Սադրանքները կամ միջադեպերը կարող են վերածվել ավելի լուրջ էսկալացիայի. Իրանցի միջազգայնագետ

«Ներկա փուլում չի կարելի լիովին բացառել Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև լոկալ բախումների հավանականությունը, հատկապես մշտական ​​փոխադարձ անվստահության և կայուն խաղաղության մեխանիզմի բացակայության պայմաններում։ Չնայած դիվանագիտական ​​որոշ ջանքերին, իրավիճակը սահմանին շարունակում է լարված մնալ, և սադրանքները կամ միջադեպերը կարող են վերածվել ավելի լուրջ էսկալացիայի»,-անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական հնարավոր զարգացումներին եւ Իրանի դիրքորոշմանը, ասաց իրանցի հայտնի միջազգայնագետ ԽԱՅԱԼ ՄՈՒԱԶԶԻՆԸ, շեշտելով.

-Ինչ վերաբերում է Իրանի դիրքորոշմանը, ապա Թեհրանն ավանդաբար հանդես է գալիս հարավ-կովկասյան տարածաշրջանում կայունության պահպանման օգտին և հարևան պետությունների ներքին գործերին չմիջամտելու քաղաքականությանը: Հատկապես կարևոր է նշել, որ Թեհրանը կտրականապես դեմ է միջազգայնորեն ճանաչված և պատմական սահմանների փոփոխությանը` նման քայլերը դիտարկելով որպես տարածաշրջանային հավասարակշռության սպառնալիք։

Իրանի այս դիրքորոշումը մնում է սկզբունքորեն անփոփոխ և պարբերաբար հաստատվում է բոլոր մակարդակներում՝ դիվանագիտական ​​հայտարարություններից մինչև երկրի ղեկավարության պաշտոնական ելույթները։ Հնարավոր էսկալացիայի դեպքում Իրանը, ամենայն հավանականությամբ, կշարունակի քաղաքական երկխոսության մղումը և կձգտի նպաստել դեէսկալացիային խաղաղ կարգավորման միջոցով՝ միաժամանակ ապահովելով, որ դա չխախտի աշխարհաքաղաքական հավասարակշռությունը իր հյուսիսային սահմանների երկայնքով:

-Սիրիայում իրավիճակը շարունակում է մնալ ծայրահեղ անկայուն և անկանխատեսելի։ Ինչպե՞ս եք վերլուծում իրավիճակը Սիրիայում, ի՞նչ եք ակնկալում։

-Վերլուծելով Սիրիայում տիրող իրավիճակը՝ պետք է ընդունել, որ տարածաշրջանը գտնվում է աշխարհաքաղաքական լայնածավալ փոփոխությունների շեմին։ Սիրիան այսօր ոչ միայն ձգձգվող հակամարտության էպիկենտրոնն է, այլ համաշխարհային և տարածաշրջանային դերակատարների միջև ռազմավարական առճակատման դաշտ:

Միացյալ Նահանգները և Իսրայելը շարունակում են ակտիվ գործողություններ ձեռնարկել՝ ուղղված ապակայունացմանը, քանի որ պատերազմի ավարտն իրականում կնշանակի Իսրայելի էքսպանսիայի ավարտ և ամերիկյան ազդեցության դուրսբերում Մերձավոր Արևելքից։ Հենց այս ֆոնին հատկապես տեղին է հնչում Իրանի գերագույն առաջնորդի՝ մի քանի տարի առաջ Էրդողանի հետ հանդիպման ժամանակ հնչած խոսքերը. «Սիրիայի կայունությունը Թուրքիայի կայունությունն է».

Ապա նա հասկացրեց, որ ցանկացած գործողություն, որը խաթարում է սիրիական պետության ամբողջականությունը, երկարաժամկետ հարված կհասցնի հենց Թուրքիային։ Այսօր մենք տեսնում ենք, որ այս մարգարեությունը սկսում է իրականանալ:

Աջակցություն արմատական ​​խմբավորումներին, ապավինել ռազմական միջամտությանը, Դամասկոսի ազդեցությունը թուլացնելու փորձ. այս ամենն ի վերջո ուժեղացրեց քրդական գործոնը, ոչնչացրեց վստահությունը Անկարայի նկատմամբ արաբական աշխարհում և սրեց ներքին հակասությունները հենց Թուրքիայում: Հետագա էսկալացիայի դեպքում հենց թուրքական տարածքն է, որ կարող է վերածվել անկայունության հաջորդ ցատկահարթակի։

Իսրայելը, օգտվելով ստեղծված իրավիճակից, ձգտում է ոտք դնել օկուպացված տարածքներում, պարտադրել նոր իրողություններ և ընդլայնել իր վերահսկողության գոտին։ Բայց այս ծրագիրը չի կարող անվերջ կյանքի կոչվել։ Սիրիական հողը, չնայած բոլոր կորուստներին և ավերածություններին, կազատագրվի հենց սիրիացի ժողովրդի, հատկապես երիտասարդության ձեռքերով, ովքեր արդեն ցույց են տվել, որ մտադիր չեն լքել իրենց Հայրենիքը:

Իրանը, որպես արդար կարգի տարածաշրջանային երաշխավոր, կշարունակի աջակցել Սիրիայի տարածքային ամբողջականության պահպանմանը և ընդդիմանալ ցանկացած տեսակի օկուպացիայի՝ լինի դա մարդասիրական առաքելության քողի ներքո, թե «ահաբեկչության դեմ պայքարի» դրոշի ներքո։

-Պարոն Մուազզին, Իրանի ռազմավարական հարցերով փոխնախագահ Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆի հրաժարականից հետո ակտիվ խոսակցություններ սկսեցին տարածվել, որ Մասուդ Փեզեշկիայի և Այաթոլլա Ալի Խամեինի միջև ակնհայտ հակասություն կա, ի?նչը իրականում տեղի է ունենում։

-Ռազմավարական հարցերով փոխնախագահ Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆի հրաժարականից հետո որոշ լրատվամիջոցներում սկսեցին լուրեր շրջանառվել նախագահ Մասուդ Պեզեշկիանի և Գերագույն առաջնորդ Այաթոլլա Ալի Խամեինի միջև ենթադրյալ անհամաձայնության մասին: Սակայն նման հայտարարությունները չեն համապատասխանում իրականությանը և ենթադրական են։

Նախ, սա Իրանի բացառապես ներքին խնդիրն է, որը լուծվում է երկրի սահմանադրական և ինստիտուցիոնալ մեխանիզմների շրջանակներում։ Պարոն Զարիֆի հրաժարականը պառակտման դրսեւորում չէ, այլ արտացոլում է այլ ուժեղ դիվանագետների փորձն օգտագործելու որոշում, որոնցից շատերն են Իրանում։

Երկրորդ՝ համակարգի ներսում քաղաքական պառակտման մասին խոսք լինել չի կարող։ Ընդհակառակը, երբ խոսքը գնում է Իսլամական Հանրապետության անվտանգության ու ռազմավարական շահերի մասին, բոլոր քաղաքական ու պետական ​​ուժերը համախմբվում են հեղափոխության առաջնորդի շուրջ՝ հանդես գալով որպես միասնական ճակատ։

Եվ վերջապես, արժե հաշվի առնել, որ նման լցոնումը տեղեկատվական և հոգեբանական պատերազմի տարր է, որը ձևավորվել է արևմտյան և սիոնիստական ​​շրջանակների կողմից՝ նպատակ ունենալով կասկած սերմանել Իրանի հասարակության մեջ։

Բայց Իրանի ժողովուրդը բարձր քաղաքական հասունություն ունի և չի ենթարկվում նման սադրանքների։