, ե­կել է ժա­մա­նա­կը, որ Ի­րա­նը ուղ­ղա­կի հաշ­վե­հար­դար տես­նի Իս­րա­յե­լի հետ…»:

­Բայց մյուս կող­մից, ի­րո՞ք պա­տե­րազ­մը, ո­րին այդ­քան ձգտում է Նե­թան­յա­հուն՝ առն­վազն սե­փա­կան կա­շին փրկե­լու հա­մար, Ի­րա­նին ի­րոք պետք է: Ինչ­պես նաեւ՝ պա­տե­րազմն ԱՄՆ-ին պե՞տք է. սա էլ է հարց, ինչ­քան էլ որ, այս­պես ա­սած, Բայ­դե­նի վար­կա­նի­շի գոր­ծո­նը, ո­րը Վա­շինգ­տո­նին պար­տադ­րում էր՝ կանգ­նեց­նել նման պա­տե­րազ­մը, ար­դեն չկա: Մեր­ձա­վոր Ար­եւել­քի եւ Կենտ­րո­նա­կան Ա­սիա­յի հե­տա­զո­տութ­յուն­նե­րի կենտ­րո­նի տնօ­րեն Սեմ­յոն Բաղ­դա­սա­րո­վի գնա­հատ­մամբ. «Ի­րա­նը պար­զա­պես չի կա­րող չար­ձա­գան­քել, սա ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐ է, «ի­մի­տա­ցիա» սպա­սել չի կա­րե­լի, հի­մա դա Ի­րա­նի քայլն է: Ո՞րն է խնդրի էութ­յու­նը։ Սա բնաջնջ­ման պա­տե­րազմ է՝ կա՛մ Իս­րա­յե­լը ոչն­չաց­նում է իր հա­կա­ռա­կորդ­նե­րին, կա՛մ հա­կա­ռա­կը։ Ցա­վոք, փոխ­զի­ջու­մը հնա­րա­վոր չէ»: Բայց նաեւ. «ԱՄՆ-ն եւ Ի­րա­նը շա­հագրգռ­ված չեն պա­տե­րազ­մով, սա­կայն Նե­թան­յա­հուն բո­լոր ջան­քե­րը կգոր­ծադ­րի, որ­պես­զի պա­տե­րազ­մը տե­ղի ու­նե­նա»:

Այ­սինքն, այս պա­հին Ի­րա­նի կող­մից պա­տե­րազմ սկսե­լը հենց Նե­թան­յա­հու­ի շա­հե­րից է բխում. նա, բնա­կան է, Թեհ­րա­նին կներ­կա­յաց­նի, որ­պես նա­խա­հար­ձակ կողմ, հա­մա­պա­տաս­խան քա­րոզ­չա­մե­քե­նան դա բո­լոր մե­թոդ­նե­րով ա­ռաջ կտա­նի, եւ մի­գու­ցե ԱՄՆ-ին պար­զա­պես հնա­րա­վո­րութ­յուն չմնա՝ Իս­րա­յե­լի օգ­տին պա­տե­րազ­մի մեջ ներ­քաշ­վել:

­Միայն թե կա նաեւ այս մե­դա­լի հա­կա­ռակ կող­մը. արդ­յոք ան­գամ ցան­կութ­յան դեպ­քում ԱՄՆ-ն­ այս պա­հին Ի­րա­նի վրա հար­ձակ­վե­լու պո­տենց­իալ ու­նի: Օ­րի­նակ, թեեւ հու­սիթ­նե­րը փա­կել են Ա­րեւ­մուտ­քի հա­մար այն­պի­սի կա­րե­ւոր ու­ղի, ինչ­պի­սին է Կար­միր ծո­վը, սա­կայն ԱՄՆ-ն­ այդ­պես էլ չկա­րո­ղա­ցավ այս­տեղ ո­րե­ւէ խնդիր լու­ծել: Իսկ ի՞նչ կլի­նի Ի­րա­նի դեպ­քում:

­Մի շարք փոր­ձա­գետ­ներ մատ­նան­շում են մեկ այլ գերխն­դիր, որն այսօր պետք է կա­րո­ղա­նա լու­ծել ԱՄՆ-ն: Ն­կա­տի ու­նենք այս պա­հին Վե­նե­սո­ւե­լա­յում ծա­վալ­վող «գու­նա­վոր հե­ղաշրջ­ման» փոր­ձը: Ըստ աղբ­յուր­նե­րի. «Բայ­դե­նը գրե­թե սպա­ռել է ԱՄՆ-ի նավ­թի ռազ­մա­վա­րա­կան բո­լոր պա­շար­նե­րը: Իսկ վե­րա­կանգ­նե­լը չա­փա­զանց թանկ կնստի, քա­նի որ գնե­րը ամ­բողջ աշ­խար­հում բարձ­րա­նում են մինչեւ եր­կինք, եւ չգի­տես ուր կհաս­նեն, ե­թե Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քը պայ­թի։ Այ­սինքն, նախ­քան Մեր­ձա­վոր Ար­եւել­քի գոր­ծը սկսե­լը (­Լի­բա­նան-Ի­րա­նի` գու­մա­րած ա­րա­բա­կան աշ­խար­հի պա­տե­րազ­մը Իս­րա­յե­լի եւ­ արեւմտ­յան կոա­լի­ցիա­յի դեմ), անհ­րա­ժեշտ է սե­փա­կան «բեն­զալ­ցա­կա­յա­նը» գտնել, որ­պես­զի նավթ գնեն կո­պեկ­նե­րով: Ե­թե ​​­Վե­նե­սո­ւե­լա­յի իշ­խա­նութ­յու­նը փլուզ­վի, ա­պա Մեր­ձա­վոր Ար­եւել­քում լայ­նա­ծա­վալ պա­տե­րազ­մ կլի­նի, եւ­ ուկ­րաի­նա­կան ճգնա­ժա­մը կշա­րու­նակ­վի։ Ե­թե ​​­Կա­րա­կա­սը դի­մա­նա, ա­պա Մեր­ձա­վոր Ար­եւել­քում լայ­նա­ծա­վալ պա­տե­րազմ­ներ չեն լի­նի (այն, ինչ հի­մա կա, կշա­րու­նակ­վի), եւ­ ուկ­րաի­նա­կան գոր­ծը պետք է կանգ­նեց­վի: Վե­նե­սո­ւե­լա­յում բո­լոր բո­ղո­քի ակ­ցիա­նե­րը վե­րահսկ­վում են դրսից, ֆի­նան­սա­վոր­վում են դրսից, հար­ձա­կում­նե­րը գա­լիս են դրսից: Հա­ջորդ փու­լում ցու­ցա­րար­նե­րը կստա­նան զենք, եւ կսկս­վի քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մը: Ընդ­դի­մութ­յան հիմ­նա­կան խնդի­րը, ո­րը 100%-ով դրել են ի­րենց հո­վա­նա­վոր­նե­րը, նավ­թի հան­քա­վայ­րե­րի վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ առ­նելն է եւ­ այն 20 դո­լա­րով վա­ճա­ռել արեւմտ­յան ըն­կե­րութ­յուն­նե­րին, ինչ­պես ա­րեց ԴԱԻՇ-ը, ո­րը նույն­պես ստեղծ­վել է միայն ռե­սուրս­նե­րը թա­լա­նե­լու հա­մար»:

­Մինչ­դեռ Մա­դու­րոն նստած չի սպա­սում, թե ընդ­դի­մությ­ունն ինչ կա­նի. ար­դեն հա­զա­րա­վոր ակ­տի­վիստ­նե­րի է բռնել, ո­րը, բնա­կան է, նվա­զեց­նում է ապս­տամ­բութ­յան զար­գաց­ման հե­ռան­կա­րը: Կ­կա­րո­ղա­նա՞ Վա­շինգ­տոնն ա­րա­գո­րեն այս ի­րա­վի­ճա­կը փո­խել, այլ հարց է: Սա­կայն այս պա­հին դրա նշան­նե­րը դեռ չկան:

Իսկ Ի­րա­նը, ի­հար­կե, կա­րող է մի շարք ծանր հար­ված­ներ հասց­նել Իս­րա­յե­լին՝ հայ­տա­րա­րե­լով, որ դրա­նով պա­տաս­խա­նը տրված է: Այս դեպ­քում նո­րից գնդա­կը կհայտն­վի Նե­թան­յա­հու­ի դաշ­տում, նա ստիպ­ված է լի­նե­լու կա´մ ս­պա­սել, կա´մ նա­խա­հար­ձակ պա­տե­րազմ սկսել: Եվ երկ­րորդ դեպ­քում ԱՄՆ-ն պար­տա­դիր չէ, որ խառն­վի. Իս­րա­յելն է իր ո­րոշ­մամբ հար­ձակ­վել, թող տա­կից դուրս գա:

Ն­ման է, որ այս պա­հին մեծ պա­տե­րազ­մի հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը մնում է ոչ հա­մար­ժե­քո­րեն մեծ: Չ­նա­յած, ա­մեն բան խո­սում է այն մա­սին, որ Նե­թան­յա­հուն մի այն­պի­սի վի­ճա­կում է, որ նրա­նից ա­մեն բան սպա­սե­լի է: