ԻՆՉՈՒ ԲՐԻՏԱՆԻԱՆ ՎԱ ԲԱՆԿ ԳՆԱՑ ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ԿՈՎԿԱՍՈՒՄ

­Թե ին­չո՞ւ հենց այս պա­հին բրի­տա­նա­ցի­նե­րը գնա­ցին կով­կաս­յան հար­թա­կում գերցն­ցում­ներ սար­քե­լու ուղ­ղութ­յամբ, կա­րե­լի է կռա­հել: Այս հար­ցում մեկ հե­տաքր­քիր ազ­դան­շան եւս կա՝ այն, որ ի­րա­վի­ճակն ան­մի­ջա­պես հա­ջոր­դեց Ի­րա­նում պա­տե­րազ­մի դա­դա­րեց­մա­նը, շատ բան է հու­շում:

­Վեր­ջին ա­միս­նե­րին շատ էր շրջա­նառ­վում, այս­պես կոչ­ված, «Գն­դա­պետ Փի­թեր­սի քար­տե­զը», կամ «Նոր Մեծ Մեր­ձա­վոր Ար­եւելք» քար­տե­զը, ո­րը հայտն­վել է 2000-ա­կան­նե­րի սկզբին եւ ներ­կա­յաց­վել է ա­մե­րի­կա­ցի վե­տե­րան, հե­տա­խու­զութ­յան սպա գնդա­պետ Ռալֆ Փի­թեր­սի կող­մից: Այդ ակ­տի­վա­ցու­մը, թե­րեւս, պա­տա­հա­կան չէր, ա­ռա­վել եւս, երբ հա­ջոր­դեց Ի­րա­նի դեմ ու­ղիղ պա­տե­րազ­մը: Նա­յենք քար­տե­զին. Ադր­բե­ջա­նին դա խոս­տա­նում էր տա­րածք­նե­րի ընդ­լայ­նում Ի­րա­նի հաշ­վին: Ճիշտ է, ա­ռա­ջին պլա­նում Քուր­դիս­տանն է, ընդ ո­րում, նաեւ Թուր­քիա­յի մեծ հատ­վա­ծի հաշ­վին, սա­կայն ե­րե­ւի ան­գամ այդ փաստն Ա­լիե­ւին զերծ չի պա­հել գայ­թակ­ղութ­յու­նից:

Իսկ ընդ­հան­րա­կան ի­մաս­տով այդ քար­տե­զը հա­մար­վում է ուլտ­րա­լի­բե­րա­լիզ­մի ծրագ­րե­րի ու­ղե­ցույց, որն ու­նի եր­կու ի­մաստ: Նախ, սրա­նով ա­ռա­վե­լա­գույն լու­ծում­ներ են տրվում Իս­րա­յե­լի ա­խոր­ժակ­նե­րին, այդ թվում՝ Քուր­դիս­տա­նի ստեղծ­մամբ, որ­պես Իս­րա­յե­լի ա­պա­գա ու­ժա­յին բա­ղադ­րիչ: Երկ­րոր­դը, մաք­սի­մալ բար­դաց­նում է ՌԴ-ի շար­ժը դե­պի հա­րավ, որն էլ, ի­հար­կե, Բ­րի­տա­նիա­յի մե­ծա­գույն ե­րա­զանք­նե­րից է:

­Միայն թե Ի­րա­նը չպարտ­վեց: Ա­վե­լին, այս պա­հին շատ հե­ղի­նա­կա­վոր ա­մե­րիկ­յան փոր­ձա­գետ­ներ այն թեզն են ա­ռաջ տա­նում, որ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի հար­ված­նե­րը ոչ այն­քան Ի­րա­նին վնաս­ներ հասց­նե­լու հա­մար էին, որ­քան խա­ղա­ղութ­յուն պար­տադ­րող մի­ջոց­ներ, քա­նի որ, ե­թե պա­տե­րազ­մը մեկ-եր­կու շա­բաթ էլ եր­կա­րեր, Իս­րա­յե­լի հա­մար չա­փա­զանց բարդ վի­ճակ էր ա­ռա­ջա­նա­լու: Արդ­յուն­քում, երբ հնա­րա­վոր չե­ղավ Ի­րա­նում քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մի, երկ­րի տրոհ­ման եւ Ա­րե­ւել­յան Ադր­բե­ջան կոչ­վածն Ա­լիե­ւին տա­լու ծրա­գիրն ի­րա­կա­նաց­նել, Բ­րի­տա­նիա­յի հա­մար հին խնդիր­նե­րը մնա­ցին օ­րա­կար­գում: Այն է՝ Ռու­սաս­տան-Ի­րան կա­պը պահ­պան­վում է, եւ այն «փա­կե­լու» մի­ջոցն է­լի մնում է Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սով Թուր­քիա-­Հա­յաս­տան-Ադր­բե­ջան «պա­տի կա­ռու­ցու­մը»: Միայն թե՝ շատ ա­րագ, հաշ­վի առ­նե­լով Լոն­դո­նի հա­մար հիմ­նա­կան խնդի­րը:

Այս­պես, օ­րերս ԱՄՆ-ն իրակա­նաց­րեց մեկ քայլ, ո­րը թույլ չտա­լու հա­մար Լոն­դո­նը «կաշ­վից դուրս էր գա­լիս»: Այն է՝ հայ­տա­րար­վեց Ուկ­րաի­նա­յին ռազ­մա­կան օգ­նութ­յու­նը դա­դա­րեց­նե­լու մա­սին: Ի­մաս­տը պարզ է բո­լո­րին: ԱՄՆ-ն ցույց է տա­լիս, որ գործ­նա­կա­նում դուրս է գա­լիս պա­տե­րազ­մից: Կա այ­լընտ­րանք, որ եւս հաս­կա­նում են բո­լո­րը: Օ­րի­նակ, ըս­տ ուկ­րաի­նա­կան աղբ­յու­րի. «Թ­րամ­փի վար­չա­կազ­մը Կիե­ւից պա­հան­ջել է Ս­տամ­բու­լում կա­յա­նա­լիք բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի ժա­մա­նակ Կ­րեմ­լի հետ հու­շա­գիր ստո­րագ­րել, հա­կա­ռակ դեպ­քում ԱՄՆ-ից ռազ­մա­կան/ֆի­նան­սա­կան օգ­նութ­յու­նը վերջ­նա­կա­նա­պես կդա­դա­րեց­վի: Բան­կո­վան լավ գի­տակ­ցել է այս տար­բե­րա­կը, քա­նի որ Եր­մա­կին ԱՄՆ-ում զգու­շաց­րել էին, որ Ուկ­րաի­նա­յին այլեւս չի թույ­լատր­վի ժա­մա­նակ ձգձգել »:

­Կիե­ւը փոր­ձեց լու­ծում­ներ ստա­նալ ՆԱՏՕ-ի գա­գաթ­ա­ժո­ղո­վում, սա­կայն հա­ջորդեց ֆիաս­կոն: Մի պահ այն հույ­սը կար, թե Թ­րամ­փը «բլեֆ» է ա­նում, ո­րին ռեալ քայ­լեր չեն հե­տե­ւի: Բայց կոնկ­րետ ո­րո­շումն ար­դեն փաստ է: Իսկ դա են­թադ­րում է՝ կա´մ Կիե­ւը պետք է գնա ռուս­նե­րի հետ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րի, ո­րոնց շրջա­նակ­նե­րը, ի դեպ, Մոսկ­վան եւ Վա­շինգ­տո­նը հստա­կեց­րել են: Կամ, ե­թե չի ու­զում, կա­րող է պա­տե­րազ­մը շա­րու­նա­կել, բայց ար­դեն ա­ռանց ԱՄՆ-ի ռազ­մա­ֆի­նան­սա­կան օգ­նութ­յան: Եվ­րո­պան (Բ­րի­տա­նիան), ե­թե ցան­կա­նում է, կա­րող է օգ­նել Կիե­ւին: Միայն թե, իր գրպա­նի եւ զի­նա­նո­ցի հաշ­վին:

Ու որ­քան էլ, ըստ Bloomberg-ի, որ եվ­րո­պա­ցի բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տոն­յա­նե­րը ապ­շած են Վա­շինգ­տո­նի այս քայ­լից, իսկ ՆԱՏՕ-ի գլխա­վոր քար­տու­ղար Մարկ Ռուտ­տեն, ով սկսել էր Թ­րամ­փին հայ­րիկ ան­վա­նել, հա­զիվ ար­տա­բե­րեց, թե՝ «լիո­վին հաս­կա­նում է» Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րի գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րը, ի­րա­վի­ճա­կը դրա­նից չի փոխ­վում: Այն է՝ Եվ­րո­պան կա´մ փոր­ձում է ինք­նու­րույն Կիե­ւին օգ­նել, եւ հե­տե­ւանք­նե­րը հաս­կա­նա­լի են, կա´մ­ էլ՝ պետք է իր հեր­թին Կիե­ւին ուղ­ղոր­դի դե­պի խա­ղա­ղութ­յուն: Երր­որդ տար­բե­րակն էլ կա՝ Կիե­ւը կա­րող է շա­րու­նա­կել կռվել ա­ռանց Ա­րեւ­մուտ­քի օգ­նությ­ան: Բայց այդ դեպ­քում, թե որ­տե­ղով կա­րող են անց­նել Ռու­սաս­տա­նի ա­պա­գա սահ­ման­նե­րը, ի­հար­կե, Եվ­րո­պա­յի հա­մար լուրջ հարց է դառ­նում: Այս ֆո­նին, ի­հար­կե, Մակ­րո­նի զան­գը Պու­տի­նին պա­տա­հա­կան չէր:

Այս ի­րա­վի­ճա­կում Չի­նաս­տա­նը նույն­պես պետք է լրջո­րեն լար­վի, քա­նի որ ա­մե­րիկ­յան «ռազ­մա­կան ռե­սուրս­նե­րը Հնդ­կա-խա­ղա­ղօվ­կիա­նոս­յան տա­րա­ծաշր­ջան վե­րաուղ­ղոր­դե­լը» հենց այն է, ինչ կա­րող է այս ի­րա­վի­ճա­կին հե­տե­ւել: Այ­սինքն, ե­թե ​​­Պե­կի­նը հույս ու­ներ, որ ռուս­նե­րը կշա­րու­նա­կեն կռվել, ինքն այդ ըն­թաց­քում կմե­ծաց­նի իր մի­ջու­կա­յին զի­նա­նո­ցը մինչեւ հա­զար միա­վոր, կա­վար­տի պաշտ­պա­նա­կան հա­մա­կար­գե­րի կա­ռու­ցու­մը, ա­պա այդ­պես չէ:

Ա­հա Բ­րի­տա­նիա­յին էլ մնում էր «Բ» պլա­նը՝ կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ սրա­ցում­նե­րը, ո­րոնց Ա­լիե­ւին մղե­լու մի­ջոց­ներ, թե­րեւս, ու­նեին: Բայց ի՞նչ կլի­նի, ե­թե ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազմն ա­վարտ­վի, ընդ ո­րում, ա­վարտվ­տի ար­դեն իսկ ծրագր­վող ռուս-ուկ­րաի­նա­կան նոր ստամ­բուլ­յան հան­դիպ­ման շրջա­նակ­նե­րում: Կամ, ե­թե դրան էլ գու­մար­վի Ս­տամ­բու­լում Պու­տին-Թ­րամփ հան­դի­պու­մը…

­Մի խոս­քով, դեռ հե­տաքր­քիր զար­գա­ցում­ներ լի­նե­լու են:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝