ՆՄԱՆ Է, ՈՐ «ԶԱՆԳԵԶՈՒՐԻ ՄԻՋԱՆՑՔԻ» ԲԱՑՈՒՄԸ ՆՈՐԻՑ ՊԵՏՔ Է ՀԵՏԱՁԳԵՆ

­Վեր­ջին օ­րե­րին Ի­րա­նից ե­կող ազ­դակ­նե­րը, ընդ ո­րում՝ ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կով, հե­տեւ­յալ ի­րո­ղութ­յուն­ներն են եւս մեկ ան­գամ ֆիք­սում: Նախ, որ Ի­րա­նը տես­նում է «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քի» շուրջ ներ­կա զար­գա­ցում­նե­րը՝ դրանք իր անվ­տան­գութ­յան հա­մար ծայ­րա­հեղ վտան­գա­վոր գնա­հա­տե­լով: Հա­ջոր­դը, որ պատ­րաստ է ցան­կա­ցած քայ­լի՝ այդ վտան­գի դեմն առ­նե­լու հա­մար: Վեր­ջա­պես, որ այդ մա­սին հրա­պա­րա­կա­յին ազ­դակ­ներ է հղում բո­լոր ներգ­րավ­ված կող­մե­րին՝ ցույց տա­լով իր այդ վճռա­կա­նութ­յու­նը:

ԻՆՉ ԱԿՆԱՐԿԵՑ ՎԵԼԱՅԱԹԻՆ

Ն­ման գնա­հա­տում էր նաեւ օ­րերս Գե­րա­գույն ա­ռաջ­նորդ Ի­մամ Խա­մե­նեիի մի­ջազ­գա­յին հար­ցե­րով խորհր­դա­կան եւ «աջ ձեռ­քի» հա­մա­րում ու­նե­ցող դոկ­տոր Ա­լի Աք­բար Վե­լա­յա­թիի պաշ­տո­նա­կան հայ­տա­րա­րութ­յու­նը: Մինչ դրան հաս­նե­լը, նախ հի­շեց­նենք, որ վեր­ջերս Վե­լա­յա­թին Մոսկ­վա­յում էր, հան­դի­պում ու­նե­ցավ Պու­տի­նի հետ, եւ են­թադ­րե­լի է, որ մաս­նա­վո­րա­պես «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քի» հետ կապ­ված նրա մտքերն այդ այ­ցի շրջա­նակ­նե­րում քննարկ­վել, չբա­ցա­ռենք՝ հա­մա­տեղ եզ­րա­կա­ցութ­յուն­նե­րի է հան­գեց­րել:

Այս­պես, Խա­մե­նեիի խորհր­դա­կանը, ի­հար­կե միան­գա­մայն տե­ղին, «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քի» նա­խա­գի­ծը հա­մա­րում է «ծու­ղակ», ո­րի նպա­տակն է Ի­րա­նի և Ռու­սաս­տա­նի ցա­մա­քա­յին տա­րան­ջա­տու­մը: Ն­րա խոս­քով. «Այս նա­խա­գի­ծը ի­րա­կա­նում ուղղ­ված չէ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին ին­տեգր­մա­նը, տնտե­սա­կան կա­յու­նութ­յա­նը կամ ժո­ղովր­դի բա­րե­կե­ցութ­յա­նը։ Ընդ­հա­կա­ռա­կը, այն նա­խա­տես­վում է ցա­մա­քով ի­րա­րից մե­կու­սաց­նել Ի­րա­նը, Ռու­սաս­տա­նը և Դի­մադ­րութ­յան ճա­կա­տը… Այս մի­ջանց­քի հետ­ևում կանգ­նած են Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րը, ՆԱՏՕ-ն, սիո­նիս­տա­կան ռե­ժի­մը և պանթ­յուր­քիս­տա­կան շրջա­նակ­նե­րը»: Ու բա­ցի վտան­գը մատ­նան­շե­լուց, նա նաեւ ա­վե­լորդ ան­գամ ի ցույց դրեց, թե ո­րը կլի­նի Ի­րա­նի ռեակ­ցիան. «Ի­րա­նը ռազ­մա­կան ու­ժեր է տե­ղա­կա­յել սահ­ման­նե­րին և զո­րա­վար­ժութ­յուն­ներ է անց­կաց­րել՝ ցու­ցադ­րե­լով իր «կար­միր գի­ծը»։ Պա­սիվ և դի­տո­ղա­կան քա­ղա­քա­կա­նութ­յան դա­րաշր­ջանն ա­վարտ­վել է. Ի­րանն այժմ հե­տապն­դում է կան­խար­գե­լիչ և­ ակ­տիվ գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի ռազ­մա­վա­րութ­յուն »:

­Վե­լա­յա­թին, թե­րեւս, մեկ բան «մո­ռա­նում» է` այդ նա­խագ­ծի հետ­ևում «Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րից, ՆԱՏՕ-ից, սիո­նիս­տա­կան ռե­ժի­մից և պանթ­յուր­քիս­տա­կան շրջա­նակ­նե­րից» զատ, կանգ­նած է նաեւ Նի­կոլ Փա­շին­յա­նը: Չ­նա­յած, նման է, որ ի­րան­ցի պաշ­տոն­յան պար­զա­պես նրբան­կա­տո­րեն շրջան­ցում է Նի­կո­լին, թեեւ կա­րե­լի է կռա­հել, որ «կար­միր գիծ» աս­վա­ծը նաեւ նրան հղված մե­սիջ է: Եվ, կրկնենք, սա Ի­րա­նից ե­կող բա­զում մեծ ու փոքր մասշ­տա­բի հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րից, փոր­ձա­գի­տա­կան գնա­հա­տում­նե­րից ըն­դա­մե­նը օ­րի­նակ է:

Չ­նա­յած, Վե­լա­յա­թիի այս հայ­տա­րա­րութ­յու­նը նաեւ այն հարցն է թող­նում օ­րա­կար­գում, թե հի­շա­տակ­ված մոս­կով­յան այ­ցի շրջա­նակ­նե­րում կոնկ­րետ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ ե­ղե՞լ են: Այս­տեղ, թե­րեւս, հի­շեց­նենք, որ Վե­լա­յա­թիից մեկ-եր­կու օր անց Մոսկ­վա այ­ցե­լեց նաեւ Ի­րա­նի պաշտ­պա­նա­կան գե­րա­տես­չութ­յան ղե­կա­վա­րը, ին­չը են­թադ­րում էր, որ այս գոր­ծըն­թաց­ներն ի­րենց տակ նաեւ ռազ­մա­կան տեսք ու­նեն: Եվ այս ա­ռու­մով, ու­շագ­րավ է ի­րան­ցի տե­ղե­կաց­ված փոր­ձա­գե­տի ակ­նար­կը. «Հա­ղոր­դագ­րութ­յուն­ներ են ստաց­վել С-400 հա­կահր­թի­ռա­յին հա­մա­կար­գի հնա­րա­վոր գնման մա­սին: Ե­թե այն մա­տա­կա­րար­վի երկ­րին, ա­պա Ի­րա­նի ՀՕՊ սխե­ման կու­նե­նա հետև­յալ տես­քը (­Քար­տե­զում)»։

­Հե­տաքր­քիր մեկ դե­տալ չան­տե­սենք: Ի­րա­նա­կան աղբ­յու­րը հա­զիվ թե պա­տա­հա­կան է ներ­կա­յաց­րել C-400-նե­րի ծած­կույ­թի շա­ռա­վի­ղը, ե­թե դրանք գտնվեն Ի­րա­նում: Նախ, այս հա­մա­կար­գե­րի հա­մար հեշտ թի­րախ են նաեւ ա­մե­րիկ­յան ծանր ռմբա­կո­ծիչ­նե­րը, ո­րոնք 12-օր­յա պա­տե­րազ­մում հար­վա­ծե­ցին Ի­րա­նին: Հա­ջոր­դը, Այն է՝ C-400-նե­րը կծած­կեն ոչ միայն Ի­րա­նի, այլ նաեւ Հա­յաս­տա­նի եւ Ադր­բե­ջա­նի եր­կին­քը: Այ­սինքն, կկանխ­վի Ադր­բե­ջա­նից, ա­սենք նաեւ Կաս­պից ծո­վից իս­րա­յել­յան գրո­հա­յին մի­ջոց­նե­րի նոր ներ­խու­ժում­նե­րը: Եվս մեկ ոչ պա­կաս կա­րե­ւոր դե­տալ: Հայտ­նի է, որ ռուս­նե­րը C-400-ներ ու­նեն նաեւ Աբ­խա­զիա­յում: Բա­ցի այդ, վեր­ջերս տե­ղե­կատ­վութ­յուն ե­ղավ, որ ռուս­նե­րը ակ­տի­վո­րեն զի­նում են հա­յաս­տան­յան ռազ­մա­բա­զան, ին­չը ակ­տի­վո­րեն տի­րա­ժա­վո­րե­ցին նաեւ ռու­սա­կան աղբ­յուր­նե­րը: Ս­րան զու­գա­հեռ, տա­րած­ված խո­սակ­ցութ­յուն­ներն այն մա­սին են, որ խոս­քը նաեւ C-400-նե­րի մա­սին է: Չ­նա­յած, ե­թե ան­գամ ըն­դու­նենք, որ Հա­յաս­տա­նում C-400-նե­րի առ­կա­յութ­յու­նը խո­սակ­ցութ­յու­նեն­րի մա­կար­դա­կով է, ա­պա մեկ է, դրանք կան Աբ­խա­զիա­յում եւ ե­թե տե­ղա­կայ­վեն նաեւ Ի­րա­նում, ա­պա կստեղծ­վի օ­դա­յին պաշտ­պա­նութ­յան չընդ­հատ­վող գիծ: Այ­սինքն, ան­կախ այն բա­նից, թե ինչ դիր­քո­րո­շում ու­նեն կամ կու­նե­նան Հա­յաս­տա­նը, Ադր­բե­ջանն ոը Վ­րաս­տա­նը, Ռու­սաս­տա­նից մին­չեւ Ի­րան օ­դա­յին գի­ծը կդառ­նա վե­րահս­կե­լի եւ խո­ցե­լի Մոսկ­վա­յի եւ Թեհ­րա­նի կող­մից: Ընդ ո­րում, խո­ցե­լիութ­յան շատ բարձր մա­կար­դա­կով (80 տո­կո­սից ա­վել) եւ ցան­կա­ցած տի­պի ա­վիա­ցիոն եւ հրթի­ռա­յին տեխ­նի­կա­յի հա­մար, ո­րոնք ու­նեն ԱՄն-ն­ ու Իս­րա­յե­լը (հի­պեր­ձայ­նա­յին զի­նա­տե­սակ­նե­րը նրանց մոտ բա­ցա­կա­յում են):

­Վեր­ջա­պես, ռու­սա­կան միան­գա­մայն տե­ղե­կաց­ված աղբ­յու­րը քիչ ա­վե­լի վաղ ակ­նար­կում էր, որ С-400 հա­մա­կար­գեր ար­դեն Ի­րա­նում կան: Եվ ոչ միայն C-400-ներ:

ԱԼԻԵՎԸ ՈՐՈՇԵՑ ԴԱՏԱՊԱՐՏԵԼ ԻՍՐԱՅԵԼԻՆ

Այս­պի­սով, այն տպա­վո­րութ­յունն է, որ ռուս-ի­րա­նա­կան տան­դե­մի մոտ, բա­ցի քա­ղա­քա­կան հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րից, կա նաեւ միան­գա­մայն կոնկ­րետ ռազ­մա­կան պատ­րաս­տութ­յուն՝ հնա­րա­վոր նոր ա­նակն­կալ­նե­րից խու­սա­փե­լու հա­մար: Ընդ ո­րում, սա կա­րող է ու­նե­նալ ե­ռա­կողմ ձե­ւա­չափ, երբ հաշ­վի ենք առ­նում նաեւ ի­րա­նա­կան աղբ­յուր­նե­րի կող­մից հա­մա­ռո­րեն շրջա­նառ­վող լու­րե­րը դե­պի Ի­րան չի­նա­կան ռազ­մատ­րանս­պոր­տա­յին ինք­նա­թիռ­նե­րի նո­րա­նոր թռիչք­նե­րի մա­սին: Այ­սինքն, երբ Վե­լա­յա­թին Ս­յու­նի­քի հետ կապ­ված տա­րաբ­նույթ ծրագ­րե­րը գնա­հա­տում է, ցա­մա­քով Ի­րա­նը Ռու­սաս­տա­նից մե­կու­սաց­նե­լու ծրա­գիր, ա­պա միան­գա­մայն տրա­մա­բա­նա­կան կլի­ներ, որ այդ եր­կու երկր­նե­րը ձեռ­նար­կեին նա­խազ­գու­շա­կան քայ­լեր այդ խզու­մը բա­ցա­ռե­լու հա­մար: Ա­ռա­վել եւս, երբ Թ­րամփն ան­ձամբ այդ գո­տի մտնե­լու հրա­պա­րա­կա­յին հայտ ներ­կա­յաց­րեց:

Այս ի­րա­վի­ճա­կում, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չէին նի­կոլ­յան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի հեր­թա­կան պնդում­նե­րը, թե ոչ մի եր­րորդ կող­մի էլ Ս­յու­նի­քի գծե­րի հետ կապ­ված վե­րահս­կո­ղութ­յուն տալ չեն պատ­րաստ­վում: Իր հեր­թին, ո­րո­շա­կի ե­րան­գա­յին ոփ­փո­խութ­յուն­ներ սկսեց նկատ­վել նաեւ Ա­լիե­ւի մոտ: Ա­մեն դեպ­քում, ե­թե Բա­քուն մինչ այս հա­մառ լռութ­յուն էր պահ­պա­նում Ի­րա­նի դեմ Իս­րա­յե­լի հար­ձակ­ման հետ կապ­ված, իսկ Թեհ­րանն Ա­լիե­ւին հա­մա­րում էր Թել Ա­վի­վի հան­ցա­կից, ա­պա հի­մա ար­դեն Ադր­բե­ջա­նը ո­րո­շեց պաշ­տո­նա­կան դիր­քո­րո­շում հայտ­նել: Այն է՝ Ա­լիե­ւի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նութ­յան հար­ցե­րով խորհր­դա­կան Հիք­մեթ Հա­ջի­ևը Ի­րա­նի Գե­րա­գույն ազ­գա­յին անվ­տան­գութ­յան խորհր­դի փոխ­քար­տու­ղա­րի հետ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցում ցա­վակ­ցութ­յուն է հայտ­նել ի­րան­ցի հրա­մա­նա­տար­նե­րի և գիտ­նա­կան­նե­րի զոհ­վե­լու կա­պակ­ցութ­յամբ և խս­տո­րեն դա­տա­պար­տել սիո­նիս­տա­կան ռե­ժի­մի հար­ձա­կու­մը Ի­րա­նի տա­րած­քի վրա: Հաս­կա­նա­լի է, որ սա «Զա­տի­կից հե­տո կար­միր հավ­կի­թի» տար­բե­րակն է, ա­ռա­վել եւս, Բա­քուն ան­մի­ջա­կան դե­րա­կա­տա­րում է ու­նե­ցել այդ հար­ձակ­ման մեջ: Չ­նա­յած դրա, երբ սկսել է պաշ­տո­նա­կան դա­տա­պարտ­ման հայ­տա­րա­րութ­յու­նենր հնչեց­նել, ա­պա դա ակ­նարկ է ի­րա­վի­ճա­կի ո­րո­շա­կի փո­փո­խութ­յան մա­սին, որն Ա­լիե­ւին ստի­պում է ըն­դա­մե­նը շա­բաթ­ներ ա­ռաջ ի ցույց դրվեց «հաբր­գած» ո­ճը փո­խել զգու­շա­վո­րութ­յան: Ու դրա պատ­ճառ­նե­րը դժվար չէ տես­նել: Նախ, ե­թե ըն­դա­մե­նը վեր­ջերս Ա­լիեւն ար­դեն ի­րենց պատ­կե­րաց­նում էր Ի­րա­նի տա­րածք­ներն ի­րե­նով ա­նո­ղի դե­րում, ա­պա դրա ձա­խո­ղու­մը պետք է, որ նրա ո­գե­ւո­րութ­յան վրա ազ­դող մի­ջոց դառ­նար: Եվ երկ­րոր­դը. երբ ռուս­ներն ու ի­րան­ցի­նե­րը Կաս­պից ծո­վում զո­րա­վար­ժանք­ներ են անց­կաց­նում, իսկ հի­մա էլ օ­րա­կարգ է մտել Ռու­սաս­տա­նից մին­չեւ Ի­րան ձգվող օ­դա­յին պաշտ­պա­նա­կան հա­մա­կար­գի ստեղծ­ման լու­րը, ո­րը կյան­քի կոչ­վե­լու դեպ­քում ի զո­րու կլի­նի լիո­վին ծած­կել նաեւ ադր­բե­ջա­նա­կան եր­կինքն ու Ադր­բե­ջան տա­նող ու­ղի­նե­րը, ա­պա դա հա­ջորդ ազ­դակն է, որ Մոսկ­վան եւ Թեհ­րա­նը շատ լուրջ են տրա­մադր­ված: Ա­ռա­վել եւս, երբ կան նաեւ լու­րեր, որ այդ նոր ի­րա­վի­ճա­կը լրջո­րեն մտա­հո­գել է նաեւ Նե­թան­յա­հու­ին, ին­չի մա­սին ակ­նար­կեց Պու­տի­նի հետ նա­խօ­րեին կա­յա­ցած նրա հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցը:

­Կարճ ա­սած, ա­մեն ինչ խո­սում է նրա մա­սին, որ հեշտ ու հան­գիստ «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք» բա­ցե­լու սցե­նա­րը, այն է՝ Նի­կո­լը ստո­րագ­րեց, եւ ա­մեն բան ան­ցած ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին, չի աշ­խա­տե­լու: Շատ նման է նաեւ, որ այդ ա­մե­նը տե­ղը-տե­ղին բա­ցատ­րել են նաեւ Նի­կո­լին՝ Ռու­սաս­տան կա­տա­րած այ­ցի ժա­մա­նակ: Եվ այն, որ նա, այն­տե­ղից վե­րա­դառ­նա­լով, գնաց ար­ձա­կուրդ, իր հեր­թին է խո­սում այն մա­սին, որ մտա­ծե­լու շատ հար­ցեր են ա­ռա­ջա­ցել:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝