Սևանա լիճը պետք է բաժանվեր 4 մասի և կառավարվեր չորս սեփականատերերի կողմից․Սկանդալային մանրամասներ Սևանը սեփականաշնորհելու ծրագրի մասին

Սևանա լճի մակարդակԻ մոտակա տարիներին 3 մետր իջնելու է, Սևանա լճի մակարդակը արհեստականորեն  20 սմ-ով  բարձր են ցույց տալու հեռահար պատճառների, լիճը  սեփականաշնորհել ցանկացողների մասին եւ ոչ միայնց բացառիկ տեղեկություններ է «Իրավունքին» հայտնել Հայաստանի կանաչների միության նախագահ , հայտնի բնապհպան ՀԱԿՈԲ ՍԱՆԱՍԱՐՅԱՆԸ:

-Պարոն Սանսարյան, բնապահպանները ահազանգում են, որ Սևանա լճի մակարդակը մոտակա տարիներին 3 մետր իջնելու է, ի՞նչ կարող եք ասել այս առումով։

- Տեղյակ եմ այդ հրապարակմանը, որ իբր 2030-2032 թվականներից, Սևանա լճի մակարդակը կսկսի իջնել 3 մետրով։ Այդ խոսքի հեղինակը, ցավոք, որպես հիմք է ընդունել ՀՀ բնապահպանության նախարարութան կազմած, ահ ու սարսափ տարածող, իրականությունից զգալի հեռու, «Կլիմայի փոփոխության չորորդ ազգային զեկույցը»։ Այդ զեկույցում  ասվում է, որ մինչև 2100 թվականը Սևանա լիճ թափվող գետերի ներհոսքը կնվազի 34 տոկոսով (265 մլն մ3), իսկ լճի մակերեսից գոլորշացումը կաճի 36, 5 տոկոսով (392 մլն մ3)։ Այսինքն, այսօրվա համեմատությամբ, տարեկան ջրի լրացուցիչ կորուստը կկազմի 657 մլն մ3 կամ լճի մակարդակի տարեկան նվազում մոտ 55 սմ։ Ներկայացված թվերը ենթադրական են, իսկ դրանք տարածելը բացարձակ անօգուտ։ Բացի այդ, Սևանա լճի ապագան մռայլ ու սև ներկայացնող նշված զեկույցը կազմվել է «Կլիմայի փոփոխության մասին» կոնվենցիային կից՝ Կիոտոյի արձանագրության լույսի, թե խավարի ներքո։ Սևանա լճի կանխատեսվող վիճակի տարբերակներից մեկում Մեծ ու  Փոքր Սևանները անջատ են և միմյանցից կիլոմետրերով հեռացած։ Մեծ Սևանը ներկայացված է համարյա ճահճուտ։ Ասեմ, որ չեմ վստահում այդ արձանագրությանը և ենթադրում եմ, որ այն խիստ քաղաքականացված փաստաթուղթ է։ Նաև ամենևին չեմ վստահում ՀՀ  բնապահպանության նախարարության կազմած ազգային կոչված զեկույցին։

-Պարոն Սանսարյան,  այս տարվա հուլիսին, «Իրավունքին» թերթին տված հարցազրույցում, Դուք հայտարարեցիք, որ Սևանա լճի մակարդակը արհեստականորեն  20 սմ-ով  բարձր են ցույց տվել։ Ընթերցողներին հետաքրքրում է, թե ինչքանո՞վ է հիմնավորված այդ հայտարարությունը և ի՞նչ նպատակով է դա արվել։

- Այդ մասին ես խոսել եմ տարիներ շարունակ, ավելի քան 10 տարի։ Ովքեր ցանկանում են հստակ  տեղեկություն ունենալ, ուրեմն պետք է ուսումնասիրեն «Տեղեկություններ Սևանա լճից ջրի բացթողումների, մակարդակի․․․ մասին» ամենօրյա հաշվեկշիռները։ Այդ նյութերը զննելիս նրանք կտեսնեն, որ 2010 թվի դեկտեմբերի 31-ին լճի մակարդակը 1899,70 մետր է, իսկ հաջորդ օրը՝ 2011 թվի հունվարի 1-ին՝ 1899,90 մետր։ Այսինքն՝ լճի մակարդակը 20 սմ-ով արհեստականորեն բարձրացրել են։ Այդ 20 սմ-ը համարժեք է մոտ 250 մլն մ3 ջրի։ Իսկ թե կառավարությունը ինչու է դիմել այդ արատավոր քայլին, կարծում եմ, նախ՝ Սևանա լճի հարցում բնակչության շրջանում կառավարության «հոգատարությունը» ցույց տալու և լճից լրացուցիչ ջուր վերցնելիս հասարակության դժգոհությունը մեղմելու համար։

- Ինչպե՞ս ձեզ հաջողվեց բացահայտել այդ կեղծիքը։

- Տարիներ շարունակ, առանց խոչընդոտի, Բնապահպանության նախարարությունից վերցրել եմ նշված ամենօրյա հաշվեկշիռները, սակայն մի օր նախարարության աշխատակիցները հրաժարվեցին  Լճի հաշվեկշիռների պատճեններն տալ, պատճառաբանելով, թե նախարարը կարգադրել է՝ այդ նյութերը ոչ մեկին չտալ։ Հանդիպեցի նախարար Արամ Հարությունյանին և իմ դժգոհությունը հայտնեցի։ Նա իր մոտ կանչեց այդ աշխատակիցներին և կարգադրեց պատճենահանել և ինձ հանձնել ամբողջ փաթեթը, երբ ես միայն դրա մի մասն էի պահանջում։ Աշխատակիցները խիստ տարակուսած կատարեցին նրա կարգադրությունը և այդ նյութերը զննելով տեսա այդ կեղծիքը։

- Ստացվում է, որ այժմ հետախուզման մեջ գտնվող Հարությունյանը օգնել է Ձեզ կամ գուցե նրա սրտով էլ չի եղել լճի նկատմամբ այդ վերաբերմունքը։

- Դժվարանում եմ հաստատել կամ ժխտել Ձեր ասածը։ Բայց մի շատ կարևոր գործում, նա իրոք օգտակար աշխատանք կատարեց։ 2010 թվին Կապան գնալիս, Արծվանիկի պոչամբարի հարևանությամբ, ճանապարհից դեպի ձախ գտնվող կիրճով հոսող գետակի ափին, պատահականորեն տեսա պոչանքի կուտակում, մոտ 100-150 մ3։ Ինձ տեղեկացրին, որ Արծվանիկի պոչամբարը արդեն հասել է իր նախագծային ծավալներին և Քաջարանի կոմբինատը ուզում է պոչամբար դարձնել նաև այդ կիրճը։ Զանգահարեցի Հարությունյանին, նա խոստացավ, որ պոչանքը կհեռացվի այդ վայրից։ Ամիսներ հետո եղա այդտեղ, իրոք , պոչանքի միայն հետքերն էին մնացել։

- Երբեմն մամուլում հնչում է այն լուրը, որ ժամանակին փորձել են սեփականաշնորհել Սևանա լիճը։ Ի՞նչ կարող եք ասել այդ անհավանական լուրի մասին։

- Իրոք, այդպիսի փորձ եղել է։ 2009 թվականին ՀՀ արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Գ․ Մալխասյանից նամակ (19․03․2009 թ․, N Ե 1447) ստացա։ Չորս էջանոց այդ նամակում ասվում է, որ Սևանա լճի պահպանության և պաշարների օգտագործման բնագավառում լիազորություններ ունեն պետական բազմաթիվ մարմիններ, որոնց գործունեության համակարգումը պետք է իրականացնի ՀՀ կառավարությունը, որը հնարավորություն չունի լիարժեք իրականացնելու համակարգման աշխատանքները։

Նամակի վերջում գրված է, անշուշտ, այս տարբերակի պարագայում կարող է այն դիտարկվել որպես Սևանա լճի վաճառք կամ սեփականաշնորհում։ Սակայն գտնում ենք, որ Սևանում նյութապես շահագրգիռ կազմակերպություն ունենալու դեպքում հնարավոր կլինի պահպանել Սևանը, հակառակ պարագայում բոլորը իրենց զգում են Սևանի տեր միայն նրան օգտագործելու համար, մինչդեռ Սևանը պետք է նաև պահպանել, որի պարտականությունը իր վրա չի վերցնում նրան շահագործող որևէ անձ։

Սևանա լճի նախագահական հանձնաժողովում այս խնդիրը քննարկելիս շատ հարցեր բացահայտվեցին։ Դրանցից մեկն այն էր, որ լիճը պետք է բաժանվեր չորս մասի և կառավարվեր չորս սեփականատերերի կողմից․․․

Զրույցը` ԻԼՈՆԱ ԱԶԱՐՅԱՆԻ