Դեպի ա՞յս ԵՄ-ն են ուզում Հայաստանը քարշ տալ տեղական լիբերաստները

­Կի­սա­մեռ վի­ճա­կում հայտն­ված գլո­բալ ուլտ­րա­լի­բե­րա­լիզ­մի հա­յաս­տան­յան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը հի­մա էլ նոր նա­խա­ձեռ­նութ­յամբ են հան­դես ե­կել: Ս­տո­րագ­րա­հա­վաք են սկսում՝ փոր­ձե­լով Հա­յաս­տա­նին դե­պի Եվ­րո­պա «տա­նե­լու» հար­ցին օ­րենսդ­րա­կան տեսք տալ:

ՀԻՄԱ ԻՆՉ ԵՆ ՄՈԳՈՆԵԼ

Ի­հար­կե, այս­տեղ բա­զում հար­ցեր ե­ղել են եւ կան: Սկ­սած նրա­նից, որ Եվ­րո­պա­յում ա­մե­նե­ւին էլ սրտատ­րոփ չեն սպա­սում, թե Հա­յաս­տա­նը երբ է ան­դա­մակ­ցութ­յան հայտ ներ­կա­յաց­նե­լու, վեր­ջաց­րած Նի­կո­լի հայտ­նի խոս­քով, թե ինչ­պե՞ս է մարդ­կանց բա­ցատ­րե­լու՝ ԵՄ-ին ան­դա­մակ­ցե­լու ո­րե­ւէ շանս Հա­յաս­տանն ու­նի՞, թե՝ ոչ:

­Կա­րե­լի է նաեւ հաս­կա­նալ, որ «դե­պի Եվ­րո­պա» ա­ռա­ջար­կի եւ, որ­պես դրա դե­տալ, ստո­րագ­րա­հա­վաք կազ­մա­կեր­պե­լու միտ­քը հենց այն­պես, օ­դից չըն­կավ. կան հա­մա­պա­տաս­խան ար­տա­քին պատ­վի­րա­տու­ներ, կան տե­ղա­կան կա­տա­րա­ծու­ներ: Սա­կայն այս ստո­րագ­րա­հա­վա­քի սցե­նա­րին անց­նե­լը ո­րո­շա­կի մտքե­րի տե­ղիք տա­լիս է: Այ­սինքն, նա­խա­պես փոր­ձե­ցին գնալ ու­ղիղ ճա­նա­պար­հով՝ հար­ցը միան­գա­մից մտցնել ԱԺ: Ընդ ո­րում` Նի­կո­լի կար­կա­ռուն թի­մա­կից­նե­րի բա­ցա­հայտ ա­ջակ­ցութ­յամբ: Սա, ինչ­պես այդ փու­լում ընդգ­ծե­լու ա­ռիթ ու­նե­ցել ենք, ա­ռա­ջին հեր­թին Նի­կո­լի «գլխին սար­քել» էր նշա­նա­կում: Ե­թե ԵՄ գնա­լու հետ կապ­ված ԱԺ-ում հան­րաք­վե անց­կաց­նե­լու ո­րո­շում լի­նի, ա­պա նման հան­րաք­վե կազ­մա­կեր­պե­լը, ա­ռա­վել եւս՝ դրա­կան արդ­յունք ստա­նա­լը դառ­նում էր Նի­կո­լի պար­տա­վո­րութ­յու­նը: Ե­թե հեշտ եւ հա­ջող արդ­յունք հնա­րա­վոր լի­նի, սա այս օ­պե­րա­ցիա­յի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի հա­մար կնշա­նա­կի Հա­յաս­տա­նում հան­րաք­վեի ու­ժով ֆիք­սել «դե­պի Ա­րեւ­մուտք» սկզբուն­քը, այ­սինքն` հիմք կդառ­նա այդ հիմ­քով ռու­սա­կան բո­լոր կա­ռույց­նե­րից հրա­ժար­վե­լու, ընդ­հուպ՝ ռազ­մա­բա­զան հե­ռաց­նե­լու հա­մար: Բայց ա­վե­լի ռեալ է, որ նման դրա­կան արդ­յուն­քի հետ կապ­ված լուրջ խնդիր­ներ կլի­նեն, ա­վե­լի կոնկ­րետ, այս պա­հին ցան­կա­ցած նման հա­մա­պե­տա­կան քվեար­կութ­յուն վե­րած­վե­լու է Նի­կո­լի վստա­հութ­յան հան­րաք­վեի՝ ձա­խող­ման շատ մեծ հա­վա­նա­կա­նութ­յամբ, ո­րը կա­րող է սա­հուն ան­ցում կա­տա­րել առն­վազն «պա­լա­տա­կան հե­ղաշրջ­ման» դաշտ: Մ­յուս կող­մից, պետք է դրա­կան ձայ­նե­րի 50 տո­կո­սա­նոց շեմ ա­պա­հո­վել, ո­րը եւս գործ­նա­կա­նում հա­վա­նա­կան տեսք չու­նի: Իսկ չա­պա­հո­վե­լը Նի­կո­լին միան­գա­մից կվե­րա­ծի Ա­րեւ­մուտ­քի հա­մար կոնկ­րետ հար­ցեր լու­ծել չկա­րո­ղա­ցող եւ ան­ցան­կա­լի կեր­պա­րի:

Այ­սինքն, որ կող­մից էլ մո­տե­նաս, կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը ո­րո­շա­կի շա­հի հույս ու­նեն, իսկ հիմ­նա­կան հար­վա­ծը բա­ժին է հաս­նե­լու Նի­կո­լին: Ու պա­տա­հա­կան չէր, որ նա ինչ-որ պատր­վակ­ներ մտա­ծեց՝ մեր­ժե­լով ԱԺ-ի մի­ջո­ցով նման հան­րաք­վեի գա­ղա­փա­րը՝ դրա­նով նաեւ փա­կե­լով «դե­պի Ա­րեւ­մուտ­քի» ան­վան տակ այդ խաղն իր «գլխին սար­քող» սե­փա­կան թի­մա­կից­նե­րի բե­րան­նե­րը: Ու հի­մա, ստո­րագ­րա­հա­վաք կազ­մա­կեր­պե­լու մե­խա­նիզմն ա­ռաջ քա­շե­լը նշա­նա­կում է, որ ան­ցել են այդ օ­պե­րա­ցիա­յի «Բ» պլա­նին, այ­սինքն՝ օ­տա­րերկր­յա պատ­վի­րա­տու­նե­րը հա­մա­ռո­րեն փոր­ձում են խաղն ա­ռաջ տա­նել: Թե ին­չու հենց այս պա­հին, այ­սինքն՝ Նի­կո­լի հի­շա­տակ­ված մեր­ժու­մից բա­վա­կան ժա­մա­նակ անց սկսե­ցին խո­սել ստո­րագ­րա­հա­վա­քի մա­սին, դա էլ կա­րե­լի է հաս­կա­նալ: Նի­կո­լը, ին­չի մա­սին հու­շեց նա­եւ վեր­ջին լոն­դոն­յան այ­ցը, ա­վե­լի ու ա­վե­լի «չի ար­դա­րաց­նում իր նկատ­մամբ բարձր վստա­հութ­յու­նը»: Ա­վե­լին, ան­գամ մեր տե­ղա­կան ա­րեւմ­տա­մո­լա­կան ո­րոշ լրատ­վա­մի­ջոց­ներ չեն դա­դա­րեց­նում ա­հա­զան­գը, ու թե­րեւս միան­գա­մայն տե­ղին, որ այս տեմ­պե­րով ար­դեն ա­ռա­ջի­կա աշ­նա­նը շատ հնա­րա­վոր է, որ Նի­կո­լը կա­րող է գնալ դիր­քո­րոշ­ման կտրուկ փո­փո­խութ­յան` Ռու­սաս­տա­նի եւ Ա­րեւ­մուտ­քի հետ կապ­ված: Մաս­նա­վո­րա­պես, կա­րող է գնալ ռուս­նե­րի ա­ռա­ջար­կած «խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նագ­րի» ստո­րագր­մա­նը, ո­րը կնշա­նա­կի Հա­յաս­տա­նում բո­լոր «հե­ղա­փո­խա­կան» ձեռք­բե­րում­նե­րի զրո­յա­ցում: Ա­ռա­վել եւս, որ նե­րա­մե­րիկ­յան ներ­կա ի­րո­ղութ­յուն­նե­րն էլ ա­վե­լի են մե­ծաց­նում նման շրջա­դար­ձի հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը: Հատ­կա­պես, ե­թե բա­նը հաս­նի ԱՄՆ-ում իշ­խա­նա­փո­խութ­յան, քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մի եւ այլն: Ուս­տիեւ տիկ­նի­կա­վար­նե­րին մնում է գո­նե «պրո­ֆի­լակ­տի­կա­յի» հա­մար Նի­կո­լին ճնշու­մա­յին վի­ճա­կից դուրս չթող­նել:

 ԻՍԿ ԵՄ, ՈՐՊԵՍ ԱՅԴՊԻՍԻՆ, ԿՄՆԱ՞

­Սա­կայն այս պատ­մութ­յու­նը, բա­ցի ինտ­րի­գա­յի կող­մից, ու­նի մեկ այլ էա­կան շերտ եւս: Լավ, են­թադ­րենք տե­ղի ու­նե­ցավ ֆան­տաս­տի­կը, այն է՝ Հա­յաս­տանն ըն­դու­նեց դե­պի ԵՄ գնա­լու ո­րո­շում, ԵՄ-ն­ էլ հա­մա­ձայն­վեց Հա­յաս­տա­նին ըն­դու­նել: Ու այ­ստեղ գա­լիս ենք հիմ­նա­կան հար­ցին՝ դե­պի ո՞ր ԵՄ-ն­ են ու­զում ուղ­ղոր­դել Հա­յաս­տա­նին:

Այ­սինքն, ի՞նչ է ի­րե­նից այ­սօր ներ­կա­յաց­նում ԵՄ-ն­ եւ ի՞նչ ի­րա­կան հե­ռան­կար­ներ ու­նի: Վեր­ջերս Ֆ­րան­սիա­յում, Գեր­մա­նիա­յում եւ այլ եվ­րո­պա­կան երկր­նե­րում տե­ղի ու­նե­ցած հայտ­նի գոր­ծըն­թաց­նե­րը ե­կան հիմ­նա­վո­րե­լու, թե ներ­կա պա­հին ինչ ներ­քին ծայ­րա­հեղ սուր հա­կա­սութ­յու­նն­երի ա­ռաջ է կանգ­նած Եվ­րո­պան: Մի կող­մից, այս­պես ա­սած, ա­վան­դա­կան եւ ա­րե­ւել­յան Եվ­րո­պա­յի մի­ջեւ հա­կա­սութ­յունն է, որ­տեղ, ի դեպ, ա­վան­դա­կան Եվ­րո­պան լուրջ խնդիր­ներ ու­նի: Օ­րի­նակ բե­րենք միայն վեր­ջին փաս­տը. այն­պի­սի դա­սա­կան եվ­րո­պա­կան եր­կիր, ինչ­պի­սին է Հուն­գա­րիան, այ­սօր, պարզ­վում է, որ ան­գամ ԵՄ-ում նա­խա­գա­հե­լով, չի կա­րող պար­տադր­ված ստան­դարտ­նե­րից դուրս խոսք ան­գամ ա­սել: Օր­բա­նի դեպ­քը. փոր­ձեց Եմ ղե­կա­վա­րութ­յան քիմ­քին ոչ հա­րիր ինչ-որ ծրա­գիր ա­ռաջ քա­շել, ու ան­մի­ջա­պես «բո­լոր շնե­րին բաց թո­ղե­ցին» նրա վրա:

­Բայց ին­չո՞ւ զար­մա­նալ. ԵՄ-ի արտ­գործ­նա­խա­րա­րի պաշ­տոնն ան­ցել է Էս­տո­նիա­յին: Եր­կիր, որն ու­նի զրո ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նութ­յուն, եր­կիր, ո­րը Եվ­րո­պա­յի մասշ­տա­բով ու­նի զրո ար­ժեք եւ հի­մա պետք է ուղ­ղոր­դի ողջ Եվ­րո­պա­յի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը: Ընդ ո­րում, ա­վան­դա­կան Եվ­րո­պան չեն­թարկ­վե­լու տար­բե­րակ չու­նի. ԵՄ կա­նո­նա­կար­գերն են այդ­պես պար­տադ­րում: Բա­ցի այդ, թեեւ Եվ­րո­պա­յի «նա­խա­գահ»՝ Եվ­րա­հանձ­նա­ժո­ղո­վի ղե­կա­վար վե­րընտր­վեց Գեր­մա­նիան (ծագ­մամբ) ներ­կա­յաց­նող, գի­նե­կո­լոգ Ուր­սու­լա ֆոն դեր Լեյ­նը, տի­պիկ լի­բե­րաստ, ով հա­մա­պա­տաս­խա­նում է այդ տեր­մի­նի բո­լոր բա­ցա­սա­կան ե­րանգ­նե­րին: Ընդ ո­րում, անհ­րա­ժեշտ 361-ի փո­խա­րեն 401 ձայ­ն, սա­կայն ի­րո­ղութ­յունն այն է, որ այդ ձայ­նե­րի հիմ­նա­կան մա­սը նա ստա­ցավ ա­րե­ւել­յան Եվ­րո­պա­յից: Ընդ ո­րում, ա­րեւմտ­յան Եվ­րո­պա­յից՝ եվ­րա­խորհր­դա­րա­նի ընտ­րութ­յուն­նե­րում մե­ծա­մաս­նութ­յուն ստա­ցած ա­ջա­կողմ­յան ու­ժերն այս պա­հին ծայ­րա­հեղ ճնշված վի­ճա­կում են՝ զրկված լի­նե­լով եվ­րո­պա­կան կա­ռույց­նե­րում ո­րե­ւէ ռեալ դե­րից: Իսկ ա­հա Ուր­սու­լան քա­րո­զում է՝ Եվ­րո­պա­յի մի­լի­տա­րի­զա­ցիա, ՌԴ-ի հետ հա­կա­մար­տութ­յան էլ ա­վե­լի խո­րա­ցում, վեր­ջա­պես՝ ԼԳԲՏ-ա­կան շեր­տի դիր­քե­րի մաք­սի­մալ ամ­րապն­դում, ո­րի հա­մար հիմ­նա­կան վճա­րո­ղը լի­նե­լու է ա­վան­դա­կան Եվ­րո­պան:

Ու սրա հետ մեկ­տեղ ա­վան­դա­կան Եվ­րո­պա­յում ծայրա­հեղ սրվել է ա­վան­դա­կան եւ ուլտ­րա­լի­բե­րալ թե­ւե­րի պայ­քա­րը, ո­րը ԵՄ ղե­կա­վա­րութ­յան հի­շա­տակ­ված քա­ղա­քա­կան ծրագ­րե­րի արդ­յուն­քում, ինչ­պես գրե­թե միա­բե­րան պնդում են փոր­ձա­գետ­նե­րը, շատ ա­րագ հաս­նե­լու է ընդ­հուպ պայթ­յու­նի մա­կար­դա­կի:

Ա­հա, մո­տա­վո­րա­պես նման «կա­շա­յի» է վե­րած­վել Եվ­րո­պան, եւ դրան դեռ պետք է ա­վե­լաց­նել հին հա­մե­մունք­նե­րը՝ դե­մոգ­րա­ֆիկ կա­տաստ­րո­ֆիկ վի­ճակ, իս­լա­մա­կան տար­րի հե­տե­ւո­ղա­կան եւ շեշ­տա­կի դար­ձած աճ, բա­րո­յա­կան եւ այդ կար­գի նոր­մե­րի լիա­կա­տար զրո­յա­ցում, պետութ­յուն­նե­րի պարտ­քի հսկա­յա­կան ցու­ցա­նիշ­ներ՝ եվ­րո­յի դիր­քե­րի էա­կան անկ­ման եւ գա­ղու­թաց­ված երկր­նե­րից դուրս քշվե­լու (Աֆ­րի­կա­յի օ­րի­նա­կը) ֆո­նին, ռե­սուրս­նե­րի բա­ցա­կա­յութ­յուն, Չի­նաս­տա­նի եւ Ա­րե­ւել­յան Ա­սիա­յի հետ տնտե­սա­կան մրցակ­ցութ­յան կա­տաստ­րո­ֆիկ վի­ճակ եւ այդ­պես շա­րու­նակ:

Ու հեր­թա­կան պայթ­յու­նա­յին խնդի­րը. թե ուր են գնա­լու ԱՄՆ-ի եւ Եվ­րո­պա­յի հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը, ե­թե Թ­րամ­փին հա­ջող­վի ընտր­վել, ե­րե­ւա­կա­յելն ան­գամ դժվար է: Ուր­սու­լան, հաս­կա­նա­լի է, հենց այն­պես չի խո­սում եվ­րո­պա­կան բա­նա­կի մա­սին. Թ­րամ­փի օ­րոք միան­գա­մայն ի­րա­տե­սա­կան է դառ­նում ՆԱՏՕ-ից ԱՄՆ-ի դուրս գա­լը: Բայց այդ դեպ­քում մաք­սի­մալ մի­լի­տա­րի­զա­ցիան եւ հա­մա­տա­րած զո­րա­կո­չի հա­մա­կար­գին վե­րա­դառ­նալն էլ չի օգ­նի, ե­թե, ի­հար­կե, կա­րո­ղա­նան դրան հաս­նել: Եվ­րո­պա­յում, ի­հար­կե, կան մի­ջու­կա­յին երկր­ներ, բայց ըն­դա­մե­նը պաշ­տո­նա­պես մի քա­նի հար­յուր միա­վոր մար­տագլ­խիկ­նե­րով եւ հիմ­նա­կա­նում հնա­ցած ու նաեւ ծայ­րա­հեղ հնա­ցած հրթի­ռա­յին հա­մա­կար­գե­րով: Կարճ ա­սած, այդ երկր­նե­րը միայն պայ­մա­նա­կա­նո­րեն են հա­մար­վում մի­ջու­կա­յին եւ, մեծ հա­վա­նա­կա­նութ­յամբ, կցան­կա­նան ի­րենց ու­նե­ցածն ի­րենց պա­հել, այլ ոչ թե նե­տել ընդ­հա­նուր կաթ­սա: Խո­սում են նաեւ հա­մաեվ­րո­պա­կան հա­կահր­թի­ռա­յին հո­վա­նո­ցից, միայն թե պարզ չէ՝ ին­չի ու ում հաշ­վին: Կամ, այդ ինչ հո­վա­նո­ցով են պատ­րաստ­վում ա­պա­հո­վագր­վել հի­պեր­ձայ­նա­յին հրթիռ­նե­րից:

Իսկ մյուս կող­մից, ա­վան­դա­կան կուր­սի վե­րա­դառ­նալ քա­րո­զող Թ­րամ­փը չի՞ ցան­կա­նա կա­պերն ամ­րաց­նել նաեւ եվ­րո­պա­կան այդ թե­ւի հետ՝ ընդ­դեմ եվ­րո­պա­կան լի­բե­րաստ­նե­րի: Կարճ ա­սած, թե ըն­դա­մե­նը կես տա­րուց ինչ տեսք կու­նե­նա ներ­կա Եվ­րո­պան, պատ­կե­րաց­նելն ան­գամ անհ­նար է:

Եվ ա­հա, դե­պի ա՞յս ԵՄ-ն­ են ու­զում Հա­յաս­տա­նին քարշ տալ մեր տե­ղա­կան լի­բե­րաստ­նե­րը: Չ­նա­յած, նրանք էլ են հաս­կա­նում, որ այդ ԵՄ-ի լի­նել-չլի­նե­լը մեծ հար­ցա­կա­նի տակ է: Պար­զա­պես հանձ­նա­րա­րութ­յուն է, ա­նում են: Ու որ սե­փա­կան երկ­րի դեմ, դրա­նով այ­սօր ո՞ւմ կզար­մաց­նես: