Տարածքների նվիրումն Ադրբեջանին հանցավոր գործողություն է, որը կբերի նաեւ էներգետիկ եւ լոգիստիկ վտանգների. Մանվելյան

Ադրբեջանական գազը չի կարող այլընտրանք լինել ռուսականին: Ադրբեջանը չունի այդ գազը, դա կեղծիք է, որը տարածում է մեր, այսպես կոչված, ղեկավարությունը: Այս մասին «Իրավունքի» հետ զրույցում ասաց պատմաբան, միջազգայնագետ, էներգետիկ անվտանգության հարցերով փորձագետ ԱՐՄԵՆ ՄԱՆՎԵԼՅԱՆԸ` անդրադառնալով ՀՀ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի հայտարարությանն առ այն, որ դրական է վերաբերվում, եթե Հայաստանը գազ գնի Ադրբեջանից:

— Վրաստանից Հայաստան եկող մայրուղային գազատարի մի հատվածը անցնում է Ոսկեպարի ճանապարհով, որն Ադրբեջանի պահանջը կատարելու դեպքում անցնելու է այլեւս ադրբեջանական վերահսկողության ներքո: Այս դեպքում ինչքանո՞վ ապահովված կլինի անխափան գազաամատակարարումը:

— Հարյուր տոկոսով կարող ենք համոզված լինել, որ եթե այդ տարածքն անցնի Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, ապա առաջինն իրենք կպայթեցնեն այդ խողովակաշարը, փական կդնեն, ինչպես եղավ Լաչինի միջանցքի դեպքում, եւ կսկսեն վերահսկել` անջատելով Հայաստան եկող գազը:

— Պարոն Մանվելյան, իսկ հնարավո՞ր է կառուցել շրջանցվող գազատար:

— Հնարավոր է, բայց դա անել մեկ շաբաթում կամ մեկ ամսում, անհնար է: Դա բավականին ժամանակատար գործընթաց է, նույնիսկ կառուցելու դեպքում էլ այն լինելու է Ադրբեջանի զորքերի կրակային վերահսկողության տակ, որը ցանկացած պահի կարող են դիվերսիա անել եւ պայթեցնել: Այդպես եղել է անցյալ դարի 90-ականներին, երբ անընդհատ պայթեցնեւմ էին Վրաստանով Հայաստան մտնող գազամուղը: Տարածքների նվիրումը Ադրբեջանին հանցավոր գործողություն է, որը կբերի նաեւ էներգետիկ եւ լոգիստիկ վտանգների, որոնք կլինեն լրջագույն եւ երկարատեւ:

— Ադրբեջանական գազը կարո՞ղ է այլընտրանք լինել Ռուսաստանին: Ինչպե՞ս կարձագանքի Ռուսաստանը դրան:

— Ադրբեջանական գազը չի կարող այլընտրանք լինել ռուսականին: Դա կեղծ թեզ է` սկզբից մինչեւ վերջ: Ադրբեջանը չի կարող մեզ գազ տրամադրել, որովհետեւ նա չունի այդ գազը, դա կեղծիք է, որը տարածում է մեր, այսպես կոչված, ղեկավարությունը: Չգիտեմ` իրենք չեն հասկանում, թե իրենց են անհասկացողի տեղ դրել: Դա հնարավոր չէ տեխնիկապես եւ հնարավոր չէ շատ-շատ այլ առումներով: Պետք է հստակ ասել, որ սա կեղծ թեմա է եւ ամբողջովին սուտ: Չեմ կարող ասել Ռուսաստանը դրան ինչպես կարձագանքի, միայն գիտեմ, որ «Գազպրոմի» ղեկավարը հանդիպել էր Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերության հետ եւ քննարկել էին այդ հարցը: Մեր գազային խնդիրը, որ նախկինում կար Ռուսաստան-Հայաստան հարաբերություններում, այդ ամենում ներքաշել ենք մեր թշնամի պետությանը, որի հետ այժմ ռուսները քննարկումների մեջ են:

— Ադրբեջանը գազ է մատակարարում նաեւ` ԵՄ, Թուրքիա, Վրաստան, ունի՞ բավարար պաշարներ, որ Հայաստանին էլ տրամադրի եւ ի՞նչ գնային փոփոխություններ կլինեն այս դեպքում:

— Չունի պաշարներ, եւ ինքը չի կարող Հայաստանին մատակարարել գազ: Թուրքիային տրամադրվող գազի մեծամասնությունը, ճիշտ է, ծագումով ադրբեջանական է, բայց դրա սեփականատերը British Petrolum ընկերությունն է, Ադրբեջանը չի կարող Թուքիայի փոխարեն վաճառել Հայաստանին: Սա անլուրջ թեմա է, որը դրել են շրջանառությոն մեջ:

— Ի՞նչ նպատակ է հետապնդում Ալեն Սիմոնյանի հայտարարությունը գազի վերաբերյալ: Դա զուտ քաղաքական միսիջ էր, թե՞ տնտեսական բաղադրիչներ էլ կան:

— Նպատակն է խաբել իր լսողներին, ովքեր իրեն հավատում են եւ ցույց տալ, որ իրենք որոշել են Ադրբեջանի հետ ընկերություն անել, կամ էլ նա անտեղյակ է:

— Գազամուղը պատկանում է «Գազպրոմ Արմենիային»: Որքանո՞վ այն կողմ կլինի այս ամենին:

— Գազամողը պատկանում է «Գազպրոմ Արմենիային», որը ռուսական «Գազպրոմի» հայաստանյան մասնաճյուղն է, եւ այն Հայաստանում գրանցված ընկերություն է: Կարծում եմ` իրենք խնդիր կունենան «Գազպրոմ Արմենիայի» հետ, որովհետեւ քաղաքականությունը մի բան է, իրական գազամատակարարումը` լրիվ այլ: Քաղաքական գործիչները կարող են ինչ-որ անլուրջ հայտարարություն անել, բայց գազային ընկերությունները պետք է իրար հետ պայմանավորվեն: Եթե այսօրվա իշխանությունը Ադրբեջանին նվիրի տարածքները, ապա այդ տարածքով անցնող ցանկացած բան դառնալու է Ադրբեջանի սեփականությունը, եւ ինքը շատ կարճ ժամանակում կարող է պահանջել, որ հեռացնեն այդ խողովակաշարերը եւ դրա համար այս կամ այն երկիր դեր չի ունենալու: Ողղակի կպայթեցնեն այդ խողովակաշարերը եւ կասեն` վերջ: Հետո կարող են նստել ու բանակցել, որը կարող է ամիսներ տեւել, եւ այդ ընթացքում Հայաստանը չի ունենա գազ ու էլեկտրաէներգիա:

ԼԻԼԻԹ ԶԱԼԻԲԵԿՅԱՆ

Այս թեմայով Այս ամբողջ պրոցեսի գլխավոր հարցն ուրիշ է, սակայն ոչ ոք չի տիրապետում դրան. Մանասյան Բոլորն էլ` ընդդիմությունը եւ իշխանությունն էլ, ոչ ոք չի ասում, որ սահմանազատում պետք չէ. Քեռյան Ներկայիս իշխանությունը պետք է հեռանա, չկա այլ տարբերակ. Արմեն Ալավերդյան Ինչու հանրահավաքին Արմեն Ալավերդյանը բեմ չբարձրացավ Ոչ ոք չի կարող ասել` այս շարժումը կհաջողի՞, թե` ոչ. Արմեն Բադալյան