Ֆրանսիական տանիքը փուլ եկավ

­­Փոր­ձե­ցինք նկա­րագ­րել ի­րա­վի­ճա­կը, թե ինչ ի­րա­վի­ճա­կում է հայտն­վել Հա­յաս­տա­նը ներ­կա պա­հին (Տե´ս https://iravunk.com/?p=287823&l=am): ­Սա­կայն գե­րակ­տիվ գլո­բալ զար­գա­ցում­նե­րը շա­րու­նակ­վում են: Ո՞ւր կա­րող է այս ա­մե­նը հասց­նել ­Նի­կո­լին եւ ողջ եր­կի­րը. սա է այս պա­հի հիմ­նա­կան հար­ցադ­րու­մը:

Այս օ­րե­րին տե­ղի ու­նե­ցավ եր­կու ի­րա­դար­ձութ­յուն, ո­րը կա­րող է ազ­դել Հա­յաս­տա­նի վրա: ­Նախ, Ի­րա­նում կա­յա­ցած ընտ­րութ­յուն­ներն են, որ­տեղ հաղ­թեց ռե­ֆոր­մա­տոր եւ թյուր­քա­մետ հա­մար­վող ­Մա­սուդ ­Փե­զեշկ­իա­նը: Թեեւ տար­բեր աղբ­յուր­նե­րից ե­ղան նաեւ կան­խա­տե­սում­ներ, թե դա Ի­րա­նի քա­ղա­քա­կան կուր­սում կա­րող է շրջա­դար­ձա­յին դառ­նալ, սա­կայն հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը չնչին է: ­Նախ, Ի­րա­նում կան նա­խա­գա­հի նկատ­մամբ վե­րահս­կո­ղութ­յան ա­մե­նա­լայն օ­րենսդ­րա­կան գոր­ծա­ռույթ­ներ: Երկ­րոր­դը, ի­րա­նա­կան բա­նա­կը, ա­վե­լի կոնկ­րետ՝ բա­նա­կի կո­րի­զը՝ ­Հե­ղա­փո­խութ­յան պա­հա­պան­նե­րի կոր­պու­սը ­Բարձ­րա­գույն հո­գե­ւոր խորհր­դի վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ են, եւ նա­խա­գա­հի կող­մից ո­րե­ւէ չհա­մա­ձայ­նեց­ված ար­մա­տա­կան քայլ կկանխ­վի ան­մի­ջա­պես:

­­Փե­զեշկ­իա­նի բա­րե­փո­խիչ լի­նե­լը եւս նման է, որ տե­ղա­վոր­վում է պե­տութ­յան բարձ­րա­գույն ղե­կա­վա­րութ­յան ընդ­հա­նուր կուր­սի մեջ: ­Նախ, ի­րա­նա­կան հան­րութ­յան մոտ ո­րո­շա­կի բա­րե­փո­խում­նե­րի, այդ թվում՝ տնտե­սութ­յան եւ կյան­քի վրա կրո­նա­կան խիստ նոր­մե­րը մեղ­մե­լու պա­հանջ ի­րոք կա: Երկ­րոր­դը, այդ պա­հանջն ակն­հայ­տո­րեն կա նաեւ կրո­նա­կան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի մոտ: ­Փաստն այն է, որ Ի­րա­նը, որ­պես պե­տութ­յուն, տե­ղա­փոխ­վել է բո­լո­րո­վին այլ «քա­շա­յին կա­տե­գո­րիա»: ­Դա են­թադ­րում է նաեւ ար­տա­քին շփում­նե­րի (ար­տա­քին տնտե­սութ­յուն, դրա­նից բխող՝ ներ­քին տնտե­սա­կան եւ այլ ուղ­ղութ­յու­ննե­րով) նոր մա­կար­դակ, ո­րի պա­րա­գա­յում Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խութ­յու­նից պահ­պան­վող խիստ նոր­մե­րը խոչըն­դոտ են: ­Կա­ռա­վա­րե­լի չա­փա­վոր բա­րե­փո­խում­ներ, ա­հա այս մա­սին է խո­սում ­Փե­զեշկ­իա­նը, եւ այն տպա­վո­րութ­յունն է, որ հենց դրա հա­մար նա կա­րո­ղա­ցավ մաս­նակ­ցել եւ հաղ­թել ընտ­րութ­յուն­նե­րում: Ա­մեն դեպ­քում, ինչ­պես պնդում է, օ­րի­նակ, CNN-ը. «Արեւմտ­յան երկր­նե­րը չեն ակն­կա­լում, որ այս ընտ­րութ­յուն­նե­րը կփո­խեն ի­րենց հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը Ի­րա­նի հետ», ոչ էլ «Ի­րա­նի հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի հե­տա­գիծն Իս­րա­յե­լի հետ», ա­ռա­վել եւս, որ ­Փե­զեշկ­իանն էլ իր հեր­թին է հայ­տա­րա­րում. «Ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան հար­ցե­րում հույ­սը դնե­լու է ­Խա­մե­նեիի վրա»: ­Կարճ ա­սած, մաս­նա­վո­րա­պես հա­յաս­տան­յան եւ կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ Ի­րա­նի քա­ղա­քա­կան կուր­սում ե­թե ան­գամ լի­նեն ո­րո­շա­կի տե­ղա­շար­ժեր, ա­պա միայն տակ­տի­կա­կան բնույ­թի:

Այլ հարց է` Ֆ­րան­սիա­յում կա­յա­ցած ընտ­րութ­յուն­նե­րը, ո­րոնք հար­ցեր լու­ծե­լու փո­խա­րեն, նոր բար­դութ­յուն­ներ ի հայտ բե­րե­ցին: ­Մա­րի լը ­Պե­նի ա­ջա­կողմ­յան դա­շին­քը, չնա­յած ընդ­հա­նուր սպա­սե­լիք­նե­րին, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, վերջ­նա­կան արդ­յունք­նե­րով հաղ­թող չդար­ձավ: ­Թե ին­չու, թե­րեւս, կա­րող ենք կրկնել ա­վե­լի վաղ մեր հայտ­նած են­թադ­րութ­յու­նը, որ. «­Մա­րի լը ­Պենն այս չա­փա­զանց խա­ռը գլո­բալ ի­րա­վի­ճա­կում ան­գամ չի ցան­կա­նա իշ­խա­նութ­յու­նը վերց­նել՝ գե­րա­դա­սե­լով մնալ ծայ­րա­հեղ ընդ­դի­մա­դի­րի դիր­քե­րում եւ պատ­րաստ­վե­լով նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րին» (­­­Տե´ս https://iravunk.com/?p=287382&l=am): Ա­մեն դեպ­քում, ա­ռա­ջա­տա­րի դիր­քե­րից միան­գա­մից եր­րորդ հո­րի­զո­նա­կան նա­հանջ (սպաս­վող 220 ման­դատի փո­խա­րեն 143)` միայն դրա­նով է բա­ցատ­րե­լի դիր­քե­րի գի­տակց­ված զի­ջումը:

­Սա­կայն սա էլ ա­վե­լի բարդ ի­րա­վի­ճակ է ստեղ­ծել: Ձախ` «Նոր ժո­ղովր­դա­կան ճա­կատ» դա­շին­քը ստա­ցել է 182 տեղ խորհր­դա­րա­նում, Մակ­րո­նի «Միա­սին հա­նուն հան­րա­պե­տութ­յան» կոա­լի­ցիան՝ 168: Մե­ծա­մաս­նութ­յուն (289 ման­դատ) ձե­ւա­վո­րե­լու միակ հնա­րա­վոր տար­բե­րա­կը այս եր­կու ու­ժե­րի դա­շինքն է, քա­նի որ Մարի լը Պե­նի դա­շինքն այս եր­կու­սի հետ բա­ցառ­վում է: Միայն թե կա մեկ այլ նրբե­րանգ:

­Հաղ­թող դա­շին­քում ա­ռաջ­նա­յին տե­ղում է Ժան-Լ­յուկ Մե­լան­շո­նի «Չն­վաճ­ված Ֆ­րան­սիան»։ Իսկ ա­հա Մե­լան­շո­նը կտրուկ դեմ է Մակ­րո­նին եւ Ուկ­րաի­նա­յի հար­ցում նրա քա­ղա­քա­կա­նութ­յա­նը՝ պա­հան­ջե­լով փոխ­զի­ջու­մա­յին խա­ղա­ղութ­յուն Ուկ­րաի­նա­յի եւ Ռու­սաս­տա­նի միջեւ՝ «Ռու­սաս­տա­նի հետ ռազ­մա­կան հա­կա­մար­տութ­յու­նը կա­րող է հան­գեց­նել միայն Ֆ­րան­սիա­յի ամ­բող­ջա­կան կոր­ծան­մա­նը» տես­լա­կա­նով: Բա­ցի այդ, Մե­լեն­շո­նը Մարի լը Պե­նից մի բան էլ կոշտ է Ուկ­րաի­նա ֆրան­սիա­կան զոր­քեր ու­ղար­կե­լու հար­ցում։ Լ­րագ­րող­նե­րը Մե­լեն­շո­նին ան­վա­նում են ծայ­րա­հեղ ռու­սա­մետ։ Իսկ ա­հա լրագ­րող­նե­րից մե­կի խոս­քով. «Մե­լեն­շո­նը քա­ղա­քա­կան սպեկտ­րի ձախ եզ­րում է, բայց Կ­րեմ­լի ա­ռաջ­նոր­դի փաս­տա­բանն է»: Ա­վե­լաց­նենք, որ Մե­լեն­շո­նը հան­դես է գա­լիս ՆԱՏՕ-ից Ֆ­րան­սիա­յի դուրս գա­լու օգ­տին եւ ան­թա­քույց ար­հա­մար­հում է ԵՄ-ին:

Այս­քա­նով հան­դերձ, հա­զիվ ընտ­րութ­յուն­նե­րում հաղ­թե­լու փաս­տը ֆիք­սած, ար­դեն իսկ ա­րեւմտ­յան լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րը սկսե­ցին տա­րա­ծել նման մտքեր՝ «Սա խե­լա­գա­րութ­յուն է», «Ժո­ղովր­դա­կան ճա­կա­տը հաղ­թում է եւ Մակ­րո­նին կանգ­նեց­նում է մեկ այլ խնդրի ա­ռաջ», «Ծայ­րա­հեղ ձա­խե­րը խնդրում են Մակ­րո­նին զի­ջել ի­րենց Մարի լը Պե­նի պար­տութ­յու­նից հե­տո»: Կարճ ա­սած, Մակ­րո­նը պետք է հրա­ժա­րա­կան տա: Մակ­րո­նի հա­մար դեռ ելք կա՝ կա­րող է հրա­ժար­վել ո­րե­ւէ դա­շին­քից, եւ այս դեպ­քում ստիպ­ված կլի­նեն գնալ նոր ընտ­րութ­յուն­նե­րի: Իսկ Ֆ­րան­սիա­յում Օ­լիմ­պիա­կան խա­ղերն են, եւ դրան զու­գա­հեռ՝ նման գերճգ­նա­ժա՞մ. դ­րան Մակ­րոնն ինչ­պե՞ս է դի­մա­նա­լու: Ա­սենք դի­մա­ցավ, իսկ ի՞նչ կլի­նի նոր ընտ­րութ­յուն­նե­րի դեպ­քում, երբ քա­ղա­քա­կան դաշտն այս վի­ճա­կում է:

­Վե­րա­դառ­նանք Հա­յաս­տա­նին. Բայց չէ՞ որ այս խայ­տա­ռակ վի­ճա­կում հայտն­ված Մակ­րո­նը Նի­կո­լի ա­րեւմտ­յան «ու­ղիղ տա­նիքն» էր, ու հի­մա ի՞նչ է լի­նե­լու՝ մեծ հարց է: Գու­մա­րած, ա­մե­րիկ­յան «վե­րահս­կիչ թի­մը» ոչ պա­կաս խայ­տա­ռակ վի­ճա­կում է, քան Մակ­րո­նը. իսկ այն­տե՞ղ ինչ է լի­նե­լու, ե­թե Թ­րամ­փը հաղ­թի: Բ­րի­տա­նիա­յում հաղ­թել են լեյ­բո­րիստ­նե­րը, ո­րոնք թեեւ հայ­տա­րա­րում են ար­տա­քին հին կուր­սը շա­րու­նա­կե­լու օգ­տին, բայց ի՞նչ է լի­նե­լու հա­յաս­տան­յան մյուս կու­րա­տո­րի՝ MI6-ի հետ, է­լի միայն ա­նո­րո­շութ­յուն է: Նույն­քան խա­ռը վի­ճակ է ԵՄ-ում: Վար­չա­պետ Օր­բա­նը, ով եվ­րո­պա­կան հար­թա­կում մե­նակ չէ, իս­կա­կան շրջայց է ի­րա­կա­նաց­նում Մոսկ­վա-­Պե­կին-­Վա­շինգ­տոն եր­թու­ղով՝ ա­ռանց ԵՄ լի­դեր­նե­րի ար­տոն­ման: Այ­սինքն, ԵՄ-ն, որ­պես միաս­նա­կան կա­ռույց, փաս­տա­ցի չի գոր­ծում. ու ինչ­պե՞ս են Հա­յաս­տա­նում խո­սում ԵՄ գնա­լուց:

Ի՞նչ լու­ծում­ներ կլի­նեն ա­րեւմտ­յան այս ընդ­հան­րա­կան կա­շա­յում՝ ով ի­մա­նա: Ընդ ո­րում, լա­րում­նե­րը միայն սրվում են, կսրվեն մին­չեւ ա­մե­րիկ­յան ընտ­րութ­յուն­նե­րը, եւ այս վի­ճա­կում հաս­տատ նրանց դարդ ու ցա­վը Նի­կո­լը չէ: