Ինչ է հերթական անգամ Մոսկվան հասկացնում Նիկոլին

Վա­շինգ­տո­նում ստո­րագր­ված հայտ­նի փաս­տաթղ­թե­րի մա­սին Ռու­սաս­տա­նի ար­ձա­գան­քը հրա­պա­րա­կա­յին դաշ­տում մո­տա­վո­րա­պես այս­պես էր՝ ող­ջու­նում ենք ա­մեն մի խա­ղաղ նա­խա­ձեռ­նութ­յուն եւ պատ­րաստ ենք օգ­նել: Բայց արդ­յոք ա­մեն բան նույն ո­ճի մե՞ջ է ոչ հրա­պա­րա­կա­յին դաշ­տում, այդ թվում՝ հայ-ռու­սա­կան պաշ­տո­նա­կան շփում-հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի մա­կար­դա­կով. այս­տեղ, թե­րեւս, սուր հար­ցեր կան:

ՕՎԵՐՉՈՒԿԸ ԶԳՈՒՇԱՑՐԵԼ Է

Հի­շեց­նենք, Փա­շին­յա­նը Վա­շինգ­տո­նից վե­րա­դառ­նա­լով, շտա­պեց խո­սել Մոսկ­վա­յի եւ Թեհ­րա­նի հետ, փոր­ձե­լով հա­մո­զել, որ սա ա­մե­նե­ւին էլ ՌԴ-ի եւ Ի­րա­նի դեմ ուղղ­ված քայ­լեր չեն: Մինչ­դեռ այս ամ­բողջ պատ­մութ­յու­նը, ընդ ո­րում, ոչ միայն վա­շինգ­տոն­յան փաս­տաթղ­թե­րի մա­սով, այլ դե­պի ԵՄ կուրս վերց­նե­լու հայտ­նի օ­րեն­քի փու­լից սկսած ամ­բող­ջա­կան թե­ման այլ դաշ­տում է, ոչ այն՝ այդ ա­մե­նը Մոսկ­վա­յի եւ Թեհ­րա­նի դե՞մ է, թե՝ ոչ: Այս ա­մենն այն նույն ուղղ­վա­ծութ­յան հար­ցեր էին, ին­չը Մոսկ­վան հա­մա­ռո­րեն բա­ցատ­րում էր Ուկ­րաի­նա­յին՝ Յա­նու­կո­վի­չի ժա­մա­նակ­նե­րից սկսած եւ նույն բա­նը փոր­ձում է բա­ցատ­րել Նի­կո­լին, ու Հա­յաս­տա­նի պա­րա­գա­յում դա շատ ա­վե­լի սուր է: Այն է՝ Հա­յաս­տա­նը, բա­ցի հայ-ռու­սա­կան ու­ղիղ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րից, նաեւ ԵԱՏՄ ան­դամ է՝ դրա­նից բխող մի շարք ի­րա­վունք-պար­տա­վո­րութ­յուն­նե­րով, իսկ Ուկ­րաի­նա­յի պա­րա­գա­յում դա չկար…

Ա­հա այս ֆո­նին հի­շեց­նենք վեր­ջերս կա­յա­ցած՝ ՌԴ փոխ­վար­չա­պետ Ա­լեք­սեյ Օ­վեր­չու­կի հա­յաս­տան­յան այ­ցը: թեեւ բուն այ­ցը եւ դրա արդ­յունք­նե­րը հրա­պա­րա­կա­յին դաշ­տում ի­րենց հեր­թին լայ­նո­րեն չմեկ­նա­բան­վե­ցին, բայց կա­րե­լի էր կռա­հել, թե ինչ կար դրա հիմ­քում:

Ա­մեն դեպ­քում, օ­րերս էլ այդ այ­ցի մա­սին ո­րոշ մեկ­նա­բա­նութ­յուն­ներ տվեց ՀՀ-ում Ռու­սաս­տա­նի գոր­ծե­րի ժա­մա­նա­կա­վոր հա­վա­տար­մա­տար Մաք­սիմ Սե­լեզն­յո­վը: Ընդ­հան­րա­կան ի­մաս­տով դի­վա­նա­գետն այն թեզ է ա­ռաջ տա­նում, որ ե­թե Հա­յաս­տա­նը եւ Ադր­բե­ջանն ի­րար եւ ԱՄՆ-ի հետ ինչ-որ բան են ստո­րագ­րում, ա­պա դրան­ցում նախ՝ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին բո­լոր խա­ղա­ցող­նե­րի շա­հե­րը պետք է հաշ­վի առն­վեն: Հաշ­վի առ­նե­լով թե­կու­զեւ այն սերտ կա­պե­րը, ո­րոնք մաս­նա­վո­րա­պես Ռու­սաս­տանն ու­նի

Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սի հետ։ «Տա­րա­ծաշր­ջա­նի բո­լոր երկր­նե­րը, դրանց թվում՝ մեր ա­մե­նա­մոտ դաշ­նա­կի­ցը՝ Հա­յաս­տա­նը, հաս­կա­նում են դա»,- նշել է Սե­լեզն­յո­վը: Ու դրա­նից կա­րե­լի է են­թադ­րել. ե­թե ար­վում են կամ ար­վեն քայ­լեր, որ­տեղ կփոր­ձեն ՌԴ-ի շա­հերն ան­տե­սել, ա­պա, ըստ Սե­լեզն­յո­վի խոս­քի տրա­մա­բա­նութ­յան, դրանք կլի­նեն դի­տա­վո­րութ­յուն. եթե «հաս­կա­նում են» եւ հա­կա­ռակն են ա­նում, այլ տար­բե­րա­կի մա­սին չես կա­րող մտա­ծել:

Ըստ այդմ էլ, Սե­լեզն­յովն ընդգ­ծում է. «Ցան­կա­նում եմ նշել, որ մեզ հա­մար հատ­կա­պես կար­եւոր է, որ ըն­թա­ցող գոր­ծըն­թաց­նե­րը բխեն բո­լոր կող­մե­րի շա­հե­րից, եւ­ որ դրանք հա­մա­ձայ­նեց­վեն բո­լոր տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին խա­ղա­ցող­նե­րի, դրանց թվում՝ Ռու­սաս­տա­նի եւ Ի­րա­նի հետ, ո­րոնք սեր­տո­րեն հա­մա­գոր­ծակ­ցում են Հա­յաս­տա­նի հետ ԵԱՏՄ շրջա­նա­կում։ Միեւ­նույն ժա­մա­նակ, տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յի­նից դուրս խա­ղա­ցող­նե­րի մաս­նակ­ցութ­յու­նը չպետք է որ­եւէ նոր դժվա­րութ­յուն կամ նոր բա­ժա­նա­րար ար­գելք­ներ ստեղ­ծի»:

ՉՄՈՌԱՆԱՆՔ՝ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍԱՀՄԱՆԸ ՆԱԵՎ ԵԱՏՄ-Ի ՍԱՀՄԱՆՆ Է

ԵԱՏՄ-ի մա­սին հի­շե­ցու­մը, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չէ: Ժա­մա­նա­կին, երբ Հա­յաս­տա­նում ա­մեն քայ­լի իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը քա­րո­զում էին «դե­պի ԵՄ» կուր­սը, հենց Օ­վեր­չու­կի մի­ջո­ցով Հա­յաս­տա­նը զգու­շա­ցում­ներ ստա­ցավ, ընդ ո­րում, բա­վա­կա­նին կոշտ. Հա­յաս­տա­նը չի կա­րող միաժա­մա­նակ ԵՄ-ում եւ ԵԱՏՄ-ում լի­նել, դրանք ի­րար հա­կա­դիր կա­ռույց­ներ են: Այ­սինքն, ե­թե Հա­յաս­տանն ու­զում է ԵՄ գնալ, ու­րեմն պետք է մո­ռա­նա ԵԱՏՄ-ի մա­սին: Եվ, դա­տե­լով նաեւ Սե­լեզն­յովի խոս­քի տրա­մա­բա­նութ­յու­նից, այդ ա­մե­նը ՌԴ փոխ­վար­չա­պետն այս վեր­ջին այ­ցի ժա­մա­նակ եւս մեկ ան­գամ, են­թադ­րե­լի է, շատ ա­վե­լի կոնկ­րետ ներ­կա­յաց­րել է Փա­շին­յան Նի­կո­լին: Սե­լեզն­յո­վը ներ­կա­յաց­րեց այս­պես. «Մենք քննար­կել ենք Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տութ­յան պար­տա­վո­րութ­յուն­նե­րը միաս­նա­կան մաք­սա­յին տա­րած­քում իր ներ­կա­յութ­յան շրջա­նա­կում, ինչ­պես նաեւ սահ­մա­նա­յին վե­րահս­կո­ղութ­յան վե­րա­բեր­յալ երկ­կողմ հա­մա­ձայ­նագ­րե­րը, նե­րառ­յալ՝ Հա­յաս­տա­նի հա­րա­վա­յին սահ­ման­նե­րում»: Ի­մաս­տա­յին ա­ռու­մով, կա­րե­լի է հաս­կա­նալ այս­պես. Հա­յաս­տա­նի սահ­մա­նը նաեւ ԵԱՏՄ-ի սահ­մանն է: Այ­սինքն, ե­թե խո­սում ենք միաս­նա­կան մաք­սա­յին սահ­մա­նից, ա­պա Հա­յաս­տա­նի սահ­մա­նով ա­մեն մի ան­ցում դա նաեւ ան­ցում է ԵԱՏՄ-ի սահ­մա­նով: Նաեւ. Հա­յաս­տա­նի սահ­ման­նե­րին ցան­կա­ցած վե­րահս­կո­ղութ­յուն դա վե­րահս­կո­ղութ­յուն է ԵԱՏՄ սահ­ման­նե­րի հան­դեպ:

Ս­տաց­վում է այս­պես. ե­թե նախ՝ սկսի գոր­ծել Ադր­բե­ջան-­Հա­յաս­տան-­Նա­խի­ջե­ւան, հե­տա­գա­յում մի­գու­ցե՝ Թուր­քիա մի­ջանցք կամ նույ­նիսկ սո­վո­րա­կան ան­ցու­ղի, ա­պա դա կնշա­նա­կի ան­ցում նաեւ ԵԱՏՄ-ի միաս­նա­կան մաք­սա­յին սահ­մա­նով, եւ այդ ա­մե­նը, բա­ցի հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան թե­մա­տի­կա­յից, վե­րա­բե­րում է նաեւ հենց ԵԱՏՄ-ին: Եվ երկ­րոր­դը. ե­թե, ըստ վա­շինգ­տոն­յան փաս­տաթղ­թե­րի, ինչ-որ ա­մե­րիկ­յան ըն­կե­րութ­յուն սկսի գոր­ծել Հա­յաս­տա­նի մաք­սա­յին սահ­մա­նում, ա­պա դա նույն բանն է՝ այն գոր­ծում է ԵԱՏՄ մաք­սա­յին սահ­մա­նում: Այ­սինքն, ե­թե այդ ա­մե­նը հա­մա­ձայ­նեց­ված չէ եվ­րա­սիա­կան մայ­րա­քա­ղաք­նե­րի հետ, չի հա­մա­պա­տաս­խա­նում ԵԱՏՄ օ­րենսդ­րութ­յա­նը, ա­պա դրա ի­րա­վա­սութ­յու­նը Հա­յաս­տա­նը չու­նի: Հաշ­վի առ­նե­լով, որ, մեծ հաշ­վով, այս­տեղ կան բա­զում հար­ցեր. սկսած ԵԱՏՄ-ի շրջա­նակ­նե­րում հաս­տատ­ված մաք­սա­յին դրույ­քա­չա­փե­րից, վեր­ջաց­րած կոնկ­րետ ապ­րան­քա­տե­սակ­նե­րի թույ­լատ­րե­լի լի­նել-չլի­նե­լուց: Պարզ օ­րի­նակ. կա­րող է, չէ՞ ինչ-որ ապ­րան­քա­տե­սա­կի հա­մար ԵԱՏՄ-ում սահ­ման­ված լի­նի, ա­սենք, 30 տո­կոս մաք­սա­տուրք, Հա­յաս­տա­նը նույն ապ­րան­քի հա­մար ա­պա­գա­յում, ա­սենք, Թուր­քիա­յի հետ սահ­մա­նի 10 տո­կոս, այն գա մեր եր­կիր եւ այս­տե­ղից զրո­յա­կան մաք­սա­տուր­քով մտնի եվ­րա­սիա­կան ընդ­հա­նուր շու­կա: Այն­պես, ինչ­պես «դե­պի ԵՄ» կուր­սի դեպ­քում կա­րող էր լի­նել. սա կա­րող է սո­ղանցք դառ­նալ, որ է­ժան ապ­րանք­նե­րը Թուր­քիա­յից, ԵՄ-ից, Ադր­բե­ջա­նից եւ որ­տե­ղից ա­սես՝ մտնեն ԵԱՏՄ ընդ­հա­նուր շու­կա՝ հա­կա­սե­լով Միութ­յան նոր­մա­տիվ­նե­րին: Կամ, ե­թե ու­զում է, կա­րող է դուրս գալ ԵԱՏՄ-ից եւ հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան սահ­ման­նե­րին եւ այն­տեղ ա­մե­րիկ­յան ըն­կե­րութ­յուն կանգ­նեց­նե­լու հար­ցով վար­վի իր ու­զա­ծի պես:

Ի­հար­կե, հաս­կա­նա­լի է, որ այս ամ­բողջ պատ­մութ­յունն իր տակ ու­նի նաեւ քա­ղա­քա­կան, աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան խո­րը հիմք: Բայց Օ­վեր­չուկն էլ ոչ թե քա­ղա­քա­կան, այլ տնտե­սա­կան ո­լոր­տի ներ­կա­յա­ցուցիչ է, եւ նա, կրկնենք, նման ի­րա­վի­ճա­կի ան­թույ­լատ­րե­լիութ­յան մա­սին եւս մեկ ան­գամ ներ­կա­յաց­րեց Փա­շին­յա­նին՝ վեր­ջին այ­ցի ժա­մա­նակ: Այն է՝ այդ ա­մենն ուղղ­ված է ՌԴ-ի եւ Ի­րա­նի դեմ (ո­րը, ի դեպ, ԵԱՏՄ-ի հետ ու­նի ա­զատ ա­ռեւտ­րի պայ­մա­նա­գիր՝ ի տար­բե­րութ­յուն Ադր­բե­ջա­նի եւ Թուր­քիա­յի), թե ուղղ­ված չէ, խոսքն ա­մե­նե­ւին էլ այդ մա­սին չէ: Խոսքն այն մա­սին է, որ այդ ա­մե­նը կա´մ պետք է հա­մա­պա­տաս­խա­նեց­վի ԵԱՏՄ-ում Հա­յաս­տա­նի ու­նե­ցած պար­տա­վո­րութ­յուն­նե­րին, կա´մ Հա­յաս­տա­նը պետք է հե­ռա­նա ԵԱՏՄ-ից, ին­չը, ի դեպ, Նի­կո­լը ե­րեկ ա­մե­նե­ւին էլ չէր բա­ցա­ռում: Այ­սինքն, որ հենց այդ «կա´մ-­կա´մ»-ն­ էլ մի վեր­ջին ան­գամ դրվել է Նի­կո­լի ա­ռաջ, իսկ նա սկսում է ակ­նար­կել, թե դուրս կգա: Ընդ ո­րում, նշվեց նաեւ, որ մին­չեւ տա­րե­վերջ կա­յա­նա­լու է հայ-ռու­սա­կան միջ­կա­ռա­վա­րա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի նիս­տը Հա­յաս­տա­նում, եւ նման է, որ վերջ­նա­ժամ­կե­տը հենց դա է:

Այն, որ գործ­նա­կա­նում ան­մի­ջա­պես էլ Հա­յաս­տա­նի հա­մար դե­պի Ռու­սաս­տան գյուղմ­թերք­նե­րի ար­տա­հան­ման խնդիր­ներ սկսվե­ցին, պետք է նո­րից նույն ուղղ­վա­ծութ­յան մեջ գնա­հա­տել. հնա­րա­վոր չէ ռուս­նե­րի հաշ­վին փող աշ­խա­տե­լու մա­սին մտա­ծել, բայց քա­ղա­քա­կան նա­խա­սի­րութ­յուն­ներն ուղ­ղել դե­պի այլ ուղ­ղութ­յուն­ներ: Չ­նա­յած, եր­կար ժա­մա­նակ դա հնա­րա­վոր էր: Ընդ ո­րում, ոչ միայն Հա­յաս­տա­նի, այլ նաեւ մաս­նա­վո­րա­պես Ադր­բե­ջա­նի հա­մար, ո­րը կա­րո­ղա­նում էր ռու­սա­կան շու­կա­յի հետ շատ մեծ կա­պեր պա­հե­լով, նաեւ Ուկ­րաի­նա­յին վա­ռե­լիք տալ: Բայց այն ու­ժա­յին հար­ված­նե­րը, ո­րոնք Ադր­բե­ջա­նը ստա­ցավ Ուկ­րաի­նա­յից, թե­րեւս նաեւ Հա­յաս­տա­նին են վե­րա­բե­րում՝ ի­րա­վի­ճակ է փոխ­վում, հի­մա ա­մեն բան շատ ա­վե­լի կոշտ ձե­ւով է դրվե­լու «կամ-կամ» ո­ճի մեջ: Ա­ռա­վել եւս, որ մեծ հար­ցա­կան է ե­ղել եւ մնում, թե ԵՄ-ից, ո­րը ներ­կա­յումս ինքն է ա­ճող խնդիր­նե­րի մեջ կամ Թ­րամ­փից, ո­րի տա­րաբ­նույթ հայ­տա­րա­րությ­ուն­նե­րը, որ­պես կա­նոն, այդ­պես էլ հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րից այն կողմ չեն անց­նում, ե­կող ճոխ-ճոխ խոս­տում­նե­րը եր­բե­ւէ կի­րա­կա­նա­նա՞ն:

Տես նաեւ https://t.me/iravunk/56948 

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝