Եթե նոյեմբերի 9-ի գիշերը ռուս խաղաղապահները չմտնեին Արցախ, կունենայինք արցախի հայաթափություն. Նազարյան
ՆերքաղաքականՀՀԿ խորհրդի անդամ, մանկավարժական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ ԼԵՎՈՆ ՆԱԶԱՐՅԱՆԸ հիշեցնում է, որ դեռեւս 1813 թվականին, երբ ստորագրվեց Գյուլիստանի հայտնի պայմանագիրը, Արցախը միացավ ռուսական կայսրությանը եւ արցախցիների հույսերն արդարացան:
– Ռուս-պարսկական պատերազմից առաջ` Արցախի մելիքներն ակտիվ լոբբինգ էին իրականացնում ռուսական կայսրության հետ միանալու համար: Կայսրությունը համարում էին իրենց պետությունը, որը դառնալու էր լավ ապագայի աղբյուր: Այդ առումով արցախցիների հույսերն արդարացան, որովհետեւ մոտավորապես 100 տարվա ընթացքում թե՛ բնակչության թվաքանակը մի քանի անգամ ավելացավ, թե՛ կենսամակարդակը: Իր հերթին էլ, օրինակ, Արցախի Չարդախլու գյուղի անունը ոսկե տառերով է գրված Խորհրդային Միության պատմության մեջ: Ինչպես գիտեք, Չարդախլու գյուղը` հենց արցախահայությունը, Մեծ հայրենական պատերազմին տվել է մարշալներ: Հետեւապես, խոսակցություններն առ այն, որ Արցախը պետք է լինի Ադրբեջանի կազմում անհիմն է, որովհետեւ Արցախն ուղղակի երբեք առնչություն չի ունեցել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության հետ:
– Պարոն Նազարյան, ի՞նչ կասեք այսօր Արցախում ռուս խաղաղապահների առաքելության մասին, հատկապես, որ ժամանակ առ ժամանակ ուղղակի մեղադրանքներ են հնչեցվում հենց նրանց հասցեին:
– Երբ խոսում ենք 44-օրյայի մասին եւ ասում` դավադիր պատերազմ, նկատի ունենք նաեւ այն, որ գործող իշխանություններն ամեն կերպ փորձում էին հասնել նրան, որ ռուս խաղաղապահները չտեղեկայվեն Արցախում, թեկուզեւ Արցախը հայաթափելու գնով: Շատերը գիտեն, որ Ստեփանակերտում մարդիկ արդեն պատրաստվում էին տեղահանության եւ եթե նոյեմբերի 9-ի գիշերը ռուս խաղաղապահները չմտնեին Արցախ, կունենայինք Արցախի հայաթափություն: Ալիեւ-գործող իշխանություն զույգի համագործակցությունն այս առումով պետք է հստակ հասկանանք, թե ինչպիսի ակնկալիքներ ունենք ռուս խաղաղապահներից: Իհարկե, կարող են լինել ամենամաքսիմալ դիրքորոշումներ, բայց ցեխ շպրտել ռուս խաղաղապահների վրա` ասելով, որ Փառուխում ամեն ինչ կարգավորվեց, բայց Քարագլխի դեպքերն ինչու տեղի ունեցան, պետք է հիշել, որ դրանով ջուր են լցնում հակառակորդների ջրաղացին: Եվ հենց սա է գերագույն գլխավոր անպատասխանատուն շահարկում` պախարակելով մեր ռազմավարական դաշնակցին եւ փորձում դրանով ամրապնդկել իր իշխանությունը:
– Ի՞նչ է լինելու վաղը, երբ ռուս խաղաղապահների առաքելության ժամկետն ավարտվի: Ի վերջո, ի՞նչ կարգավիճակ է ունենալու Արցախը:
– Պատմական նախադեպը կա, եւ Արցախն ունեցել է ուղղահայաց փոխհարաբերություններ ռուսական պետության հետ: Ուզում եմ հռետորական հարց բարձրացնել` եթե իրավիճակն այնպես դասավորվի, որ վաղն արցապահայությունը փորձի կրկին ուղղահայաց հարաբերություններ կառուցել ՌԴ-ի հետ, ինչպիսի՞ն է լինելու մեր ռազմավարական դաշնակցի դիրքորոշումը: Արդյոք այն չի կապվի հայաստանյան խառնիճաղանջ իրավիճակի հետ: Պետք է ասեմ, որ կապիտուլյանտի իշխանությունն այս առումով բացառություն է, իրենց իշխանությունը հենց հակաարցախյան է եւ ուղղված է հենց Արցախի, մեր ռազմավարական դաշնակցի դեմ: Պետք է ֆիքսել, որ այսօրվա մեր բողոքի ակցիաները, մեր խաղաղ անհնազանդության ցույցերը միտված են հենց Արցախը ապրեցնելուն, արցախահայության ինքնորոշման իրավունքն իրացնելուն եւ ապահովելուն:
ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ