ԵՐԲ ԿԱՎԱՐՏՎԻ ՈՒԿՐԱԻՆԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
ՎերլուծությունԱյսպիսով, հարավկովկասյան ներկա իրողությունները (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=317772&l=am) գալիս են նորից ու նորից հուշելու այն մասին, որ ռուսներին փորձում են ամեն կերպ պահել ուկրաինական պատերազմի մեջ, որին զուգահեռ կովկասյան ուղղությամբ են փորձում միանգամայն կոնկրետ հարցեր լուծել: Թերեւս այն հաշվարկով, որ վախենալով երկրորդ ճակատից, Մոսկվան ստիպված կլինի երկուսից մեկը զիջել՝ ուկրաինական, կամ կովկասյան ուղղությունը: Միայն թե երկու ուղղությունն էլ Մոսկվայի համար կենսական է, եւ, ինչպես նաեւ պատմությունն է հուշում, Ռուսաստանը գնացել է կովկասյան երկրորդ ճակատին՝ հրաժարվելով ռազմավարական բնույթի զիջումներից: Ասենք, գոնե դատելով Երկրորդ համաշխարհայինի օրինակից, Թուրքիան եւս հասկանում է, որ նման կովկասյան հարթակում ռուսների հետ բախման գնալը, եթե չկան 100 տոկոսանոց երաշխիքներ, իր համար եւս ցանկալի սցենար չէ, եւ այդ կուրսը նաեւ ներկայումս է զգացվում:
Ամեն դեպքում, իրողությունն այն է, որ ուկրաինական պատերազմը քանի դեռ կա, կովկասյան ուղղությամբ վտանգը պահպանվում է: Այսպիսով, կա՞ մոտակա ժամանակներս ուկրաինական պատերազմն ավարտելու հնարավորություն, ինչի մասին ժամանակին ճոխ հայտարարություններ էր հնչեցնում Թրամփը: Ռազմական տեսանկյունից իրավիճակը մնում է նույնը: Այն է՝ ռուսները հարձակվում են ողջ ճակատով մեկ, պարբերաբար հայտարարվում են տարբեր մեծ ու փոքր բնակավայրերի գրավման մասին: Բայց առաջընթացի դինամիկան առանձնապես մեծ չէ. ռուսների առաջխաղացումն ամսական կտրվածքով մի քանի հարյուր քկմ-ի կարգի է, տարեկան դառնում է մի քանի հազար: Ուկրաինայի մակերեսն էլ ներկա դրությամբ մի 500 հազար քկմ-ի կարգի է, եւ ներկա տեմպերով դեռ քանի տարի է պետք Կիեւին կապիտուլյացիա պարտադրելու համար, այս թվերից կարելի է հաշվել: Թեեւ մյուս կողմից էլ, ներկա պահին Ուկրաինան կորցնում է բանակը. մեծ թվով զոհեր եւ վիրավորներ, ամսական մոտ 20 հազարի կարգի դասալիք եւ այլն: Այսինքն, կարող է բանը հասնել այն կրիտիկական պահին, որ ուժերի պակասը հանգեցնի ամբողջական ճակատների փլուզման, եւ ռուսական հարձակման տեմպերն էլ բազմապատկվեն: Նաեւ, ռուսների մոտ նախանշվում են մի շարք մասշտաբային օպերացիաներ, որոնք եւս կարող են ներկայիս «սողացող» տեմպերը փոխել: Բայց այս ամենը ե՞րբ տեղի կունենա, ա՞յս տարի, գալի՞ք. այստեղ եւս անորոշություններ են:
Անորոշություններ են նաեւ քաղաքական լուծման ուղղությամբ: Այն, որ Թրամփն այդպես էլ չի կարողանում (չի ցանկանում) հասնել իր «24 –ժամում» խաղաղությանը, փաստ է: Կիեւին խաղաղություն պարտադրելու նրա փորձերը չաշխատեցին կամ գոնե դեռ չեն աշխատում: Լուծում կարող էր դառնալ Ուկրաինային ամերիկյան զենքից կտրելը, որը կարող է հաշված ամիսներ անց միանգամայն այլ իրողություն ստեղծել: Բայց այստեղ եւս միայն հակասական ազդակներ են գալիս: Օրերս հայտարարվեց, որ մի շարք զինատեսակների մատակարարումը կանգնեցված է: Բայց ահա նախօրեին Թրամփն այլ հայտարարություն հնչեցրեց, թե՝ ավելի շատ զենք կտա: Մի փոքր անց էլ՝ թե կմատակարարի այնքան, որքան ի զորու է՝ ելնելով ամերիկյան զինապահեստների դատարկման արագությունից: Օրինակ, որ այս պահին պատրաստ է մի 10 «Պետրիոտի» հրթիռ տալ, որը, իհարկե, լուրջ թիվ չէ:
Մի խոսքով, ամեն բան խոսում է այն մասին, որ դիվանագիտական ուղղությամբ ինչ-որ խորքային գործընթացներ, ավելի ճիշտ՝ ծայրահեղ սուր պայքար կա: Բայց նորից նույն անորոշություններն են, ինչ ռազմական ուղղությամբ. հեռանկարները կան, միայն թե դրանք երբ հասցնեն իրական խաղաղության, շաբաթներ, ամիսներ կամ դեռ մեկ-երկու տարուց, ոչ մի հստակ պատկեր:
Կարճ ասած, եթե ռուսները մտածում են հնարավորինս շուտ խաղաղության հասնելու մասին, ինչ-որ սկզբունքային փոփոխությունների պետք է գնան: Դրա նախնական քայլերը տեսանելի են: Այդ թվում՝ ՊՆ-ի, ԳՇ-ի մակարդակով մի շարք բարձրաստիճան գեներալների կալանավորման տեսքով, որոնցից մի քանիսն արդեն ստացել են բարձր պատժաժամկետներ: Ակտիվ ընթացքի մեջ է նաեւ ռազմական արդյունաբերության զարգացում-արդիականացումը, եւ արդեն նույնիսկ եվրոպացիներն են խոստովանում, որ ռուսներն արտադրում են 3-4 անգամ ավելի շատ զենք-զինամթերք, քան ողջ Եվրոպան: Այդ ամենը երկարաժամկետ կտրվածքով օգտակար է: Բայց արագ հաջողությունների համար այլ բան է պետք փոխել՝ պատերազմելու տրամաբանությունը: Այստեղ էլ որոշակի զարգացումներ կան, բայց քանի դեռ առանձին բնակավայրերի փոխարեն, իրավիճակը չի անցել ամբողջական մարզերի մակարդակով օպերացիաների հարթություն, էլի հարցեր կմնան:
Այսպիսով, ե՞րբ կավարտվի պատերազմը՝ դա պարզապես դեռ տեսանելի չէ: Ըստ այդմ էլ նաեւ նման լարվածությունը մնում է մեր տարածաշրջանում: