ԴԱՏԱԽԱԶԱ-ՔՆՆՉԱԿԱՆ ՊՐԱԿՏԻԿԱՅՈՒՄ ԳՈՒՑԵ ՆԱԽԱԴԵՊԸ ՉՈՒՆԵՑՈՂ ԴԵՊՔ
ԻրավականԴԱՏԱԽԱԶԱ-ՔՆՆՉԱԿԱՆ ՊՐԱԿՏԻԿԱՅՈՒՄ ԳՈՒՑԵ ՆԱԽԱԴԵՊԸ ՉՈՒՆԵՑՈՂ ԴԵՊՔ
Վերջերդ ականատեսը եղանք դատախազա-քննչական պրակտիկայում երևի նախադեպը չունեցող մի դեպքի, որը առաջին հայացքից գուցե ընդամենը զավեշտալի կամ ծիծաղաշարժ թվա, բայց իրականում հիմքում լուրջ համակարգային խնդիրներ ու մտահոգիչ հարցեր է պարունակում:
ՀՀ քննչական կոմիտեի Երևան քաղաքի քննչական վարչության Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների քննչական բաժնում քննվող քրեական վարույթներից մեկով՝
- Քննիչը որոշում էր կայացրել մեղադրյալի գույքի վրա արգելանք դնելու մասին, որի իրավաչափությունը հաստատելու համար միջնորդություն էր ներկայացրել Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության քրեական դատարան (այսուհետ՝ Ընդհանուր իրավասության դատարան),
- Ընդհանուր իրավասության դատարանը մերժել էր միջնորդության կապակցության վարույթ հարուցելը, պատճառաբանելով, որ արարքը, որը քննվում է, կոռուպցիոն բնույթի է և միջնորդությունը պետք էր հասցեագրել ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանին,
- Դատախազությունը հիշյալ որոշումը չի բողոքարկել, քննչական ենթակայությունը փոխելու հարց չի քննարկել, իսկ քննիչը նոր որոշում է կայացրել մեղադրյալի գույքի վրա արգելանք դնելու մասին և դրա իրավաչափությունը հաստատելու միջնորդություն է հասցեագրել այս անգամ արդեն ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանին,
- ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանը միջնորդության կապակցությամբ հարուցել է վարույթ և քննարկել այն,
- Դատախազությունը ՀՀ հակակոռուպցիոն դատարանի որոշումը նույնպես չի վիճարկել,
- Վարույթն իրականացնող՝ քննչական կոմիտեի քննիչը 19.04.2024թ. Ընդհանուր իրավասության դատարան է ներկայացրել մեղադրյալին կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու միջնորդություն, որը դատարանը քննարկել ու բավարարել է:
Հատկանշական է, որ քրեական վարույթի ողջ ընթացքում մեղադրյալի մեղադրանքի փոփոխություն չի եղել և վերը թվարկված իրադարձությունները տեղի են ունեցել նույն մեղադրանքի պայմաններում:
Այսպիսով, քննչական կոմիտեի քննիչի վարույթում քննվող միևնույն գործով դատական երաշխիքների փուլում ծագող հարցեր են քննարկվել ինչպես Ընդհանուր իրավասության, այնպես էլ հակակոռուպցիոն դատարանների կողմից, նրանց ընդունած որոշումներից որևէ մեկը դատախազության կողմից չի բողոքարկվել, թեև դրանցից մեկը միանշանակ անօրինական է: Որևէ մեկին բացարձակ չի հետաքրքրել նաև քննչական ենթակայության հարցը: Հարկ ենք համարում շեշտել, որ մեղադրյալին կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելիս այդ հարցերը անհետաքրքիր էին նաև Ընդհանուր իրավասության դատարանին:
Այս ամենին զուգահեռ ունենք կալանքի տակ գտնվող անձ, ում արգելանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու դատարանի որոշումը զարմանալի էր նույնիսկ վարույթին ներգրավված հանրային սուբյեկտների համար: Բարեբախտաբար գոյություն ունի վերաքննիչ դատարան, որը ունի հատուկ վերանայման բողոքի քննության շրջանակում անձի խախտված իրավունքները վերականգնելու և պաշտպանելու հնարավորություն: