Հա­յաս­տա­նում գոր­ծում է օտա­րերկ­րյա գոր­ծա­կա­լա­կան ցանց, որի նպա­տակն է քան­դել մեր պե­տու­թյու­նը. փաստաբան

Փաս­տա­բան­ներ Տիգ­րան Աթա­նե­սյա­նը եւ Մար­գա­րի­տա Գյու­լու­մյանն օրեր առաջ հայ­ցա­դի­մում են ներ­կա­յաց­րել Երե­ւան քա­ղա­քի առա­ջին ատյա­նի ընդ­հա­նուր իրա­վա­սու­թյան դա­տա­րա­նին` պա­հան­ջե­լով լու­ծա­րել «կո­ռում­պաց­ված, օլի­գարխ Ջորջ Սո­րո­սի օֆ­շո­րա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյան հա­յաս­տա­նյան մաս­նա­ճյու­ղը»: Անդ­րա­դառ­նա­լով վե­րոն­շյա­լին` փաս­տա­բան ՏԻԳ­ՐԱՆ ԱԹԱ­ՆԵ­ՍՅԱ­ՆԸ մի շարք ու­շագ­րավ ման­րա­մաս­ներ ներ­կա­յաց­րեց ինչ­պես հայ­ցա­դի­մու­մից, այն­պես էլ Սո­րո­սի «Բաց հա­սա­րա­կու­թյան հիմ­նադ­րամ­նե­րի» հա­յաս­տա­նյան գոր­ծու­նե­ու­թյու­նից:

«ՄԵՐ ԵՐ­ԿԻ­ՐԸ ՄԵՐ ԱՉ­ՔԻ ԱՌԱՋ, ՄԵԶ ՉՀԱՐՑ­ՆԵ­ԼՈՎ ՈՒ ՀԻ­ՄԱ­ՐԻ ՏԵՂ ԴՆԵ­ԼՈՎ,  ԾԱ­ԽԵ­ՑԻՆ»

– Լայն ար­ձա­գանք գտավ Ձեր այն բա­ցա­հայ­տու­մը, որ Սո­րո­սի հիմ­նադ­րամն իրա­կա­նում օֆ­շո­րա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն է: Կման­րա­մաս­նե՞ք, թե ինչ է հա­ջող­վել պար­զել:

– Մենք պար­զե­ցինք, որ ան­հայտ աղ­բյուր­նե­րից ֆի­նան­սա­վոր­վող այս կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը` շուրջ 25 տա­րի Հա­յաս­տա­նում գու­մար­ներ է ծախ­սում տար­բեր ամ­պա­գոռ­գոռ գա­ղա­փար­նե­րի հա­մար, բայց իրենց իրա­կան ծրագ­րերն այդ գա­ղա­փար­նե­րի հետ ոչ մի կապ չու­նեն: Մեր հա­մոզ­մամբ` Հա­յաս­տա­նում գոր­ծում է օտա­րերկ­րյա գոր­ծա­կա­լա­կան ցանց, որի նպա­տակն է քան­դել մեր պե­տու­թյու­նը եւ հասց­նել այն ազ­գա­յին աղե­տի, որում ար­դեն ապ­րում ենք: Ընդ որում` նպա­տակ ու­նեն շա­րու­նա­կել այդ աղե­տը, եւ հասց­նել մեզ հա­մար ինչ–որ մի սար­սա­փե­լի ավար­տի: Այդ գու­մար­նե­րը բա­ցար­ձակ ան­հաս­կա­նա­լի եւ մութ տե­ղից են, քա­նի որ օֆ­շո­րա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյու­նը հնա­րա­վոր չէ վե­րահս­կել եւ պար­զել: Հե­տե­ւա­պես, դա­տե­լով այդ ցան­ցի գոր­ծու­նե­ու­թյան ար­դյունք­նե­րից` մենք իրա­վունք ու­նենք հիմ­նա­վոր կեր­պով կաս­կա­ծե­լու, որ այդ գու­մար­նե­րի ծա­գում­նա­բա­նու­թյու­նը մի­ան­շա­նակ ինչ–որ թշնա­մա­կան ճամ­բա­րից է: Դրանք կա­րող են լի­նել ե՜ւ թուր­քա­կան, ե՜ւ ադր­բե­ջա­նա­կան գու­մար­ներ:

– Բայց չէ՞ որ ժա­մա­նա­կին հենց սո­րո­սա­կան­ներն էին խո­սում կո­ռուպ­ցի­ա­յից, օֆո­շո­րա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րում այս կամ այն պաշ­տո­նյա­յի բիզ­նես­նե­րից…

– Այդ գոր­ծա­կա­լա­կան ցան­ցի իրա­վա­պաշտ­պան­նե­րի ոհ­մա­կը 10 տա­րի շա­րու­նակ գո­ռում– գո­չում էին եւ պա­հան­ջում էին թա­փան­ցի­կու­թյուն, ինչ–որ օֆ­շո­րա­յին սկան­դալ­նե­րից էին խո­սում, մի եղած կամ չե­ղած, չնչին առի­թով մե­կը պառ­կում էր գե­տին, մյուսն իրեն ճղում էր եւ այլն: Իսկ հե­տո երբ փոխ­վեց իշ­խա­նու­թյու­նը, եւ իրենք եկան, այդ ցանցն էլ լռեց: Ոչ մի քաղ­հա­սա­րա­կու­թյուն չու­նե­ինք, 98 տո­կո­սով ոչ մի իրա­վա­պաշտ­պան չու­նե­ինք: Դրանք մար­դիկ էին, որոնք, իմ հա­մոզ­մամբ, ամեն ինչ արե­ցին, որ կորց­նենք Ար­ցա­խը, որ զոհ­վեն մեր 5 հա­զար հա­յոր­դի­նե­րը: Եվ իրենց ազ­գա­կոր­ծան ծրա­գի­րը շա­րու­նակ­վում է: Օրի­նակ` ո՞ւր է Ար­թուր Սա­քուն­ցը, որն ամեն մի զին­վո­րի մահ­վան դեպ­քում վայ­նա­սուն էր բարձ­րաց­նում: Այո՜, ցա­վոք, բա­նա­կում, զոհ­վում են զին­վոր­ներ` լի­նում է դժբախտ պա­տա­հա­րից, թշնա­մու կրա­կո­ցից, ոչ ճիշտ կա­նո­նադ­րա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րից, բայց դրա դի­մաց բա­նա­կը չեն ոչն­չաց­նում, ըն­դա­մե­նը շտկում են: Հինգ հա­զար մարդ սպա­նեց Նի­կոլն Ար­ցա­խում, ո՞ւր է Սա­քուն­ցը: Չկա, որով­հե­տեւ Սո­րոսն այդ հանձ­նա­րա­կա­նը չի տվել: Ի դեպ, Սո­րոս ասե­լով` հենց նրա ան­ձը նկա­տի չու­նեմ, այդ կո­ռում­պաց­ված օլի­գար­խը Հա­յաս­տա­նի տեղն էլ չգի­տի: Նա, պար­զա­պես, երկր­ներ է վա­ճա­ռում: Են­թադ­րենք, 63 մի­լի­ոն ծախ­սել է Հա­յաս­տա­նի վրա, 300 մի­լի­ոն ստա­ցել է Ալի­ե­ւից: Ար­դյուն­քում` տես­նում ենք թե մենք հի­մա ինչ վի­ճա­կում ենք: Սա սա­տա­նա­յա­կան բիզ­նես է: Նա չու­նի  բա­րո­յա­կա­նու­թյուն եւ, որ­պես կա­նոն, ոչ մի սո­րո­սա­կան չի ու­նե­նում բա­րո­յա­կա­նու­թյուն: Ստաց­վում է, որ մեր եր­կի­րը մեր աչ­քի առաջ, մեզ չհարց­նե­լով, մեզ հի­մա­րի տեղ դնե­լով, ծա­խե­ցին, մեր եղ­բայր­նե­րին սպա­նե­ցին, Ար­ցա­խը տվե­ցին թուր­քին, եւ սրա մեջ շատ հնա­րա­վոր է ամե­նագլ­խա­վոր դե­րե­րից մե­կը եւ նույ­նիսկ գլխա­վոր դե­րը խա­ղա­ղա­ցել է այս օֆ­շո­րա­յին գրա­սե­նյակ­լը:

«ԴԱ­ՏԱ­ՐԱՆ ԴԻ­ՄԵ­ԼՈՒ ԲՈՒՆ ԱՌԻ­ԹԸ ՍՈ­ՐՈ­ՍԱ­ԿԱՆ ՄԻ ԵՐԻ­ՏԱ­ՍԱՐ­ԴԻ ՀԱ­ԿԱԶ­ԳԱ­ՅԻՆ ԳՈՐ­ԾՈՒ­ՆԵ­ՈՒ­ԹՅՈՒՆՆ Է»

– Ին­չո՞ւ հենց այս փու­լում որո­շե­ցիք հայ­ցա­դի­մում ներ­կա­յաց­նել եւ պա­հան­ջել լու­ծա­րել Հա­յաս­տա­նում Սո­րո­սի հիմ­նադ­րա­մը:

– Դա­տա­րան դի­մե­լու բուն առի­թը սո­րո­սա­կան մի երի­տա­սար­դի հա­կազ­գա­յին գոր­ծու­նե­ու­թյունն է, որը ցան­կա­ցել է թշնա­մա­նանք սեր­մա­նալ եղ­բայ­րա­կան հայ եւ եզ­դի ժո­ղովր­դի մի­ջեւ: Այդ երի­տա­սար­դը 2018 թվա­կա­նի իշ­խա­նա­փո­խու­թյան օրե­րին ու­նե­ցել է շատ դրա­կան կար­ծիք ազ­գա­յին փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի մա­սով Հա­յաս­տա­նում վար­վող քա­ղա­քա­կա­նու­թյան վե­րա­բե­րյալ: Ան­գամ խնդրում էր նոր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին, որ­պես­զի շա­րու­նա­կեն ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սյա­նի վա­րած քա­ղա­քա­կա­նու­թյունն այդ հար­ցում: Սա­կայն անց­նում է մի քա­նի ամիս, նա հիմ­նում է ինչ–որ ՀԿ , որից հե­տո 2019–ին սեպ­տեմ­բե­րի 24–ին Վար­շա­վա­յում տե­ղի ու­նե­ցած հա­մա­գու­մա­րում հան­դես է գա­լիս ամ­բող­ջու­թյամբ հա­կա­ռակ դիր­քե­րից եւ քննա­դա­տում է Հա­յաս­տա­նում իրա­վի­ճա­կը` մաս­նա­վո­րա­պես կապ­ված եզ­դի ժո­ղովր­դի հետ: Իսկ որոշ ժա­մա­նակ անց, ստա­նա­լով Սո­րո­սի օֆ­շո­րա­յին գրա­սե­նյա­կից կլո­րիկ գու­մար,  նա տա­լիս է հար­ցազ­րույց Հյու­սի­սա­յին Իրա­քում գոր­ծող եզ­դի­ա­կան ամե­նա­խո­շոր լրատ­վա­կան գոր­ծա­կա­լու­թյա­նը, որ­տեղ սար­սա­փե­լի ստեր է ասում Հա­յաս­տա­նում եզ­դի­նե­րի վի­ճա­կի մա­սին: Սա նա­խե­ւա­ռաջ վրդով­մունք է առա­ջաց­նում հենց մեր եզ­դի եղ­բայր­նե­րի շրջա­նա­կում, հե­տո նա­եւ հայտ­նի է դառ­նում մեզ:

– Ի՞նչ ստե­րի մա­սին է խոս­քը:

– Օրի­նակ, որ Հա­յաս­տա­նում 1988–2006 թվա­կան­նե­րը եղել է շո­վի­նիս­տա­կան շար­ժում, որի շրջա­նակ­նե­րում եզ­դի­նե­րին սպա­նել են, թա­լա­նել, ու­նեզր­կել, եզ­դի լի­նե­լու պատ­ճա­ռով տե­ղա­հան են արել, եւ նրանք փա­խել են Հա­յաս­տա­նից: Քիչ է մնում ասեր, որ նրանց ար­գել­ված էր իրենց լեզ­վով խո­սել, մինչ­դեռ Հա­յաս­տա­նը մի­ակ եր­կիրն է, որ­տեղ եզ­դի­ե­րե­նը դա­սա­վանդ­վում է: Ան­գամ ասել էր, թե եզ­դի­նե­րը չու­նեն ո՜չ մշա­կու­թա­յին, ո՜չ հո­գե­ւոր կենտ­րոն, կա­տա­րյալ սո՜ւտ: Բայց բա­նից ան­տե­ղյակ Հյու­սի­սա­յին Իրա­քում ապ­րող եզ­դի­նե­րի մոտ հաս­տատ այդ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը հա­կակ­րանք են առա­ջաց­րել հա­յե­րի նկատ­մամբ, ու այդ հա­կակ­րան­քը օրե­րից մի օր կհայտն­վի Հա­յաս­տա­նում: Պատ­կե­րաց­նո՞ւմ եք, թե  ինչ աղե­տի կեն­թարկ­վե­ինք, եթե հան­կարծ բա­խում­ներ լի­նեին եր­կու եղ­բայ­րա­կան ժո­ղո­վուրդ­նե­րի մի­ջեւ:

«ՍՈ­ՐՈ­ՍԱ­ԿԱՆ ԳՈՐ­ԾԱ­ԿԱԼ­ՆԵ­ՐԻՑ 7 ՀՈ­ԳԻ ՀԻ­ՄԱ ԱՄ­ԲԱՍ­ՏԱ­ՆՅԱ­ԼԻ ԱԹՈ­ՌԻՆ ԵՆ»

– Տա­րի­ներ շա­րու­նակ Սո­րո­սի գրա­սե­նյա­կը հա­մո­զում էր հան­րու­թյա­նը, թե իրենց ծրագ­րե­րի հե­տե­ւում զուտ բա­րե­գոր­ծա­կան նպա­տակ­ներ կան: Ի՞նչ կա­սեք այս մա­սին:

– Հա­վա­տա­ցեք, դա տրո­յա­կան ձի է եղել` որ­պես «նվեր»: Օրի­նակ, նույն այդ երի­տա­սար­դին եր­կու ան­գամ դրա­մաշ­նորհ են տվել` առա­ջին հա­յաց­քից շատ լավ բա­նի հա­մար, թե քո­վի­դից հե­տո ինչ­պես է բժշկա­կան օգ­նու­թյուն ցույց տրվում եզ­դի հա­մայն­քին, ինչ­պես նա­եւ սո­ցի­ա­լա­պես անա­պա­հով եզ­դի­նե­րին օժան­դա­կու­թյուն ցույց տա­լու հա­մար: Մինչ­դեռ իրենք այդ քո­ղի տակ եր­բեք լավ բան չեն անում: Պար­զա­պես, փոր­ձել են այս երի­տա­սար­դին դարձ­նել մեր անա­պա­հով եզ­դի հա­մա­քա­ղա­քա­ցի­նե­րի առաջ­նորդ: Այդ ծրագ­րով նա փող կտար, մար­դիկ էլ կախ­ման մեջ կհայտն­վե­ին, հաս­կա­նա­լի է, որ վատ ապ­րող ըն­տա­նի­քը` լի­նի հայ, թե եզ­դի, ամեն ին­չի կա­րիք էլ ու­նի: Այս­պի­սի մի կեր­պար էին աճեց­նում, որը, բա­րե­բախ­տա­բար, մեզ հա­ջող­վեց շատ արագ իմա­նալ եւ դի­մել Ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան ծա­ռա­յու­թյա­նը, որն ի պա­տիվ իրեն` ճիշտ է, որո­շա­կի ձգձգում­նե­րով, բայց քրե­ա­կան գործ հա­րու­ցեց, մե­ղադ­րանք առա­ջադր­վեց, եւ հի­մա այդ երի­տա­սար­դի դա­տա­վա­րու­թյունն ըն­թա­նում է: Պատ­կե­րաց­րեք հիմ­նադ­րա­մը մե­կին ֆի­նան­սա­վո­րել է, որը արել է մի բան, ին­չը ոչ թե ան­թույ­լատ­րե­լի է, այլ հան­ցա­գոր­ծու­թյուն է: Այդ հիմ­նադ­րա­մը պետք է հեր­քեր եւ ասեր, որ կապ չու­նի այդ ազ­գա­յին թշնա­մու­թյուն սեր­մա­նե­լու հետ եւ թող­ներ դա­տա­րա­նին որոշ­մա­նը: Ի վեր­ջո, չմո­ռա­նանք, որ կա ան­մե­ղու­թյան կան­խա­վար­կած: Բայց` ոչ, նրանք ի սկզ­բա­նե սկսել էին հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ տա­րա­ծել, թե ապօ­րի­նի հե­տապնդ­վում է իրա­վա­պաշ­պա­նը: Տե­սեք, թե ինչ­պես են փոր­ձում ներ­կա­յաց­նել իրո­ղու­թյու­նը: Իսկ հե­տո ցուց­մունք է տա­լիս այդ երի­տա­սար­դը քննի­չին եւ ասում է, որ` այո, սուտ է ասել, բայց դա իր իրա­վա­պաշտ­պան գոր­ծու­նե­ու­թյան մասն է: Դե պատ­կե­րաց­րեք այս հայ­տա­րա­րու­թյան ստո­րու­թյու­նը: Աստ­ված մի արաս­ցե, եթե բա­խում­ներ լի­նե­ին հա­յե­րի եւ եզ­դի­նե­րի մի­ջեւ, զո­հեր լի­նե­ին, ի՞նչ պետք է ասեր` վայ կնե­րեք, իմ իրա­վա­պաշտ­պան գոր­ծու­նե­ու­թյան մա՞սն է:

– Չնշե­ցիք, թե, ի վեր­ջո, ո՞ւմ մա­սին է խոս­քը…

– Սա­շիկ Սուլ­թա­նյա­նի, բայց ան­ձը չէ կա­րե­ւոր: Նա մի փոքր հե­տե­ւանքն է այն սար­սա­փե­լի քաղց­կե­ղի, որն այդ օֆ­շո­րա­յին գրա­սե­նյա­կի տես­քով հայտն­վել է մեր երկ­րում: Սո­րո­սա­կան գոր­ծա­կալ­նե­րից 7 հո­գի հի­մա ամ­բաս­տա­նյա­լի աթո­ռին են: Չմո­ռա­նանք նա­եւ «Ռես­թարտ» խու­լի­գա­նախմ­բին, որ հար­ձա­կում գոր­ծեց «ՎԵ­ՏՕ» նա­խա­ձեռ­նու­թյան ղե­կա­վար Նա­րեկ Մա­լյա­նի վրա` իր տան շքա­մուտ­քի մոտ: Վեց հո­գով ստո­րա­բար հար­ձակ­վել էին մի հո­գու վրա` այն պայ­ման­նե­րում, երբ այդ մար­դու ան­չա­փա­հաս երե­խա­նե­րը կա­րող էին այդ ամե­նը տես­նել: Բա­րե­բախ­տա­բար, քա­ղա­քի կենտ­րո­նում էր, եւ ոս­տի­կա­նու­թյուն կար, որը կան­խե­ցին: Ավե­լի հա­յա­տյաց, ավե­լի ու­րի­շի կար­ծի­քը չհան­դուր­ժող, իմ հա­մոզ­մամբ, իր էու­թյամբ հան­ցա­վոր ցանց, դժվար է պատ­կե­րաց­նել: Իհար­կե, այդ ցանցն ու­նի նա­եւ թույլ տե­ղեր, չեմ կար­ծում, թե այդ­տեղ կան ինչ–որ գա­ղա­փա­րա­կան կողմ­նա­կից­ներ` բաց հա­սա­րա­կու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ Սո­րո­սի տա­րօ­րի­նակ տե­սու­թյան: Ուղ­ղա­կի, բո­լորն էլ փո­ղի մար­դիկ են, ու կա­րե­լի էր այս ամե­նի վրա ու­շադ­րու­թյուն չդարձ­նել, եթե այդ փո­ղի դի­մաց, իրենք կա­մա, թե ակա­մա չքան­դեն մեր պե­տա­կա­նու­թյու­նը: Բայց սրա դե­մը պետք է առ­նել, ին­չի հա­մար մենք ամեն ինչ անում ենք եւ շա­րու­նա­կե­լու ենք անել: Մենք այս հայ­ցա­դի­մու­մը ներ­կա­յաց­նե­լով` պար­զա­պես չենք կա­րող պարտ­վել:

– Ի՞նչ նկա­տի ու­նեք:

– Ան­կախ նրա­նից, թե դա­տա­րանն ինչ որո­շում կկա­յաց­նի, այդ որո­շու­մը կու­նե­նա իր հե­տե­ւան­քը: Կա­րող են հայ­ցա­դի­մու­մը վա­րույթ չըն­դու­նել, ին­չը կնշա­նա­կի, որ Սո­րո­սի գոր­ծա­կա­լա­կան ցան­ցը իշ­խում է այս երկ­րին: Կա­րող են վե­րա­դարձ­նել հայ­ցը, էլի նույ­նը կնշա­նա­կի: Կա­րող են ըն­դու­նել հայ­ցի ապա­հով­ման մի­ջոց չկի­րա­ռե­լը, ին­չը եւս նույնն է նշա­նա­կում: Եվ կա մյուս տար­բե­րա­կը` երբ մեր պա­հանջ­նե­րը գո­նե նախ­նա­կան կբա­վա­րար­վեն, որը ցույց կտա, որ պե­տու­թյունն ինչ–որ կի­սով չափ կյան­քի նշան­ներ ցույց է տա­լիս: Որ­պես­զի պարզ լի­նի, թե ինչ­քա­նով է վտան­գա­վոր այ­սօր այդ ցան­ցը եւ ինչ կոր­ծա­նա­րար ազ­դե­ցու­թյուն ու­նի, ասեմ, որ իրենք զավ­թել են պե­տու­թյան այն­պի­սի կա­րե­ւո­րա­գույն մար­մին­ներ, ինչ­պի­սիք են Հա­կա­կո­ռուպ­ցի­ոն կո­մի­տեն, Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նը, Բարձ­րա­գույն դա­տա­կան խոր­հուր­դը, էլ չա­սեմ, որ հի­մա էլ սո­րո­սա­կան­նե­րը նոր սահ­մա­նադ­րու­թյուն են գրում: Սա ուղ­ղա­կի ահա­վոր է հնչում:

ՀՐԱՆՏ ՍԱ­ՐԱ­ՖՅԱՆ

Այս թեմայով Ով է փորձում խլել Հայաստանի փոքրիկ երգիչների շենքը. Փակագծեր է բացում Տիգրան Հեքեքյանը Իշխող թեւը ամեն ինչ անում է նեղացնելու ընդդիմադիրների օղակը. անկախ ավագանիներին դուրս են թողել հանձնաժողովներից Սամվել Վարդանյանին խոշտանգել են ԳԱԱ-յին պատկանող փակ տարածքում. նոր մանրամասներ Իրավաբանություն չկա, տուժող չկա, վնաս չկա, ոչինչ չկա, բայց մարդն ազատազրկված է. Տիգրան Աթանեսյան Բավական չէ՞ լռեք, եվրոյոնջանե՛ր. Նաիրա Զոհրաբյան