Ալիեվի գրպանին հասցված Մոսկվայի հերթական հարվածը

Շա­րու­նա­կում են սրվել ռուս-ադր­բե­ջա­նա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը, ո­րի ցու­ցադ­րա­կան դե­տալ­նե­րից մե­կը կա­րե­լի է հա­մա­րել օ­րերս Ա­լիե­ւի՝ «ա­մե­նաեր­ջա­նիկ տես­քով» հան­դի­պում­նե­րը Զե­լենս­կու եւ Սան­դո­ւի հետ: Ա­հա այս ֆո­նին, բա­վա­կա­նին հե­տաքր­քիր զար­գա­ցում­ներ ե­ղան նաեւ Մոսկ­վա­յում:

ՈՒՐ Է ՏԱՆՈՒՄ ՍՈՒԼԵՅՄԱՆՈՎԻ ԳՈՐԾԸ

Այս­պես, օ­րերս Մոսկ­վա­յում կա­լա­նա­վոր­վեց ստվե­րա­յին միան­գա­մայն ազ­դե­ցիկ դեմ­քի եւ մի­լիար­դատի­րոջ հա­մա­րում ու­նե­ցող Իբ­րա­հիմ Սու­լեյ­մա­նո­վը: Նա մե­ղադր­վում է մոտ 20 տա­րի ա­ռաջ կա­տար­ված սպա­նութ­յան մեջ: Ու դա «միան­գամ­յա ակ­ցիա» չէր. շա­րու­նա­կում են ձեր­բա­կա­լել Սու­լեյ­մա­նո­վի մարդ­կանց, այդ թվում՝ Դաղս­տա­նում: 

Սու­լեյ­մա­նո­վի ձեր­բա­կա­լութ­յու­նը, բնա­կան է, մեծ աղ­մուկ բարձ­րաց­րեց ռու­սա­կան տե­ղե­կատ­վա­կան դաշ­տում. նա հա­մար­վում է Ռու­սաս­տա­նի ա­մե­նաստ­վե­րա­յին, բայց միա­ժա­մա­նակ, ա­մե­նաազ­դե­ցիկ օ­լի­գարխ­նե­րից մե­կը, ո­րի ազ­դե­ցութ­յու­նը տա­րած­վում է այն­պի­սի ա­ռանց­քա­յին ո­լորտ­նե­րում, ինչ­պի­սին է ա­վիա­ցիան, տե­ղե­կատ­վա­կան տեխ­նո­լո­գիա­նե­րը եւ այլն։ Բա­ցի այդ, Սու­լեյ­մա­նո­վը Խա­դար­կովս­կու եր­բեմ­նի բիզ­նես գոր­ծըն­կե­րոջ` Պ­լա­տոն Լե­բեդ­եւի՝ «ՅՈՒԿՈՍ»-ի նախ­կին հա­մա­սե­փա­կա­նա­տի­րոջ փե­սան է: Մինչ այս նաեւ քա­նիցս հայտն­վել է ի­րա­վա­պահ­նե­րի ու­շադ­րութ­յան կենտ­րո­նում, «ջա­հել տա­րի­նե­րին» հան­դի­սա­ցել է դաղս­տան­յան կազ­մա­կերպ­ված հան­ցա­վոր խմբի ան­դամ եւ այլն. ի­հար­կե, նման ան­ձի կա­լան­քը պետք է մեծ աղ­մուկ ա­ռա­ջաց­ներ:

Ա­ռա­վել եւս, որ այդ ձեր­բա­կա­լութ­յան հա­մա­տեքս­տում եւս մեկ սկան­դալ պայ­թեց: Սու­լեյ­մա­նո­վի դաղս­տան­յան խմբա­վոր­ման եր­բեմ­նի (սա հար­ցա­կա­նով) ղե­կա­վար Ա­բկար Դար­բիշ­եւին ձեր­բա­կա­լե­ցին նրա­նից մի փոքր ա­ռաջ, ո­րից հե­տո հայտ­նի դար­ձավ, որ Աբ­կա­րը մա­հա­ցել է ին­ֆարկ­տից՝ ձեր­բա­կա­լութ­յու­նից կարճ ժա­մա­նակ անց, բայց, շատ «տա­րօ­րի­նակ» է, այդ ըն­թաց­քում հասց­րել է ցուց­մունք տալ Սու­լեյ­մա­նո­վի դեմ:

Այ­սինքն, Սու­լեյ­մա­նո­վի ձեր­բա­կա­լութ­յունն ու հա­ջոր­դած կա­լան­քը դեռ խոս­տա­նում են զուտ քրեա­կան տե­սանկ­յու­նից հե­տաքր­քիր բա­ցա­հայ­տում­ներ: Միայն թե այս բո­լոր սկան­դա­լա­յին փաս­տե­րին զու­գա­հեռ, մեկ հարց շա­րու­նա­կա­բար պտտվում է օ­դում` այդ­պես էլ պա­տաս­խան չստա­նա­լով: Այն է`­Սու­լեյ­մա­նո­վը, ով, կրկնենք, ա­մե­նե­ւին էլ պա­տա­հա­կան մարդ չէ, մե­ղադր­վում է 2004թ.-ին Ռու­սաս­տա­նի Ֆի­նան­սա­կան վե­րա­կանգն­ման դաշ­նա­յին ծա­ռա­յութ­յան նախ­կին ղե­կա­վար Գեոր­գիա Տա­լիա­յի սպա­նութ­յան մեջ: Այ­սինքն, ին­չո՞ւ հան­կարծ ա­վե­լի քան 20 տար­վա վա­ղե­մութ­յան գոր­ծը ոչ միայն հայտն­վեց ի­րա­վա­պահ­նե­րի ու­շադ­րութ­յան կենտ­րո­նում, այլ դրա­նով սկսեց զբաղ­վել ՌԴ ԱԴԾ-ն, այն էլ` նման աղմ­կա­հա­րույց տար­բե­րա­կով:

Հար­ցի պա­տաս­խա­նը, ա­վե­լի ճիշտ՝ այդ մա­սին միան­գա­մայն թա­փան­ցիկ ակ­նարկ, թե­րեւս, բո­լո­րից ա­ռաջ տվեց ադր­բե­ջա­նա­կան կայ­քե­րից մե­կը` Media.az-ը` Սու­լեյ­մա­նո­վի ձեր­բա­կա­լութ­յան լու­րը ներ­կա­յաց­նե­լով այս­պես. «Ադր­բե­ջան­ցի գոր­ծա­րար եւ մի­լիար­դա­տեր Իբ­րա­հիմ Սու­լեյ­մա­նո­վը ձեր­բա­կալ­վել է Մոսկ­վա­յում՝ սպա­նութ­յան կաս­կա­ծան­քով»: Պաշ­տո­նա­պես Սու­լեյ­մա­նո­վը ծնվել է Դաղս­տա­նում: Բայց ա­հա, միա­ցան ադր­բե­ջա­նա­կան այլ աղբ­յուր­ներ եւս` խո­սե­լով ոչ միայն Սու­լեյ­մա­նո­վի ադր­բե­ջա­նա­կան ծա­գում­նա­բա­նութ­յու­նից, այլ նաեւ ադր­բե­ջա­նա­կան գոր­ծող իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի հետ ա­մե­նա­սերտ կա­պե­րից: Այդ թվում` կոնկ­րետ ֆի­նան­սա­բիզ­նե­սա­յին հարց­ով, ու խոս­քը շատ մեծ փո­ղե­րի մա­սին է: Գու­մա­րած Խա­դար­կովս­կու հետ հայտ­նի կա­պե­րը, ո­րոնք եւս, ի դեպ, հաս­նում են նաեւ Հեյ­դա­րո­վի­չին. վեր­ջին հաշ­վով, եր­կուսն էլ նույն «տա­նի­քի» տակ են գոր­ծում: Ու պատ­կե­րը քրեա­կա­նից ան­ցում է կա­տա­րում միան­գա­մայն քա­ղա­քա­կան տես­քի, գու­մա­րած, ի­հար­կե, այն «մեծ փո­ղե­րի» պատ­մութ­յու­նը: Էլ չա­սած, որ այս ա­մե­նից բխում է նաեւ այն հար­ցը, թե ինչ խնդիր­ներ, ցան­կութ­յան դեպ­քում կամ իր նշված կա­պե­րի պար­տադ­րան­քով, Սու­լեյ­մա­նո­վը կա­րող էր ստեղ­ծել ՌԴ-ի ռազ­մա­վա­րա­կան առն­վազն եր­կու ո­լորտ­նե­րում՝ ա­վիա­ցիա­յում եւ տե­ղե­կատ­վա­կան տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի հա­մա­կար­գում: Հե­տե­ւա­բար, ե­թե հիմ­քում քա­ղա­քա­կա­նութ­յունն է, ա­պա կա­րե­լի է նաեւ 20 տար­վա մո­ռաց­ված գոր­ծի մա­սին հի­շել՝ այդ հիմ­քով ստվե­րա­յին մի­լիար­դա­տե­րին կա­լա­նա­վո­րե­լով:

ՄՈՍԿՎԱՅԻ ՆՈՐ ԿՈՒՐՍԸ

Սու­լեյ­մա­նո­վի պատ­մութ­յու­նից զատ, ռուս-ադր­բե­ջա­նա­կան սրա­ցում­նե­րի հետ կապ­ված ակ­տիվ փու­լում է նաեւ մեկ այլ թե­մա: Ադր­բե­ջա­նում սկսել է հա­սու­նա­նալ, այս­պես ա­սած, «լո­լի­կա­յին խնդի­րը»: Ա­վե­լի կոնկ­րետ, որ ադր­բե­ջա­նա­կան գյուղմ­թերք­նե­րի՝ Ռու­սաս­տան ար­տա­հան­ման պար­բե­րա­կան ար­գե­լա­փա­կում­նե­րը, ինչ­պես նաեւ Ռու­սաս­տա­նում այդ մթերք­նե­րի մե­ծա­ծախ, բա­զա­յի հիմ­քով շու­կա­նե­րի հետ կապ­ված հայտ­նի թե­մա­նե­րը Ադր­բե­ջա­նում սկսել են ճգնա­ժա­մա­յին ի­րա­վի­ճակ ստեղ­ծել: Այն է՝ ա­ռա­ջա­ցել են ա­ճեց­ված բեր­քի հսկա­յա­կան կու­տա­կում­ներ, ո­րոնք գյու­ղա­ցիութ­յու­նը, չկա­րո­ղա­նա­լով սպա­ռել, ար­դեն ստիպ­ված է ան­գամ դեն նե­տել: Իսկ դա, հաս­կա­նա­լի է, լավ բան չի խոս­տա­նում Հեյ­դա­րո­վի­չին: Եվ ոչ միայն գյու­ղա­ցի­նե­րի դժգո­հութ­յան, այլ մեծ փո­ղեր կորց­նե­լու ի­մաս­տով:

Այդ խնդրի լուծ­ման տար­բե­րակ­նե­րից մեկն է հա­մար­վում «հին ստվե­րա­յին ու­ղի­նե­րի» վե­րա­կանգ­նու­մը: Այս­պես, կան խո­սակ­ցութ­յուն­ներ, որ ադր­բե­ջա­նա­կան գյուղմ­թերք­նե­րը ինչ-որ «տա­րօ­րի­նակ» մի­ջամ­տութ­յուն­ներով Դաղս­տա­նում սկսել էին հա­տել ռու­սա­կան սահ­մա­նը, ընդ ո­րում, ամ­բող­ջա­կան շար­ժա­կազ­մե­րով: Եվ ա­հա, «պա­տա­հա­բար» կա­լա­նա­վոր­վում են Ա­լիե­ւի հետ մտե­րիմ գոր­ծըն­կե­րոջ հա­մա­րում ու­նե­ցող Սու­լեյ­մա­նո­վի դաղս­տան­յան են­թա­կա­նե­րը, ո­րոնց հա­մար, ա­սում են, Դաղս­տա­նում ան­գամ պե­տա­կան սահ­ման եւ մաք­սա­կե­տեր հաս­կա­ցութ­յու­նը երկ­րոր­դա­կան հարց էր: Իսկ ե­թե այս հատ­վա­ծում ռուս-ադր­բե­ջա­նա­կան սահ­մա­նում հաս­տատ­վի ռեալ հսկո­ղութ­յուն, ա­պա դա կդառ­նա ան­ձամբ Ա­լիե­ւի գրպա­նին հասց­ված Մոսկ­վա­յի հեր­թա­կան քայ­լը:

Մ­յուս կող­մից, գյուղմ­թերք­նե­րի ար­տա­հան­ման հար­ցով պա­կաս վատ վի­ճա­կում չէ նաեւ Հա­յաս­տա­նը: Տա­րած­ված լու­րե­րի հա­մա­ձայն, Ռու­սաստա­նում դա­տա­րա­նի վճռով` «Ս­պայ­կա­յի» ա­վե­լի քան 120 մե­քե­նա­ ի­րենց բեռ­նե­րով պե­տա­կա­նաց­վել եւ փո­խանց­վել է պե­տութ­յան հաշ­վեկշ­ռին: Ա­վե­լին, ռու­սա­կան դա­տա­րա­նը մեծ տույժ-տու­գանք­ներ է դրել «Ս­պայ­կա­յի» վրա, ո­րը, ըստ դա­տա­րա­նի, իբր խախ­տել է Ռու­սաս­տա­նի հար­կա­յին օ­րենսդ­րութ­յու­նը: Այ­սինքն, ե­թե լու­րե­րը հաս­տատ­վեն, ա­պա դա մեկ բան կնշա­նա­կի. այն քարտ-բլան­շը, ո­րը Նի­կոլն ու­ներ Ռու­սաս­տա­նի հետ տնտե­սա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րում, հի­մա չի աշ­խա­տում: Ա­վե­լին, ի­րա­վի­ճա­կը չի փոխ­վել ան­գամ Պու­տի­նի հետ վեր­ջին եր­կու հան­դի­պում­նե­րից հե­տո, ո­րոնք հա­ջոր­դե­ցին ԱՄՆ-ում հայտ­նի փաս­տաթղ­թի ստո­րագր­մա­նը:

Իսկ ա­վե­լի ճիշտ` այն տպա­վո­րութ­յունն է, որ Ռու­սաս­տա­նը կտրուկ փո­խել է հա­րավ­կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ իր քա­ղա­քա­կան մո­դե­լը, ին­չի մա­սին, ի դեպ, ժա­մա­նա­կին խո­սե­լու ա­ռիթ­ներ ու­նե­ցել ենք: Այ­սինքն, Հա­յաս­տա­նի եւ Ադր­բե­ջա­նի հա­մար ե­թե քա­ղա­քա­կան ի­մաս­տով նա­խընտ­րե­լի է Ա­րեւ­մուտ­քը, ա­պա թող նաեւ նույն Ա­րեւ­մուտ­քի հետ բիզ­նես ա­նեն: Այդ թվում՝ այն­տե­ղի գեր­հա­գեց­ված շու­կա­նե­րում ի­րենց լո­լիկն ու ծի­րա­նը վա­ճա­ռեն, այլ ոչ թե նետ­վեն ռու­սա­կան շու­կա:

ԻՐԱՆԱԿԱՆ ՆՈՐ ՀԱՐՎԱԾՆԵՐՆ ԱԼԻԵՎԻՆ

Բայց ի­հար­կե, ա­մեն բան միայն լո­լիկ-ծի­րա­նով չի սահ­մա­նա­փակ­վում: Այս ուղ­ղութ­յունն ըն­դա­մե­նը «կե­տա­յին հար­ված» է կոնկ­րետ գրպան­նե­րի: Բայց սրա­նից զատ, կա նաեւ գլո­բալ քա­ղա­քա­կա­նութ­յան թե­ման, եւ այս տե­սանկ­յու­նից, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չեն այն հար­ված­նե­րը, ո­րոնք վեր­ջին օ­րե­րին Իլ­համ Ա­լիե­ւը ստա­նում է նաեւ Թեհ­րա­նից: Նախ, օ­րերս նաեւ Ի­րա­նա­կան հե­ղա­փո­խութ­յան պա­հա­պան­նե­րի կոր­պու­սից (ԻՀՊԿ) հեր­թա­կան ան­գամ, բայց շատ ա­վե­լի կոնկ­րե­տաց­ված մե­ղադ­րանք­ներ հնչե­ցին Ադր­բե­ջա­նի հաս­ցեին՝ 12-օր­յա պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ Ի­րա­նի վրա հար­ձա­կում­նե­րի թե­մա­յով: Նա­խօ­րեին էլ դրանց ա­վե­լա­ցան այլ ակ­նարկ­ներ շատ ա­վե­լի լուրջ հան­ցա­գոր­ծութ­յան մա­սին:

Այս­պես, ի­րա­նա­կան ազ­գա­յին թե­ւի խորհր­դա­րա­նա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Քամ­րան Ղո­զան­ֆա­րին նա­խօ­րեին հի­շեց Ի­րա­նի նախ­կին նա­խա­գահ Ռայի­սիի մահ­վան ո­րոշ հանգա­մանք­նե­րի մա­սին: Ըստ այդմ. «Եր­կու երկր­նե­րի նա­խա­րար­նե­րը պետք է ներ­կա լի­նեին սահ­մա­նի զրո­յա­կան կե­տում գտնվող ամ­բար­տա­կի բաց­մա­նը, սա­կայն Ա­լի­եւի պնդմամբ ա­յա­թոլ­լա Ռայի­սին հա­մա­ձայն­վեց ան­ձամբ մաս­նակ­ցել ա­րա­րո­ղութ­յա­նը: Այս մի­ջա­դե­պից մի քա­նի օր ա­ռաջ Ա­լի­եւը նաեւ հան­դի­պում է ու­նե­ցել իս­րա­յել­ցի ռաբ­բի­նե­րի հետ»: Ու այս­տեղ հի­շեց­նենք, որ Ռայի­սիի ուղ­ղա­թի­ռը «վթար­վեց» այդ մի­ջո­ցա­ռու­մից վե­րա­դառ­նա­լու ժա­մա­նակ: Այդ թե­ման հա­մա­պա­տաս­խան քննութ­յան փու­լում էր, երբ Փե­զեշ­քիա­նը դար­ձավ Ի­րա­նի նա­խա­գահ, ո­րից հե­տո ա­րա­գո­րեն ըն­դուն­վեց Ռայի­սիի ուղ­ղա­թի­ռի տեխ­նի­կա­կան վթա­րի վար­կա­ծը:

Իսկ ա­հա Ղո­զան­ֆա­րին նաեւ ման­րա­մաս­նում է, որ Ի­րա­նի կող­մից ձեռք բեր­ված փաս­տաթղ­թե­րից մե­կի հա­մա­ձայն՝ 2024 թվա­կա­նի մա­յի­սի սկզբին տե­ղի ու­նե­ցած փակ հան­դիպ­ման ժա­մա­նակ ԱՄՆ պաշ­տոն­յան հայ­տա­րա­րել է, որ Իս­րա­յե­լը մտա­դիր է սպա­նել բարձ­րաս­տի­ճան եւ կար­եւոր ի­րան­ցի գործ­չի։ Նաեւ, որ ի­րա­նա­կան հե­տա­խու­զա­կան գոր­ծա­կա­լութ­յուն­նե­րի կող­մից ձեռքբեր­ված այլ փաս­տաթղ­թե­րում նե­րառ­ված են Պեն­տա­գո­նի նյու­թեր, ո­րոնք հի­շա­տա­կում են ուղ­ղա­թի­ռի վթա­րը: Դ­րանք հստա­կո­րեն նշում են, որ մի­ջա­դե­պը պլա­նա­վոր­վել եւ կազ­մա­կերպ­վել է Իս­րա­յե­լի կող­մից՝ Մեծ Բ­րի­տա­նիա­յի եւ Բաք­վի մաս­նակ­ցութ­յամբ:

Ե­թե հի­շեց­նենք, որ Ռայի­սին զոհ­վեց 2024թ. մա­յի­սի 19-ին, ա­պա պարզ է դառ­նում, որ ի­րան­ցի պատ­գա­մա­վո­րը վատ թաքց­ված ու­ղիղ մե­ղադ­րանք է հղում նաեւ Բաք­վի ուղ­ղութ­յամբ:

Իսկ թե ին­չու հենց այս պա­հին Մոսկ­վան եւ Թեհ­րա­նը միա­ժա­մա­նակ սկսե­ցին ակ­տիվ ճնշում­նե­րը մաս­նա­վո­րա­պես Ա­լիե­ւի ուղ­ղութ­յամբ, դա, ի­հար­կե, կա­րե­ւո­ր հարց է:

Իսկ այն, որ Ա­լիեւն օգտ­վե­լով Պու­տի­նի ծննդյան օր­վա ա­ռի­թից, զան­գա­հա­րեց նրան, թե­րեւս այս ի­րա­վի­ճա­կի հե­տաքր­քիր հե­տե­ւանք­նե­րից մեկն է:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝