«Թրամփի ուղի» չկա, սա սովորական «Զանգեզուրի միջանցք» է

Ինչ­պես հայտ­նի է, ա­ռա­ջի­կա օ­րե­րին, գո­նե դա­տե­լով նաեւ ՀՀ ԱԳՆ կոչ­ված «դուք­յա­նի» հայ­տա­րա­րութ­յու­նից, Հա­յաս­տան կայ­ցե­լի Թուր­քիա­յի պատ­վի­րա­կութ­յու­նը՝ հա­տուկ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Սեր­դար Քը­լը­չի գլխա­վո­րութ­յամբ: Թե ին­չու են գա­լիս, Քը­լը­չի գոր­ծըն­կեր Ռու­բեն Ռու­բին­յա­նը բա­ցատ­րեց՝ սահ­ման­նե­րի բաց­ման եւ դի­վա­նա­գի­տակ­ան հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ հաս­տա­տե­լու հար­ցով: Կոնկ­րետ երբ կգան, հնա­րա­վո՞ր է, որ չգան, այդ­պես էլ հստա­կե­ցում դեռ չկա:

ԲԱ Ո՞ՒՐ ՄՆԱՑ ՍՈՒՎԵՐԵՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ս­րա­նից զատ, ԱԳՆ խոս­նակ Ա­նի Բա­դալ­յա­նը հաս­տա­տեց նաեւ, որ Հա­յաս­տան մեկ այլ պատ­վի­րա­կութ­յուն եւս գա­լու է: Այս դեպ­քում՝ ա­մե­րիկ­յան: Նպա­տա­կի մա­սին խոս­նա­կը հայտ­նում է՝ ա­մե­րիկ­յան կող­մի հետ ա­ռա­ջի­կա­յում նա­խա­տես­վում են քննար­կում­ներ, այդ թվում՝ «Թ­րամ­փի ու­ղու» կյան­քի կոչ­ման ուղ­ղութ­յամբ: Այս­տեղ, սա­կայն, մեկ էա­կան հարց կա՝ ի՞նչ ա­սել է «ա­մե­րիկ­յան կողմ», կոնկ­րետ ո՞ւմ է այդ կող­մը ներ­կա­յաց­նում, պաշ­տո­նա­կան Վա­շինգ­տո­նի՞ն, թե ինչ-որ կա­ռույ­ցի:

Այս հար­ցը մեր­կա­պա­րա­նոց չէ: Հաշ­վի առ­նե­լով թե­կու­զեւ օ­գոս­տո­սի վեր­ջե­րին Միր­զո­յան Ա­րո­յի ա­րած հայ­տա­րա­րութ­յու­նը, ո­րում նա, ըստ էութ­յան, պնդում էր, թե «Թ­րամ­փի ու­ղու» մա­սին հստակ, տեխ­նի­կա­կան եւ դե­տա­լա­յին ա­ռու­մով ո­րե­ւէ հստակ բան չկա: Կա միայն ընդ­հա­նուր նպա­տա­կը՝ «Մենք այլ բա­նի շուրջ հա­մա­ձայ­նութ­յան չե­կանք։ Հու­սով ենք, որ շու­տով ԱՄՆ-ից պատ­վի­րա­կութ­յուն կժա­մա­նի, եւ մենք կու­նե­նանք գա­ղա­փար­ներ ու ա­ռա­ջարկ­ներ։ Հու­սով եմ, որ մենք ա­րագ կկա­րո­ղա­նանք փո­խա­դարձ հա­մա­ձայ­նութ­յան գալ նա­խագ­ծի ի­րա­կա­նաց­ման մե­խա­նիզմ­նե­րի վե­րա­բեր­յալ»,- ա­սել է Միր­զո­յա­նը: Այդ նույն պատ­վի­րա­կութ­յո՞ւնն է հի­մա գա­լիս, ո­րի մա­սին խո­սում էր Միր­զո­յա­նը: Ե­թե այդ­պես է, ա­պա այն պետք է պաշ­տո­նա­պես ներ­կա­յաց­նի ԱՄՆ կա­ռա­վա­րութ­յա­նը, քա­նի որ վա­շինգ­տոն­յան հու­շագ­րից զատ, դա­տե­լով Միր­զո­յա­նի գնա­հա­տու­մից, հի­մա պետք է ա­մե­րիկ­յան կա­ռա­վա­րութ­յան հետ քննար­կել դե­տալ­նե­րը, կոնկ­րետ պայ­մա­նա­գիր կնքել: Ա­պա այդ հեն­քի վրա էլ ընտ­րել այն մաս­նա­գի­տաց­ված կա­ռույ­ցին, ո­րը պետք է ի­րա­կա­նաց­նի «Թ­րամ­փի ու­ղու» տեխ­նի­կա­կան կա­ռա­վա­րու­մը:

Ու մինչ այս­տեղ սպա­սում են «ա­մե­րիկ­յան կող­մին», ո­րի այ­ցով պետք է հի­շա­տակ­ված հար­ցե­րի պա­տաս­խան­նե­րը տրվեն, հայտ­նի դար­ձավ, որ նա­խօ­րեին Ադր­բե­ջա­նի արտ­գործ­նա­խա­րար Բայ­րա­մովն էլ իր հեր­թին է ըն­դու­նել, պաշ­տո­նա­կան ներ­կա­յաց­մամբ՝ «ԱՄՆ հա­վաս­տագր­ված առեւտ­րա­յին ա­ռա­քե­լութ­յան «Մի­ջին մի­ջանց­քի» ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին»: Ընդ ո­րում, այդ ա­մե­նե­ւին էլ ոչ կա­ռա­վա­րա­կան պատ­վի­րա­կութ­յան հետ Բայ­րա­մո­վը քննար­կել է հենց վա­շինգ­տոն­յան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րի թե­ման: «Հան­դիպ­ման ժա­մա­նակ պատ­մա­կան նշա­նա­կութ­յուն է տրվել ըն­թա­ցիկ տար­վա օ­գոս­տո­սի 8-ին Վա­շինգ­տո­նում Ադր­բե­ջա­նի  եւ ԱՄՆ նա­խա­գահ­նե­րի, ինչ­պես նաեւ Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տի մաս­նակ­ցութ­յամբ տե­ղի ու­նե­ցած քննար­կում­նե­րին եւ ս­տո­րագր­ված փաս­տաթղ­թե­րին: Ընդգծ­վել է, որ այս հա­մա­ձայ­նագ­րե­րը նպաս­տում են տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին խա­ղա­ղութ­յա­նը եւ ա­ռա­ջըն­թա­ցին, ինչ­պես նաեւ լայն հե­ռան­կար­ներ են բա­ցում ադր­բե­ջա­նա-ա­մե­րիկ­յան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի զար­գաց­ման հա­մար: Այս հա­մա­տեքս­տում ու­շադ­րութ­յուն է հրա­վիր­վել նա­խագ­ծի կար­եւո­րութ­յան վրա, ո­րը կա­պա­հո­վի Ադր­բե­ջա­նի արեւմտ­յան շրջան­նե­րի եւ Նա­խիջ­եւա­նի Ինք­նա­վար Հան­րա­պե­տութ­յան միջեւ ան­խո­չըն­դոտ կա­պը»,- աս­վում է հա­ղոր­դագ­րութ­յու­նում:

Նախ մեկ հան­գա­մանք. բայց ի՞նչ կապ ու­նի Բա­քուն այդ ա­մե­նի հետ, ե­թե «Թ­րամ­փի մի­ջանց­քը» ստեղծ­վե­լու է Հա­յաս­տա­նում, Նի­կո­լի պնդմամբ՝ մեր երկ­րի ինք­նա­վա­րութ­յան, օ­րենք­նե­րի ու նման բա­նե­րի շրջա­նակ­նե­րում: Բա­քուն այս հար­ցում ըն­դա­մե­նը օգտ­վող կողմ է. ա­հա՝ ճա­նա­պարհ Նա­խի­ջե­ւա­նի հետ կա­պի հա­մար, ա­հա ե­րաշ­խիք­ներ, ո­րոնք ա­պա­հո­վում է տեխ­նի­կա­կան հար­ցե­րը լու­ծող ա­մե­րիկ­յան ըն­կե­րութ­յու­նը, եւ վերջ, գնա­ցեք-ե­կեք: Դա­տե­լով Նի­կո­լի եւ Ա­րո­յի պաշ­տո­նա­կան մեկ­նա­բա­նութ­յուն­նե­րից, հենց այդ­պես էլ պայ­մա­նա­վոր­վել են Վա­շինգ­տո­նում: Բայց ա­հա խնդրեմ, թեեւ Ա­լիե­ւը շա­րու­նա­կա­բար «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քից» է խո­սում, բայց Բայ­րա­մովն ա­մե­րիկ­յան կող­մի հետ, կապ­ված հա­յաս­տան­յան ճա­նա­պարհ­նե­րի հետ, ինչ-որ բա­ներ է քննար­կում: Ե­թե հենց այդ­պես էլ Վա­շինգ­տո­նում պայ­մա­նա­վոր­վել են, որ Ադր­բե­ջա­նը եւս «հարց լու­ծող» կողմ է, ա­պա դա մեկ բան է նշա­նա­կում՝ Նի­կո­լի ա­սած՝ մեր սու­վե­րե­նութ­յու­նից ու նման բա­նե­րից հետք ան­գամ չի մնում, այն է՝ նո­րից խա­բել են հայ ժո­ղովր­դին: Ե­թե ան­գամ բան չեն պայ­մա­նա­վոր­վել, բայց «ա­մե­րիկ­յան կող­մը» Բաք­վում ա­զե­րի­նե­րի հետ հա­յաստան­յան տա­րածք­նե­րի հետ կապ­ված ան­գամ տեխ­նի­կա­կան բնույ­թի հար­ցեր է քննար­կում, մեկ է, է­լի սու­վե­րե­նութ­յուն աս­վա­ծից այս­տեղ բան չի մնում:

«ԹՐԱՄՓԻ ՈՒՂԻՆ»՝ ԱՌԱՆՑ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆ

Բայց ա­մե­նա­հե­տաքր­քի­րը. Բա­քու է գնա­ցել «ԱՄՆ հա­վաս­տագր­ված առեւտ­րա­յին ա­ռա­քե­լութ­յան «Մի­ջին մի­ջանց­քի»» պատ­վի­րա­կութ­յու­նը: Ու պարզ հարց՝ այդ նույն «ա­մե­րիկ­յան կո՞ղմն» է գա­լու Հա­յաս­տան: Ե­թե այդ­պես է, ա­պա դժվար չէ հաս­կա­նալ, թե ին­չու է ԱԳՆ-ն ս­պաս­վող հյու­րե­րին տա­լիս «ա­մե­րիկ­յան կողմ» բնու­թագ­րու­մը: Դա կա­ռա­վա­րա­կան կա­ռույց չէ, այլ ըն­դա­մե­նը «հա­վաս­տագր­ված ա­ռա­քե­լութ­յուն»՝ չգի­տես էլ, թե ինչ լիա­զո­րութ­յուն­նե­րով: Ու նման ա­նո­րոշ կա­ռույ­ցի, այլ ոչ թե ԱՄՆ պե­տա­կան հա­մա­կար­գի հե՞տ են պատ­րաստ­վում քննար­կել Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քում մի այն­պի­սի կա­րե­ւո­րա­գույն ձեռ­նարկ­ման հար­ցը, ո­րից, ա­ռանց չա­փա­զան­ցութ­յան, կախ­ված է մեր երկ­րի ա­պա­գան:

 Եվս մեկ էա­կան, թե­րեւս՝ ա­մե­նաէա­կան նյո­ւան­սը: Դա­տե­լով Բա­քու մեկ­նած «ա­մե­րիկ­յան կող­մի» ան­վա­նու­մից, խոս­քը մի ինչ-որ «հա­վաս­տագր­ված առեւտ­րա­յին ա­ռա­քե­լութ­յան» մա­սին է, ո­րը զբաղ­վում է «Մի­ջին մի­ջանցք» աս­վա­ծով: Այդ «Մի­ջին մի­ջանցք» տեր­մինն ըն­դա­մե­նը գե­ղե­ցիկ փա­թե­թա­վո­րումն է «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանցք» կոչ­ված հայտ­նի ծրագ­րի, ո­րը պանթ­յուր­քիս­տա­կան ա­ռանց­քա­յին նա­խագ­իծ է: Ու հենց այդ «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանց­քի» հա­յաս­տան­յան հատ­վա­ծին էլ ան­վա­նում են «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք»:

Կարճ ա­սած, ե­թե հենց այդ կա­ռույցն է գա­լու Հա­յաս­տան՝ հար­ցեր լու­ծե­լու, ա­պա կա­րե­լի է վերջ­նա­կա­նա­պես մո­ռա­նալ «Թ­րամ­փի ու­ղի» եւ նման այլ գե­ղեց­կաց­ված ան­վա­նում­նե­րի մա­սին. դա հենց «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցքն» է՝ այդ տեր­մի­նի ա­մե­նա­պանթ­յուր­քիս­տա­կան տես­քով: Ա­հա այս ֆո­նին էլ, կա­րե­լի է հաս­կա­նալ, թե ին­չու էր Ա­լիե­ւը Չի­նաս­տա­նում մի գլուխ «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քից» խո­սում. ի­րե­րին ի­րենց ի­րա­կան ա­նունն է տա­լիս, եւ որ դա այդ­քան նյար­դայ­նաց­րեց Նի­կո­լին, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չէ: Պատ­կե­րաց­րեք, Նի­կո­լը «վիզ դրած» Պու­տի­նին, ի­րա­նա­կան կող­մին հա­մո­զում է, թե ի՞նչ եք ա­սում, ի՞նչ «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք», սո­վո­րա­կան ճա­նա­պարհ են բա­ցում, որ կա­րո­ղա­նանք գնալ-գալ: Հեյ­դա­րո­վիչն էլ հան­կարծ ո­րո­շեց ի­րերն ի­րենց ա­նուն­նե­րով կո­չել՝ նո­րից «պադս­տավ­կա ա­նե­լով» Վո­վա­յի­չին: Թե ին­չու, դա դեռ հար­ցի մի կողմն է. Ա­լիե­ւը, ի տար­բե­րութ­յուն Նի­կո­լի «գո­ղա­կան շուստ­րիութ­յան» մո­տեց­մա­նը, թե­րեւս, լավ հաս­կա­նում է վտան­գը, որն այս ա­մե­նից բխում է: Եվ այն, ին­չի մա­սին նա­խօ­րեին ար­դեն բա­ցա­հայտ խո­սեց Լավ­րո­վը, իր հեր­թին է հաս­տա­տում, որ այդ վտան­գը կա եւ չա­փա­զանց սուր է: Ա­հա, թե ինչ է ա­սում Լավ­րո­վը. «Ո­րո­շե­ցին այն կնքել Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րի տա­րած­քում։ Դա մեր հար­եւան­նե­րի ինք­նիշ­խան ի­րա­վունքն է: Բայց պետք է տես­նել, թե ինչ­պես այն կաշ­խա­տի, քա­նի որ բո­լոր հիա­ցա­կան ար­ձա­գանք­նե­րը, ո­րոնք հնչե­ցին Վա­շինգ­տո­նում կա­յա­ցած հան­դի­պու­մից հե­տո, ա­ռա­ջին մի քա­նի օ­րե­րին, հե­տո ինչ-որ կերպ փո­խա­րին­վե­ցին թե­րա­հա­վատ գնա­հա­տա­կան­նե­րով, երբ փաս­տա­թուղ­թը հրա­պա­րակ­վեց… Եվ, ինչ­պես պարզ­վում է, այն­տեղ ա­մեն ինչ հա­մա­ձայ­նեց­ված չէ»:

Այս դի­վա­նա­գի­տա­կան ե­րան­գի տակ այս միտ­քը տես­նել՝ ստո­րագ­րե­ցիք, լավ, սկզբից մտա­ծում էինք, թե մեզ չեք «գցում», բայց փաս­տա­թուղթն այլ բան է ցույց տա­լիս, դե հի­մա տես­նենք, թե ինչ­պես եք այն ի­րա­կա­նաց­նե­լու: Եվ այն, որ ի­րա­վի­ճա­կից դուրս գա­լու քա­ղա­քա­կիրթ ելք Լավ­րո­վը հա­մա­րում է «3+3» ձե­ւա­չա­փին վե­րա­դառ­նա­լը՝ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին հար­ցե­րը տա­րա­ծաշր­ջա­նում լու­ծե­լու սկզբուն­քով, ա­վե­լի նման է այլ մե­խա­նիզմ­նե­րին դեռ չանց­նե­լու կամ ան­ցու­մին պատ­րաստ չլի­նե­լու հաշ­վար­կով: Նաեւ, թե­րեւս, նկա­տի առ­նե­լով, որ ներ­կա ի­րա­վի­ճա­կը միան­շա­նակ ձեռն­տու չէ նաեւ Ի­րա­նին: Ա­սենք, նման է, որ նաեւ Թուր­քիա­յին, դա­տե­լով նրա­նից, որ Էր­դո­ղա­նը Հա­յաս­տան է ու­ղար­կում կամ ո­մանց սպառ­նում է՝ ու­ղար­կել Քը­լը­չին:

Ա­մեն դեպ­քում այն, որ նա­խօ­րեին՝ «ա­մե­րիկ­յան կող­մից» այ­ցի ֆո­նին Ա­լիե­ւից ե­կավ նո­րից նույն ազ­դա­կը, թե ոչ մի «խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նա­գիր» էլ չի լի­նի, ե­թե Հա­յաս­տա­նը Սահ­մա­նադ­րութ­յու­նը չփո­խի, ցույց է տա­լիս, որ որ­քան էլ հա­կա­ռա­կը քա­րո­զեն, ով­քեր էլ գան-գնան, վա­շինգ­տոն­յան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներն ի­րա­վի­ճա­կի խոր­քա­յին փո­փո­խութ­յուն չեն ա­ռա­ջաց­րել: Ասենք, Բաքվի համար արդեն ոչ միայն «Թրամփի ուղի», ագնամ «Զանգեզուրի միջանցք» չկա, այլ, արդեն մտածում են «Ալիեւի միջանցքի» մասին:

Մինչդեռ, կրինենք, Ա­լիե­ւի հա­մար վտան­գը շատ մեծ է՝ կտրուկ գոր­ծո­ղութ­յուն, եւ հե­տե­ւան­քը կա­րող է ճա­կա­տագ­րա­կան լի­նել:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝