«Երկիրը կորցնելու վտանգից արթնացել է հայի ոգին». ԴԱՎԻԹ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ

«Իրավունքը» հյուրընկալվել էր Մոսկվայի Հայ Առաքելական սուրբ եկեղեցու Ռուսաստանի եւ Նոր Նախիջեւանի Հայոց թեմի «Տապան» թանգարան եւ զրուցել թանգարանի տնօրեն, նկարիչ ԴԱՎԻԹ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆԻ հետ:

— Պարոն Բաղդասարյան, հիմնականում ովքե՞ր են թանգարանի այցելուները:

— Տարբեր մարդիկ են այցելում: Հիմնականում ժողովուրդը, որ գալիս է եկեղեցի, իրենք սովորաբար նաեւ մեր թանգարան են այցելում: Շատ ժամանակ ռուս այցելուներ էլ ենք ունենում: Իրենք արդեն գիտեն, որ այստեղ անցկացվում են տարբեր ցուցադրություններ: Թեեւ Մոսկվայի հայկական եկեղեցուն կից է մեր թանգարանը, բայց այստեղ անցկացվում են ոչ միայն եկեղեցական, այլ նաեւ տարբեր բնույթի ցուցադրություններ, որը նաեւ իր հաճախորդին է բերում մեր թանգարան: Այդ առումով գոհ ենք, այցելուներ շատ ունենք:

— 44-օրյա պատերազմի ժամանակ այցելուների թիվը պակասե՞ց, թե՞ ավելացավ:

— Թե՛ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ եւ թե՛ հիմա շատ են մեր այցելուները: Երկիրը կորցնելու վտանգից արթնացել է հայի ոգին, եւ շատացել են մեր թանգարանի այցելուները: Երեխաներին են բերում` ծանոթացնում են մեր մշակույթին, որովհետեւ զգում են, որ կարող են կորցնել այն արժեքավորը, որ ունենք: Բերում են իրենց ռուս ընկերներին, ցույց են տալիս մեր ազգային արժեքները, որովհետեւ ադրբեջանցիները խաբում են, ասում են` իրենցն է: Թանգարանն այդ առումով դառնում է ստրատեգիական կարեւոր նշանակություն ունեցող մշակութային օջախ: Սկզբում ինձ համար այցելուների շատանալն անսպասելի էր, բայց հետո հասկացա, որ մեր թանգարան այցելելու պահանջը շատացել է, որովհետեւ մարդիկ արդեն զգում են երկիրը կորցնելու վտանգը: Ու այդ կողմից ավելի կարեւոր է դառնում մեր աշխատանքը:

— Այցելուները հիմնականում ինչի՞ վրա են առավել շատ ուշադրություն դարձնում:

— Տարբեր են... Մարդիկ կան, որ իրենց նկարներն են հետաքրքրում, մարդիկ կան խաչերն ու խաչքարը, կամ Կոմիտասի, Եկմալյանի արձանները: Ըստ նախասիրության, թե ով ինչ է նախընտրում:

— Միայն հա՞յ նկարիչների ցուցահանդես է լինում:

— Մեզ մոտ ոչ միայն հայ նկարիչների, այլեւ ռուս նկարիչների ցուցահանդես է լինում:

— Համագործակցում եք կայացա՞ծ նկարիչների հետ, թե՞ սկսնակ նկարիչների էլ եք տեղ տալիս:

— Մենք ունենք տարբեր ծրագրեր: Օրինակ, կան երիտասարդական ցուցադրություններ, որտեղ մասնակցում են շատ երիտասարդ նկարիչներ, որոնք նոր են ավարտել ուսումը եւ նկարչության ասպարեզում դեռ չեն կայացել: Բայց, իհարկե, մեծ դահլիճը հատկացնում ենք արդեն կայացած նկարիչներին: Շատ նկարիչներ կան, որոնք համագործակցում են մեր թանգարանի հետ:

— Մասնավորապես՝ Հայաստանի նկարիչների հետ համագործակցո՞ւմ եք:

— Մեծամասամբ Ռուսաստանի նկարիչների հետ է լինում մեր համագործակցությունը, բայց Հայաստանից էլ կան նկարիչներ, որոնց հետ շփվում ենք: Մենք շփվում ենք Հայաստանի նկարիչների միության հետ, Հայաստանի թանգարանների հետ: Իհարկե, Հայաստանի այս վերջին դեպքերի տխուր վիճակը անդրադարձավ նաեւ մեզ վրա: Գարնանը մեզ պետք է այցելեր Հայաստանի նկարիչների միությունը: Հիմա սպասում եմ` տեսնենք դեկտեմբերին կստացվի, թե` ոչ:

— Մինչ մեր հարցազրույցը՝ ես տեսա, որ պայմանավորվում եք համերգային ծրագրի համար: Շա՞տ են նման առաջարկները:

— Այո, մենք շատ համերգներ ենք ունենում մեր թանգարանում: Արդեն ավանդույթ է դարձել` մեծ տոներին համերգային ծրագրով հանդես գալը: Մարդիկ գիտեն, որ մենք միշտ այդ օրերը համերգային ծրագրերով ենք հանդես գալիս, եւ գալիս են ներկա գտնվելու: Առաջիկայում Թարգմանչաց տոնն է՝ հոկտեմբերի 8-ին: Մեծ համերգ է լինելու, որին պատրաստվում ենք: Մայրերի տոնն ենք նշում, Սուրբ ծնունդը, Զատիկը: Ճիշտ է, այս մի քանի տարիներին պանդեմիան խանգարեց մեր ծրագրերը, բայց մենք մեր փորձն ունենք եւ հետաքրքիր ձեւով ենք անցկացնում տոնական օրերի միջոցառումները:

— Հիմնականում ի՞նչ բովանդակությամբ համերգներ են լինում:

— Հոգեւոր թեմայով, ջազային բենդեր են գալիս… Եղել է, որ Հայաստանից էլ են եկել երաժշտական խմբեր, բայց հիմնականում Ռուսաստանից են գալիս:

— Առաջիկայում ի՞նչ ծրագրեր ունեք:

— Մեր ցուցահանդեսների շարքը մինչ տարվա վերջ արդեն պատրաստ է: Իսկ մյուս տարվա համար դիմումները նախօրոք ենք ընդունում, թե որ շրջանում ով է լինելու, որպեսզի նախատեսենք: Թեեւ Ռուսաստանում սոցցանցերն այդքան էլ լավ չեն աշխատում, բայց տարբեր կայքերում տեղադրում ենք մեր անոնսները: Մարդիկ տեսնում եւ գալիս են: Ի դեպ, մեզ մոտ նաեւ դասախոսություններ էլ են անցկացնում:

— Ի՞նչ թեմայով են լինում այդ դասախոսությունները:

— Մեր թանգարանում հիմնականում արվեստին նվիրված դասախոսություններ են լինում:

— Հայ-ադրբեջանական առկա «հարաբերությունները» Մոսկվայի հայ մշակութային կյանքում լարվածություն չե՞ն առաջացնում:

— Մի քանի օր առաջ եղավ կոնֆերանս, որը նվիրված էր Արցախի մշակույթին: Պրոֆեսորները եկել էին տարբեր տեղերից` Հայաստանից, Ռուսաստանի քաղաքներից: Պատրաստվելու ժամանակ, երբ ազդագիրն արդեն կար, մեր «հարեւանները» դիմել էին ՌԴ-ին, որ թույլ չտա, որպեսզի տեղի ունենա այդ կոնֆերանսը:

— Իսկ ի՞նչ կասեք հայ-ռուսական մշակութային հարաբերությունների մասին եւ դրանում Ձեր թանգարանի մասնակցությանը:

— Մշակութային մասով ամեն ինչ շատ լավ է: Նովոսիբիրսկի գեղարվեստի թանգարանից մի քիչ առաջ եմ եկել, որտեղ մեծ ցուցահանդես անցկացրինք: Այնտեղ եղել են մեր նկարները, մեր սրբությունները: Շատ լավ տպավորություններով վերադարձանք:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Մոսկվա-Երեւան

Ի ԴԵՊ

«Տապան» թանգարանը գործում է 2017 թվականից, որի բացումը նվիրված էր Հայ Առաքելական Ուղղափառ եկեղեցու Ռուսաստանի եւ Նոր Նախիջեւանի թեմի 300-ամյակին՝ Գերաշնորհ Տ. Եզրաս արքեպիսկոպոս Ներսիսյանի նախաձեռնությամբ եւ օրհնությամբ:

Թանգարանի քրիստոնեական մասունքների սրահում պահվում են ողջ քրիստոնեական աշխարհի ամենամեծ սրբություններից մեկը՝ Տիրոջ Խաչը՝ Խաչի մասնիկով, Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի մասունքները եւ այլն: Պատկերասրահում ներկայացված են Հովհաննես Այվազովսկու, Գեւորգ Բաշինջաղյանի, Մարտիրոս Սարյանի, Մինաս Ավետիսյանի եւ այլ հայտնի հայ արվեստագետների աշխատանքները: Գրականության, ինչպես նաեւ տպագրության զարգացման բարձրագույն աստիճանի օրինակ են գրքերը՝ թե՛ ձեռագիր, թե՛ տպագիր:

Թանգարանի պատերի ներսում եղել են ժամանակավոր ցուցադրություններ՝ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի գանձարանից, Կոմիտասի թանգարանից:

Թանգարանի հավաքածուն մշտապես համալրվում է եկեղեցու հովանավորների եւ ծխականների շնորհիվ: