Ինքնորոշումից հրաժարում` նշանակում է ագրեսորի պիտակ կախել. Քոչարյան
ՆերքաղաքականՀՀ արտաքին գործերի նախկին փոխնախարար ՇԱՎԱՐՇ ՔՈՉԱՐՅԱՆԻ գնահատմամբ` Արցախի ինքնորոշումից հրաժարվելը Հայաստանին ավտոմատ կերպով «ագրեսորի» պիտակ կհաղորդի: Անդրադառնալով տարածքային ամբողջականության եւ ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի հասկացությունների ծագմանը՝ նախկին փոխնախարարը փաստեց, որ հակառակ տարածված կարծիքի՝ այդ հասկացությունները չեն հակասում միմյանց:
— Ղարաբաղյան հակամարտության ողջ ընթացքում Ադրբեջանն ասում է, որ խնդիրը պետք է լուծվի իր տարածքային ամբողջականության շրջանակում ՝ խեղաթյուրելով միջազգային իրավունքը, իսկ հայկական կողմը նախկինում դրան պատասխանել է ինքնորոշման իրավունքով: Ես բազմիցս ասել եմ, որ խնդիրը պետք է լուծվի Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի հիման վրա եւ Ադրբեջանի կողմից ԼՂՀ-ի դեմ սանձազերծված ագրեսիայի պատասխանատվության շրջանակում:
Այսօր Ադրբեջանը ներկայիս իշխանության շնորհիվ ամեն ինչ գլխիվայր շուռ տվեց ՝ առաջ տանելով տարածքային ամբողջականության մասին թեզը եւ ագրեսոր անվանելով Հայաստանին: Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի բոլոր քայլերն ուղղված են դրան, եւ որքան մեծանում է այդ ճնշումը, այնքան ավելի կոշտ պահանջներ կարող են առաջ քաշվել: Մինչդեռ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կողմերը երկու տրամագծորեն հակառակ դիրքորոշում ունեն: Ադրբեջանը դիմել է կոտորածի, տեղահանության եւ լայնածավալ ագրեսիայի: Դա «տարածքային վեճի» վերածելու փորձերը Հայաստանին չափազանց բարդ դրության մեջ է դնում: Եթե Հայաստանն իջեցնում է նշաձողը, հրաժարվում է ինքնորոշման իրավունքից, ինքնաբերաբար դառնում է ագրեսոր: Ինչի՞ դա կարող է հանգեցնել: Ագրեսորը պետք է պատժվի: Միջազգային պրակտիկայում դա ագրեսորի բնակչության վտարումն է, ընդ որում, այդ թվում` օկուպացված տարածքներից:
Տիպիկ օրինակ՝ Գերմանիան, 12-14 միլիոն գերմանացիներ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հետեւանքով տեղահանվեցին Լեհաստանից, Չեխոսլովակիայից, Հունգարիայից, Հարավսլավիայից, Ռումինիայից: Չեխոսլովակիան, Լիտվան, Լեհաստանը տարածքներ են ստացել: Լեհաստանը փոխհատուցումների մի մասի հաշվին տարածքներ է ստացել: Հոլանդիան նույնպես տարածքներ է ստացել, սակայն Գերմանիան հետագայում դրանք գնել է: Սա ռեպարացիա է, այսինքն՝ հասցված վնասի փոխհատուցում: Առաջին անգամ այն կիրառվել է Առաջին աշխարհամարտից հետո: Գերիների հարկադիր աշխատանք, որը գործանականում կիրառվել է Երկրորդ աշխարհամարտից հետո, երբ գերի գերմանացիները հարկադիր աշխատանք էին կատարում: Նույնիսկ Երեւանում գերի գերմանացիները օբյեկտներ են կառուցել: Ռազմական ոլորտում սահմանափակումներ, որոնք տարածվում են բանակի, տեխնիկայի վրա:
Ճապոնիան եւ Գերմանիան, ՆԱՏՕ-ի եւ ԵՄ-ի անդամներ լինելով, 1945 թվականից ի վեր այդ պատժամիջոցների տակ են: Դատավարություն ռազմական հանցագործների նկատմամբ: Այն, ինչ մենք տեսնում ենք Ալիեւի հայտարարություններում, այդ գործընթացի սկիզբն է: Ինքնորոշումից հրաժարում` նշանակում է ագրեսորի պիտակ կախել՝ իր բոլոր վտանգավոր հետեւանքներով: 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի խայտառակ հայտարարության մեջ ասվում է, որ «Հայաստանն Ադրբեջանին է վերադարձնում տարածքները, որոնք թվարկվում են: Այսինքն, եթե վերադարձնում է, ապա գրավե՞լ էր) Փաշինյանն ինքն է քայլ արել Հայաստանին ագրեսոր ճանաչելու ուղղությամբ: Եվ հիմա դա շարունակում է տարբեր ուղղություններով՝ անունը դնելով խաղաղության պայմանագիր, 3+3 ձեւաչափ, Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորում:
ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ