Փաշինյանի վարքագիծը հիշեցնում է դասական հանցագործի մտածելակերպ. Գագիկ Համբարյան

Գ­յում­րիում տե­ղի ու­նե­ցած վեր­ջին ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րի եւ ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կի մա­սին «Ի­րա­վունք»-ը զրու­ցել է Շի­րա­կի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի պատ­մութ­յան եւ փի­լի­սո­փա­յութ­յան ամ­բիո­նի դա­սա­խոս, քա­ղա­քա­գետ ԳԱԳԻԿ ՀԱՄԲԱՐՅԱՆԻ հետ:

— Ինչ­պե՞ս կգնա­հա­տեք Գ­յում­րիում տե­ղի ու­նե­ցող զար­գա­ցում­նե­րը, մաս­նա­վո­րա­պես՝ քա­ղա­քա­պետ Վար­դան Ղու­կաս­յա­նի աղմ­կոտ ձեր­բա­կա­լութ­յու­նը։ Սա քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թա՞ց է, թե՞ ի­րա­վա­կան։

— Իմ կար­ծի­քով՝ այս­տեղ ի­րա­վա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի մա­սին խո­սելն ա­վե­լորդ է: Մենք ա­մեն ան­գամ տես­նում ենք ՔՊ-ի դա­վա­ճա­նա­յին քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը, որն իր ար­տա­հայ­տումն է գտնում հատ­կա­պես վեր­ջին հինգ տա­րի­նե­րին։ Դե­ռեւս տա­րի­ներ ա­ռաջ ձե­ւա­վոր­վեց այն, ին­չը կա­րե­լի է ան­վա­նել քայ­լա­կան­նե­րի «լի­բե­րալ ֆա­շիզմ», ո­րի դրսե­ւո­րում­նե­րը հա­սել են նաեւ Գ­յում­րի։

­Նի­կոլ Փա­շին­յա­նի վար­քա­գի­ծը բա­ցա­հայտ ցույց է տա­լիս, որ նա չի նե­րում գյում­րե­ցի­նե­րին ի­րենց քա­ղա­քա­կան ընտ­րութ­յան հա­մար։ Ն­րա ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը փոր­ձում են ա­ռաջ տա­նել այն թե­զը, թե Վար­դան Ղու­կաս­յա­նին գյում­րե­ցի­նե­րը չեն ընտ­րել, ին­չը պար­զա­պես ան­հե­թեթ է։ Վեր­ջին ՏԻՄ ընտ­րութ­յուն­նե­րին մաս­նակ­ցած հա­զա­րա­վոր ընտ­րող­նե­րի մեծ մա­սը քվեար­կել է ՔՊ-ի դեմ եւ ըն­դա­մե­նը քիչ տո­կոսն է ա­ջակ­ցել այդ ու­ժին։ Սա հստակ ար­տա­ցո­լում է գյում­րե­ցի­նե­րի քա­ղա­քա­կան կամ­քը։

­Ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան երկր­նե­րում ընտ­րութ­յուն­նե­րի արդ­յունք­նե­րի լուծ­ման հստակ ձե­ւա­չափ կա: Ե­թե մեկ քա­ղա­քա­կան ուժ ստա­նում է ա­վե­լի քան 50 տո­կոս ձայն, նա միանձն­յա ձե­ւով ղե­կա­վա­րում է հա­մայն­քը։ Իսկ այն դեպ­քե­րում, երբ ոչ մի ուժ չի ստա­նում 50+1 տո­կոս ձայն, ընտ­րութ­յուն­նե­րում ման­դատ ստա­ցած մյուս ու­ժե­րը՝ նույն գա­ղա­փա­րա­խո­սութ­յամբ, կա­րող են միա­վոր­վել եւ ընտ­րել քա­ղա­քա­պետ։ Գ­յում­րիում հենց այդ­պես էլ ե­ղավ. չորս ընդ­դի­մա­դիր ուժ միա­վոր­վե­ցին եւ ընտ­րե­ցին քա­ղա­քա­պետ։ Դա լիո­վին տե­ղա­վոր­վում է ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան սկզբունք­նե­րի շրջա­նա­կում։

­Սա­կայն Նի­կոլ Փա­շին­յա­նը իր գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րով եւ հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րով, բա­ցա­հայտ ցու­ցա­բե­րում է հա­կակ­րանք գյում­րե­ցի­նե­րի նկատ­մամբ։ Ն­րա կող­մից Գ­յում­րիի տո­նա­կա­տա­րութ­յան կա­պակ­ցութ­յամբ ո­րե­ւէ շնոր­հա­վո­րանք չու­ղարկ­վեց, իսկ հե­տա­գա իր քայ­լե­րը ցույց տվե­ցին, որ նա փոր­ձում է տա­պա­լել գյում­րե­ցի­նե­րի ընտ­րութ­յու­նը՝ օգ­տա­գոր­ծե­լով վար­չա­կան եւ քա­ղա­քա­կան ճնշման մե­թոդ­ներ։

­Փա­շին­յա­նը չի հար­գում ոչ միայն Վար­դան Ղու­կաս­յա­նին, ում ներ­կա­յաց­նում է որ­պես «տգետ» կամ «ՀՀԿ-ա­կան մնա­ցուկ», այ­լեւ՝ գյում­րե­ցի­նե­րին, ում ընտ­րա­կան կամ­քը բա­ցա­հայտ ան­տես­վում է։ Ն­րա իշ­խա­նութ­յու­նը շա­րու­նակ փոր­ձում է հան­րութ­յա­նը հա­մո­զել, թե Գ­յում­րիում տե­ղի ու­նե­ցա­ծը հա­կա­սում է օ­րեն­քին, մինչ­դեռ փաս­տե­րը խո­սում են հա­կա­ռա­կի մա­սին։

Ակն­հայտ է, որ Նի­կոլ Փա­շին­յա­նը նա­խա­պատ­րաստ­վում է հա­մա­պե­տա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րին եւ ձգտում է վե­րա­զավ­թել այն հա­մայնք­նե­րի իշ­խա­նութ­յու­նը, որ­տեղ քա­ղա­քա­պե­տերն ընդ­դի­մա­դիր են։ Այս գոր­ծըն­թացն ար­դեն իսկ նկա­տե­լի է մի շարք հա­մայնք­նե­րում՝ Ա­բով­յա­նում, Ա­լա­վեր­դիում, Վա­նա­ձո­րում, իսկ այժմ՝ Գ­յում­րիում։ Ընդ ո­րում, գոր­ծադր­վում են նույն մե­թոդ­նե­րը՝ վեն­դե­տա­յի, շան­տա­ժի, սպառ­նա­լիք­նե­րի եւ քա­ղա­քա­կան ճնշման ձե­ւա­չա­փով։

­Փա­շին­յա­նի հա­մար ա­ռա­ջի­կա հա­մա­պե­տա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րը կյան­քի եւ մահ­վան խնդիր են։ Վեր­ջին հինգ տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում նրա իշ­խա­նութ­յու­նը կա­տա­րել է այն­քան հա­կաօ­րի­նա­կան եւ հա­կա­պե­տա­կան գոր­ծո­ղութ­յուն­ներ, որ նա հստակ գի­տակ­ցում է՝ իշ­խա­նութ­յու­նը կորց­նե­լը իր հա­մար հա­վա­սար է պա­տաս­խա­նատ­վութ­յան են­թարկ­վե­լուն։ Այդ պատ­ճա­ռով էլ նա պատ­րաստ է ա­մեն քայ­լի՝ իշ­խա­նութ­յու­նը պա­հե­լու նպա­տա­կով։

­Փա­շին­յա­նի վար­քա­գի­ծը հի­շեց­նում է դա­սա­կան հան­ցա­գոր­ծի մտա­ծե­լա­կերպ: «Ե­թե ես չլի­նեմ վար­չա­պետ, ա­պա Հա­յաս­տա­նը թող չլի­նի», - ըստ իս, սա է նրա գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի հիմ­նա­կան շար­ժա­ռի­թը։

Այն քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րը, ո­րոնք դեռ հույս ու­նեն, թե կա­րե­լի է այս իշ­խա­նութ­յա­նը հաղ­թել ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րի մի­ջո­ցով, խո­րա­պես սխալ­վում են։ Փա­շին­յա­նը պատ­րաստ է չե­զո­քաց­նել բո­լոր ընդ­դի­մա­դիր ու­ժե­րին, բան­տար­կել նրանց ա­ռաջ­նորդ­նե­րին եւ կի­րա­ռել ցան­կա­ցած մի­ջոց՝ սե­փա­կան վե­րար­տադ­րութ­յու­նը ա­պա­հո­վե­լու հա­մար։

— Ի՞նչ նա­խադր­յալ­ներ կա­յին դեպ­քե­րի նման զար­գաց­ման հա­մար։ Արդ­յո՞ք սա վկա­յում է, որ Գ­յում­րիում այ­սօր­վա իշ­խա­նութ­յան նկատ­մամբ անվս­տա­հութ­յունն էլ ա­վե­լի է խո­րա­նա­լու:

— Նա­խադր­յալ­ներ, ի­հար­կե, վա­ղուց կա­յին, եւ Նի­կոլ Ան­հո­ղը դա չէր էլ կա­րող չի­մա­նալ։ Ինք­ներդ էլ շատ լավ գի­տեք, որ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վում հար­ցու­պա­տաս­խա­նի ժա­մա­նակ, երբ Նի­կո­լին հար­ցեր էին ուղ­ղում իր կու­սա­կից­նե­րը, բո­լո­րը շատ լավ գի­տեին, որ դրանք բե­մա­կա­նա­ցում­ներ են։ Չի կա­րող «Քայ­լից»՝ դա­վա­ճա­նա­վոր ոհ­մա­կից, ո­րե­ւէ մեկն ա­ռանց նա­խա­պես պայ­մա­նա­վոր­վե­լու՝ հար­ցեր տալ Նի­կոլ Ան­հո­ղին։ Եվ հենց այդ Նի­կո­լը մի քա­նի շա­բաթ ա­ռաջ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վում տե­ղի ու­նե­ցած հար­ցու­պա­տաս­խա­նի ըն­թաց­քում ար­դեն ցույց էր տա­լիս այս իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի քայ­լե­րը Գ­յում­րու քա­ղա­քա­պե­տի նկատ­մամբ։ Այ­սինքն՝ նրանք ան­գամ չէին էլ փոր­ձում թաքց­նել ի­րենց գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րը։

Ի դեպ, նշեմ, որ ընտ­րութ­յան ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան պե­տութ­յուն­նե­րում քա­ղա­քա­պետ ընտ­րե­լու եր­կու ձեւ կա. երբ մար­դը ստա­նում է պարզ մե­ծա­մաս­նութ­յուն ժո­ղովր­դի քվեար­կութ­յան արդ­յուն­քում, կամ երբ ստա­նում է մե­ծա­մաս­նութ­յուն մի քա­նի քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի միա­վոր­ման պա­րա­գա­յում։ Բայց այս մարդ­կանց մոտ դա չի ըն­դուն­վում։ Հաս­կա­նու՞մ եք՝ այս մար­դիկ ոչ միայն չեն հաս­կա­նում ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան սկզբունք­նե­րը, այ­լեւ շատ թույլ են մա­թե­մա­տի­կա­յից։ Ն­րանք փոր­ձում են ի­րենց պար­տութ­յու­նը՝ Գ­յում­րիում ստա­ցած չնչին տո­կո­սը, ներ­կա­յաց­նել որ­պես հաղ­թա­նակ։ Սա կա՛մ լկտիութ­յան գա­գաթ­նա­կետն է, կա՛մ տգի­տութ­յան գեր­­գա­գաթ­նա­կե­տը։

Ի­հար­կե, պետք է նաեւ նշեմ, որ ինչ վե­րա­բե­րում է հան­րա­յին իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի նկատ­մամբ անվս­տա­հութ­յան խնդրին, ա­պա ա­մեն բան միայն կսրվի։ Եվ, ի դեպ, կրկնում եմ՝ ես ինքս Վար­դան Ղու­կաս­յա­նին չեմ ընտ­րել որ­պես քա­ղա­քա­պետ, բայց խնդիրն այն է, որ ես` որ­պես գյում­րե­ցի եւ ընդ­դի­մա­դիր, տես­նում եմ՝ այս մար­դը ար­հա­մա­րհել է, ա­վե­լի ճիշտ՝ թքած ու­նի գյում­րե­ցու ընտ­րութ­յան վրա։ Այս մար­դը փաս­տա­ցի ա­սում է՝ կա՛մ դուք ինձ եք ընտ­րե­լու, կա՛մ ու­րիշ­նե­րին չպետք է ընտ­րեք, եւ վերջ։ Այս բո­լոր ընտ­րութ­յուն­նե­րը նա ֆիք­սել է իր հա­մար՝ որ­պես ֆիք­ցիա։

Օ­րի­նակ` հենց Ա­խուր­յա­նի խո­շո­րաց­ված հա­մայն­քում բնա­կիչ­նե­րի պարզ մե­ծա­մաս­նութ­յու­նը ձայ­նը տվել էր եր­կու ընդ­դի­մա­դիր ու­ժե­րի։ Իսկ ինչ ա­րեց նա՝ ըն­դա­մե­նը ժա­մա­նակ անց ման­դա­տա­գո­ղութ­յան մի­ջո­ցով զավ­թեց իշ­խա­նութ­յու­նը։ Ա­խուր­յա­նում հա­մայն­քա­պետ նշա­նա­կեց ի­րեն հա­ճո «ու­րախ մար­դուն»։ Նույ­նը ա­րե­ցին նաեւ Ա­լա­վեր­դիում ու Վա­նա­ձո­րում. այն­տեղ քա­ղա­քա­պե­տի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նում է մե­կը, որն ընտ­րութ­յուն­նե­րի հետ ո­րե­ւէ առն­չութ­յուն ան­գամ չու­նի, իսկ իս­կա­պես ընտր­ված քա­ղա­քա­պե­տը եր­կու տա­րուց ա­վել անց­կաց­րեց բան­տում։

ԴԻԱՆԱ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝