Զատկական սեղանի ուտեստների բաղադրատոմսեր հայտնի խոհարարի ձեռամբ

Հիսուս Քրիստոսի հրաշափառ Հարության տոնը կոչվում է նաև Զատիկ, որը նշանակում է զատում, բաժանում, հեռացում մեղքերից և վերադարձ առ Աստված: Զատիկը Հայ Առաքելական Ս. Եկեղեցու 5 տաղավար տոներից մեկն է:

Այս տարի այն կնշվի ապրիլի 20-ին։ 

Զատկի տոնի ուտեստների բացառիկ բաղադրատոմսերով «Իրավունքի» հետ կիսվել է «Հայ խոհարարական ավանդույթների զարգացման և պահպանման» ՀԿ նախագահ Սեդրակ Մամուլյանը:

ԱԾԻԿ
Գարնանային անհաս ցորենը լցնել ուռենու ճյուղերից կարված զամբյուղի մեջ, դնել մութ տեղ: Երկու օրը մեկ ջրել այնքան ժամանակ, մինչ նրա ծիլերի բարձրությունը հասնի տաս սանտիմետրի: Ծիլերն աղալով կարելի է ստանալ հյութ, որի վրա լցնել ալյուր, խառնել այնքան, մինչև ստացվի ծորուն զանգված: Ապա դնել կրակի վրա, եփել` անընդհատ խառնելով:

ՍԱՄԻՐ

Անհրաժեշտ է 1 կգ կորեկ, 7 բաժակ ջուր, աղ,1 լ կաթ, 1 սուրճի բաժակ դոշաբ, ձիթապտղի յուղ, դարչին:
Կորեկը եռացնել թույլ աղաջրում: Եփվելուց հետո քամել և լցնել տաք կաթի մեջ: Շարունակել եփել մարմանդ կրակի վրա: Թանձրանալուց հետո ավելացնել դոշաբ, ծեծած դարչին, մատուցել տաք վիճակում:

ՉԱՄԻՉՈՎ ՓԼԱՎ

2 գավաթ բրինձ
1 լավաշ
3 ճաշի դգալ յուղ
1 սուրճի գավաթ ջուր
2 գավաթ չրեր, ընկուզեղեն և չամիչ
աղ
Եռացող աղաջրի մեջ թեթևակի խաշել բրինձը (մինչև որ եռալու ժամանակ հատիկները  բարձրանան ջրի երես): Դատարկել քամիչի մեջ  և ողողել պաղ ջրով:
 Կաթսայի մեջ հալեցնել 1 ճաշի գդալ յուղ, վրան շարել կտրատված լավաշը, այնպես, որ հատակն ամբողջությամբ ծածկվի:
 Լցնել և տարածել բրինձը, յուղ դնել եւ աղ ցանել: Ապա կափարիչը ներսից ծածկել սրբիչով և շոգեխաշել բրինձը մարմանդ կրակով 30 րոպե:
 1 ճաշի գդալ յուղով տապակել մանրացված չրերը, ավելացնել ջուր և եփել մինչև ջուրը ներծծվի:
 Փլավը մատուցել` զարդարելով չրերով եւ կաթսայի հատակի կարմրած լավաշով:

ԽԱՇԱԾ ՁՈՒԿ ԲՐՆՁԻ ՓԼԱՎՈՎ

Անհրաժեշտ է 800 գր իշխան ձուկ, 300 գր բրինձ, 50 գր կարագ, 100 գր սալորաչիր, աղ, սամիթ, չամիչ, կարմիր խնձոր:
Այս մթերքները խաշել առանձին, միացնել իրար և մատուցել տաք վիճակում:

Կոլոլակով մածնապուր
ապուրի համար
1 լ մածուն
1 ձու
1 ս.բ. բրինձ
50 գր կարագ
անանուխ
աղ 
կոլոլակի խմորը
½  կգ ծեծած միս
½ կգ մանր կորկոտ
1 ճ.գ. պղպեղի մածուկ
քիմիոն
կարմիր և սև պղպեղ
աղ
միջուկը
½ կգ աղացած միս
1 սոխ
½ բ. աղացած ընկույզ
ձեթ
դարչին
կարմիր և սև պղպեղ
աղ
Պատրաստել միջուկը. սոխարածի վրա ավելացնել աղացած միսը, համեմել և եփել. լցնել ընկույզը և կրակն անջատել. թողնել սառչի:
 Շաղախել պատյանի խմորը, խառնելով բոլոր նյութերը. երբեմն ձեռքերը թրջել սառը ջրի մեջ, ափով մի քիչ ջուր ցանել խմորի վրա և շարունակել շաղախել: Խմորը պիտի լինի փափուկ, բայց ոչ ջրոտ, այնպես, որ հարմար լինի բացելու կոլոլակները: Վերցնել խմորից մի ընկույզի չափով, շաղախել, անցք բացել և մատների օգնությամբ մեծացնել փոսիկը: Լցոնել միջուկով, ապա փակել և ձվաձև դարձնել:
  Մածունը հարել ձվով, եռացնել. լցնել բրինձն ու եռման ջուր և շարունակել եռացնել: Մատուցելուց 20 րոպե առաջ, տաք ապուրի մեջ ավելացնել կարագը, անանուխն ու կոլոլակները: Երբ եռալուց կոլոլակները բարձրանան ապուրի երեսին, նշանակում է այն պատրաստ է:

ՉՐԵՐՈՎ ՓԼԱՎ
2 բ. բրինձ
3 ճ.գ. յուղ
1 բ. տարբեր չրեր, չամիչ և ընկուզեղեն
լավաշ                                                                                                                                             աղ
Բրինձը թեթևակի խաշել եռացող աղաջրի մեջ. երբ հատիկները եռացող ջրի երեսը բարձրանան, այն դատարկել փլավքամիչի մեջ, սառը ջրով ողողել: Կաթսայի հատակին մի քիչ յուղ քսել, լավաշի կտորները տարածել և վրան լցնել կիսախաշ բրինձը: Մի քիչ աղ ցանել, տեղ – տեղ յուղ դնել, կափարիչը ծածկել սրբիչով, փակել կաթսան և մարմանդ կրակով եփել փլավը մոտավորապես 30 րոպե:
Մանրացնել չրերը  և  ½ ճ.գ. յուղով տապակել, ավելացնել 1 ս.բ. ջուր և շարունակել եփել: Մատուցելիս փլավի կեսը ծածկել լավաշի մանրացված քերանքով, իսկ մյուս կեսը` չրերով:
Ձուկը գինիով

1 իշխանաձուկ
1 բ. կարմիր գինի
50 գր կարագ
համեմ
դափնետերև
հատիկով սև պղպեղ                                                                                                                    աղ
Կտրատել ձուկը, բոլոր բաղադրիչները լցնել վրան և եփել մարմանդ կրակով, մինչև ձկան աչքերը դուրս գան: Կրակն անջատելուց 5 րոպե առաջ ավելացնել մանրացված համեմը:

ՁՈՒԿ ԼԱՎԱՇՈՎ
1 ձուկ 
1 լավաշ
1 կիտրոնի հյութ
2 ճ.գ. ձեթ
1 պճեղ սխտոր
կարմիր և սև պղպեղ
ծիթրոն                                                                                                                                       աղ
Ձեթոտել և համեմել ձուկը, կիտրոնն ու սխտորը կտրատել և դնել փորի մեջ: 1 ժամ անց , հանել սխտորն ու լիմոնի շերտերը, փաթաթել լավաշով և եփել փռի մեջ միջին ջերմաստիճանով, մինչև լավաշը չորանա և կարմրի:

Պաստեղով ձվածեղ
100 գր պաստեղ
1 ճ. գ. յուղ                                                                                                                                               2 ձու
Տաքացնել յուղը, տապակել շերտված պաստեղը, ավելացնել հարած ձուն և եփել:

ԹԻՐԻԹ
խաշած ձու 
կանաչ սոխ 
սև պղպեղ                                                                                                                                                  աղ    
Մանրացնել ձուն, վրան լցնել մանրացված կանաչին և համեմել:

ԷՃՃԻԿ
1 կապ սպանախ
1 կապ խառը կանաչի
1 սոխ
1 բ. ալյուր
3 ձու
ձեթ
կարմիր և սև պղպեղ
աղ
թացանի համար
½ լ մածուն
2 ճ. գ. թթվասեր
1 կապ սպանախ
1 պճեղ սխտոր
համեմի սերմ                                                                                                                               աղ
 Մանրացնել սպանախը, սոխն ու կանաչին: Ավելացնել ալյուրը, ձուն և համեմունքները և խառնել: Տաք ձեթի մեջ տապակել գդալ առ գդալ: Մի կողմը եփվելուց հետո, շուռ տալ մյուս կողմը: 

ՔՈՒՔՈՒ
1 կապ սպանախ
1 կապ խառը կանաչի
1 սոխ
½ բ. ալյուր
3 ձու
ձեթ
կարմիր և սև պղպեղ                                                                                                                  աղ
Մանրացնել սպանախը , սոխն ու կանաչին: Ավելացնել ալյուրը, ձուն և համեմունքները և խառնել: Տաք ձեթի մեջ լցնել խառնուրդը և եփել մարմանդ կրակով. ապա շուռ տալ և եփել մյուս կողմը: