Վաշինգտոնյան փաստաթղթերը հստակորեն հաշվի են առնում Ադրբեջանի շահերը՝ ի հաշիվ Հայաստանի

«Հարկ է հիշեցնել, որ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման ներկայիս փուլը սկսվել է Ռուսաստանի անմիջական աջակցությամբ և կենտրոնական դերակատարմամբ՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին ամենաբարձր մակարդակով եռակողմ հայտարարության ընդունմամբ՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում հրադադարի և բոլոր ռազմական գործողությունների վերաբերյալ։ Տարածաշրջանում տեղակայվել է ռուսական խաղաղապահ զորախումբ, որը անփոխարինելի ներդրում է ունեցել իրավիճակի կայունացման գործում։ Մենք միշտ կհիշենք մեր խաղաղապահներին, ովքեր զոհվել են ծառայողական պարտականությունները կատարելիս», - ընդգծեց Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ կապված Վաշինգտոնում Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների միջև բանակցությունների հետ։

iravunk.com-ի համար տրված մեկնաբանության մեջ հայտնի հայ քաղաքական գործիչ, ՀՀ խորհրդարանի երեք գումարումների պատգամավոր Հայկ Բաբուխանյանը վերլուծել է Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական ներկայացուցչի հայտարարությունները.

- Այսպիսով, Ռուսաստանը հիշեցնում է, որ ինքը ոչ միայն կանգնած է եղել հրադադարի ակունքներում, այլև որ իր զինվորները զոհվել են այս գործի համար, որը Ռուսաստանը չի պատրաստվում մոռանալ և թույլ չի տա, որ ուրիշները մոռանան։ Պատահական չէ, որ Զախարովան նաև հիշեցրել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի ամենաբարձր մակարդակով եռակողմ հայտարարությունը. չէ՞ որ այնտեղ արդեն գրված էին Ռուսաստանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածաշրջանային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման «բաղադրատոմսերը», և Ռուսաստանին, ակնհայտորեն, չի բավարարվում այս հարցում նոր խաղի մեկնարկը։ Նրա խոսքով՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը «լրացուցիչ կվերլուծի վաշինգտոնյան հայտարարությունները տարածաշրջանային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման վերաբերյալ»։ «Այս ոլորտում Ռուսաստանի մասնակցությամբ եռակողմ համաձայնագրերը, որոնցից ոչ մի կողմ չի դուրս եկել, մնում են արդիական», - ասել է Զախարովան։ Այսինքն՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը կարծում է, որ և՛ Ալիևը, և՛ Նիկոլը պարտավոր են կատարել 4 տարի առաջ ստորագրված, այսօր էլ «արդիական» «Ռուսաստանի մասնակցությամբ եռակողմ համաձայնագրերը» և, համապատասխանաբար, հաղորդակցությունների վերահսկողությունը փոխանցել Ռուսաստանին։ Չպետք է ակնկալել, որ Ռուսաստանը կընդունի դիտորդի դիրք, երբ նրան, անկեղծ ասած,  «գցում են» այն բանից հետո, երբ ՌԴ-ն հսկայական ռեսուրսներ է ծախսել և կորուստներ է կրել Արցախ խաղաղապահների տեղափոխման ընթացքում։ Զախարովան պատահական չէ, որ հիշեցրեց այն փաստը, որ Իրանի հետ Հայաստանի սահմանը պահպանում են ռուս սահմանապահները։

-Զախարովան ընդգծեց, որ Հարավային Կովկասի խնդիրների լուծման լավագույն տարբերակը «տարածաշրջանի երկրների կողմից, իրենց անմիջական հարևանների՝ Ռուսաստանի, Իրանի, Թուրքիայի աջակցությամբ, մշակված լուծումների  հետագա իրականացումն է»։ «Տարածաշրջանից դուրս խաղացողների ներգրավումը պետք է աշխատի խաղաղության օրակարգի ամրապնդման ուղղությամբ և չստեղծի լրացուցիչ դժվարություններ և բաժանարար գծեր»։ Ի՞նչ է սա նշանակում:

-Ակնհայտ է, որ Ռուսաստանը պնդում է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի ամենաբարձր մակարդակով եռակողմ հայտարարության կատարման վրա, որը ստորագրվել է 4 տարի առաջ նույն գործող անձերի`Ալիեւի ու Նիկոլի կողմից։ Այդ փաստաթղթի 9-րդ կետը նախատեսում է նույն այդ հաղորդակցությունների բացումը, միակ տարբերությունն այն է, որ Արցախը առկա էր ռուսական տարբերակում, մինչդեռ ամերիկյան տարբերակում դրա մասին ընդհանրապես չի նշվում։ Բացի այդ, ՌԴ տեսնում է «Թրամփի ճանապարհի» մեջ վտանգ, որ այն խոչնդոտներ կստեղծի ՌԴ-ի համար: Այսինքն Հայաստանը դառնալու է մի կողմից ԱՄՆ-ի ու Թուրքիայի, եւ մյուս կողմից ՌԴ-ի եւ Իրանի միջեւ սուր մրցակցության հարթակ:

-«Կարևոր է նաև հաշվի առնել Հայաստանի անդամակցության գործոնը ԵԱՏՄ միասնական մաքսային տարածքում, մասնավորապես՝ հանրապետության տարածքով տարանցիկ բեռնափոխադրումների կազմակերպման առումով», - հայտարարել է Զախարովան, ինչը նշանակո՞ւմ է, որ «Թրամփի ճանապարհը» իրականացնելու համար Հայաստանը պետք է դուրս գա ԵԱՏՄ-ից։

-Այո, եւ դա սպառնում է մեզ տնտեսական աղետով։ Հայաստանի սահմանը հանդիսանում է նաեւ ԵԱՏՄ սահման, եւ դրա ազերիների կողմից անխոչնդոտ հատումը, ինչպես նաեւ ԱՄՆ-ի զինվորականների ու հատուկ ծառայութունների գործառույթները այնտեղ անհամատեղելի են ԵԱՏՄ սահմանային կանոնակարգերի հետ, ինչի մասին Նիկոլին բազմիցս զգուշացվել է: 

-Այդ դեպքում ո՞րն է հայ ժողովրդի շահը այս ամենից:

-Անհնար է չհամաձայնել Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական ներկայացուցչի հետևյալ հայտարարության հետ. «Ամենակարևոր պայմաններից մեկը Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հարաբերությունների համապարփակ կարգավորումն է՝ հիմնված երկու երկրների ժողովուրդների շահերը հաշվի առնելու վրա»։ Վաշինգտոնյան փաստաթղթերը հստակորեն հաշվի են առնում Ադրբեջանի շահերը՝ ի հաշիվ Հայաստանի, սակայն թե ինչպես և որտեղ են հաշվի առնվելու հայ ժողովրդի շահերը, անհասկանալի է։

Ա. Հովհաննիսյան

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝