ԹՐԱՄՓԸ ԵՐԿՈՒ ԽՈՇՈՐ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՄԵԿՆԱՐԿԸ ՏՎԵՑ

Այս օ­րերին ԱՄՆ նախ­կին իշ­խա­նութ­յուն­նե­րին «գցե­լու» ա­մե­նա­ցայ­տուն օ­րի­նա­կը, ի­հար­կե, Բացի Նիկոլից (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=304600&l=am) դրսե­ւո­րեց Զե­լենս­կին: Ուկ­րաի­նա­յի ժամ­կե­տանց նա­խա­գա­հի խոս­քով. «Ուկ­րաի­նան ստա­ցել է Ա­մե­րի­կա­յի խոս­տա­ցած 177 մի­լիարդ դո­լա­րից միայն 75 մի­լիարդ դո­լա­րը... Երբ ա­սում են, որ Ուկ­րաի­նան 200 մի­լիարդ է ստա­ցել բա­նա­կին ա­ջակ­ցե­լու հա­մար, դա ճիշտ չէ։ Ես չգի­տեմ, թե որ­տեղ է այս ամ­բողջ գու­մա­րը:

­Մինչ­դեռ ա­մե­րիկ­յան բյու­ջեից դուրս է ե­կել 200 մի­լիար­դի չափ գու­մար, ո­րից ել­նե­լով էլ, հի­մա Թ­րամ­փի թի­մը նման թվեր է հնչեց­նում: Ու ի՞նչ է հի­մա ստաց­վում. տեղ է հա­սել 75 մի­լիար­դը: Այ­սինքն, մնա­ցած 125 մի­լիար­դը կամ պար­զա­պես Ուկ­րաի­նա չի հա­սել, քա­նի որ Բայ­դենն ու նրա թի­մա­կից­նե­րը գո­ղա­ցե՞լ են: Կա´մ` հա­սել է, բայց գո­ղա­ցել են Զե­լենս­կու թի­մա­կից­նե­րը, եւ հի­մա նա ըն­դա­մե­նը ար­դա­րա­նում է, թե այդ փո­ղի ե­րե­սը չենք տե­սել: Չէ, այս երկ­րորդ տար­բե­րա­կը քիչ հա­վա­նա­կան է. Զե­լենս­կու կլա­նը գո­ղա­նում էր 75 մի­լիար­դից: Կարճ ա­սած, Զե­լենս­կին կա´մ գործ է տա­լիս Բայ­դե­նի վրա, կա´մ` սե­փա­կան գո­ղութ­յունն է փոր­ձում նախ­կին նա­խա­գա­հի հաշ­վին դուրս գրել:

Իսկ Ուկ­րաի­նա­յում ա­վե­լի հա­վա­նա­կան են հա­մա­րում, որ այդ փո­ղը Բայ­դենն ու Զե­լենս­կին միա­սին են կե­րել` հու­սա­լով, որ պա­տե­րազ­մի հաշ­վին այն դուրս կգրեն: Բայց ե­ղավ անս­պաս­ելին` Թ­րամ­փը ե­կավ իշ­խա­նութ­յան, հի­մա ար­դեն ստու­գում է, թե ԱՄՆ բյու­ջեից դուրս ե­կած փո­ղերն ուր են գնա­ցել, ու Զե­լենս­կին այս­պես ի­րար է խառն­վել: Նաեւ հաշ­վի առ­նե­լով, որ Ս­պի­տակ տունն ար­դեն ան­թա­քույց է խո­սում, որ Ուկ­րաի­նա­յում պետք է նոր ընտ­րութ­յուն­ներ լի­նեն, հա­կա­ռակ դեպ­քում պար­զա­պես կա­րող են Զե­լենս­կուն հա­մա­րել ոչ լե­գի­տիմ:

­Մի խոս­քով, որ­պես տի­պիկ լի­բե­րաստ, Զե­լենս­կին կա­րող է հան­գիստ «փու­ռը տալ» նախ­կին տի­րո­ջը՝ փոր­ձե­լով չմնալ այն «կա­տո­կի տակ», ո­րը Թ­րամփն ա­վե­լի ու ա­վե­լի ակ­տիվ տեմ­պե­րով է քշում «նախ­կին­նե­րի» վրա: Ընդ ո­րում, «նախ­կին­նե­րի» տակ պետք է հաս­կա­նալ ոչ թե պար­զա­պես Բայ­դե­նի վար­չախմ­բին, այլ, առ­հա­սա­րակ, վեր­ջին 40, ե­թե ոչ 80 տար­վա ա­մե­րիկ­յան քա­ղա­քա­կան կուր­սը: Ի վեր­ջո, USAID-ը, ո­րին Մաս­կը հրա­պա­րա­կավ ա­նվա­նում է «հան­ցա­վոր կազ­մա­կեր­պութ­յուն», «Գի­տե՞ք, որ ԱՄՆ ՄԶԳ-ն, օգ­տա­գոր­ծե­լով ձեր հար­կա­յին դո­լար­նե­րը COVID-ի մշա­կող, մի­լիո­նա­վոր մարդ­կանց սպա­նող, տար­բեր երկր­նե­րում հե­ղաշր­ջում­ներ ի­րա­կա­նաց­նող եւ այլն, Բայ­դե­նը չէ, որ ստեղ­ծել է: Ինչ­պես նաեւ այն քա­ղա­քա­կան հա­մա­կար­գը, ո­րը Թ­րամ­փը խոս­տա­նում է հիմ­քից փո­խել:

­Խոս­քը, այս­պես կոչ­ված, «խոր­քա­յին պե­տութ­յան» մա­սին է, եւ դրա գոր­ծիք­նե­րի՝ USAID-ի, ա­վե­լի կոնկ­րետ՝ ԱՄՆ-ի ֆի­նան­սա­կան ծախ­սե­րի ստուգ­ման ողջ պատ­մութ­յու­նը մեկ բան է նշա­նա­կում՝ Թ­րամ­փը պա­տե­րազմ է սկսել հենց այդ «խոր­քա­յին պե­տութ­յան» դեմ: Դ­րա տար­րե­րից մեկն էլ, ան­շուշտ, այն հար­ձա­կումն է, որն ըն­թա­նում է Կա­նա­դա­յի ուղ­ղութ­յամբ. Կա­նա­դան, խո­շոր հաշ­վով, բրի­տա­նա­կան միութ­յան մաս­նիկն է, եւ այս ուղ­ղութ­յամբ հար­ձա­կու­մը նշա­նա­կում է Բ­րի­տա­նիա­յին, այն է՝ այդ նույն «խոր­քա­յին պե­տութ­յանն» ուղղ­ված եւս մեկ ծանր հար­ված:

Մ­յուս կող­մից, շատ նման է, որ Թ­րամ­փը մեկ այլ մասշ­տա­բա­յին պա­տե­րազմ եւս սկսում է: Ն­րա ո­րո­շում­նե­րից մեկն էլ վե­րա­բե­րում է Չի­նաս­տա­նի ապ­րանք­նե­րի վրա բարձր մաք­սա­տուր­քե­րին: Ճիշտ է, ա­վե­լի փոքր չա­փով, քան Կա­նա­դա­յի եւ Մեք­սի­կա­յի պա­րա­գա­յում է՝ ըն­դա­մե­նը 10 տո­կո­սով: Բայց փո­խա­րե­նը Չի­նաս­տա­նին մեկ այլ ուղ­ղութ­յամբ եւս հար­վա­ծեց: Պա­նա­մա­յի ջրան­ցքը, ա­մեն դեպ­քում, Չի­նաս­տանն ի­րոք փոր­ձում էր իր հա­մար ե­թե ոչ ամ­բող­ջա­կան վե­րահս­կե­լի, ա­պա առն­վազն ա­ռա­վե­լա­գույնս հար­մար դարձ­նել: Եվ ա­հա այն բա­նից հե­տո, երբ Մար­կո Ռու­բիոն հան­դի­պեց Պա­նա­մա­յի նա­խա­գա­հի հետ, Խո­սե Ռաուլ Մու­լի­նոն միան­գա­մից ո­րո­շեց, որ պետք է հրա­ժար­վել Չի­նաս­տա­նի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յու­նից, այդ թվում՝ «Գո­տի եւ ճա­նա­պարհ» նա­խա­ձեռ­նութ­յան մա­սին փո­խըմբռն­ման հու­շա­գրից, ո­րը ջրան­ցքով անց­ման հա­մար չի­նա­ցի­նե­րին տա­լիս էր ա­ռա­վե­լա­գույն ա­զատ ռե­ժիմ:

Մ­յուս կող­մից, ինչ­պես Չի­նաս­տա­նը, այն­պես էլ «խոր­քա­յին պե­տութ­յու­նը» զո­րեղ ու­ժեր են: Թ­րամ­փի այս քայ­լերն ըն­դա­մե­նը այդ եր­կու ու­ժե­րին պա­տե­րազմ հայ­տա­րա­րե­լու տեսք ու­նեն, բայց որ այդ պա­տե­րազ­մը լի­նե­լու է չա­փա­զանց ծանր, են­թադ­րե­լի է: Ընդ ո­րում, այս եր­կու ուղ­ղութ­յուն­նե­րով մտնե­լով պա­տե­րազ­մի մեջ, Թ­րամփն ա­մեն խոս­քով ցույց է տա­լիս, որ չի ցան­կա­նում բախ­ման գնալ նաեւ եր­րոր­դի՝ Ռու­սաս­տա­նի հետ: Եվ դա բնա­կան է: Նախ, եր­րորդ ու­ժի հետ պա­տե­րազ­մը կա­րող է ան­հաղ­թա­հա­րե­լի դառ­նալ: Հա­ջոր­դը, այդ պա­տե­րազ­մը ոչ թե տնտե­սա­կան է, որ­տեղ Թ­րամփն ու իր թի­մա­կից­նե­րը ա­սեր են, այլ՝ ռազ­մա­կան, որ­տեղ բա­նը հա­սել է մի­ջու­կա­յին բախ­ման շե­մին: Նաեւ Պու­տի­նը հայ­տա­րա­րեց, որ Ռու­սաս­տա­նը դո­լա­րի հետ կապ­ված խնդիր չու­նի. դա Բայ­դենն էր, որ խնդիր էր ստեղ­ծել: Այ­սինքն, որ Թ­րամ­փի հետ տնտե­սա­կան դաշ­տում պա­տե­րազ­մե­լու ո­րե­ւէ ցան­կութ­յուն Մոսկ­վան չու­նի: Արդ­յուն­քում, որ Թ­րամ­փը կձգտի ա­ռա­վե­լա­գույն ա­րա­գութ­յամբ դուրս գալ ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազ­մից եւ կոնկ­րետ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յու­ններ ձեռք բե­րել Մոսկ­վա­յի հետ, դառ­նում է ներ­կա­յիս ա­մե­նա­հա­վա­նա­կան տար­բե­րա­կը:

Ու նաեւ չմո­ռա­նանք, որ խոս­քը ոչ միայն Ուկ­րաի­նա­յի, այլ՝ Ռու­սաս­տա­նի շա­հե­րի ա­վան­դա­կան տի­րույթ­նե­րի մա­սին է: