Մի կոլեկտիվին ամեն ինչ, իսկ մյուսին ոչինչ` դա ճիշտ մոտեցում չէ. Կարեն Գեւորգյան
Մշակութային2023 թվականին լրանում է Հայաստանի վաստակավոր կոլեկտիվ`«Բերդ» պարային անսամբլի 60-ամյակը: Այս առիթով «Իրավունքը» զրուցել է «Բերդ» պարային անսամբլի գեղարվեստական ղեկավար, ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ ԿԱՐԵՆ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆԻ հետ:
— Պարոն Գեւորգյան, ինչպե՞ս եք պատրաստվում նշել «Բերդ» պարային անսամբլի 60-ամյակը:
— Հիմա «Բերդ» պարային անսամբլն իր տարերքի մեջ է, որովհետեւ պատրաստվում ենք 2023 թվականին նշելու անսամբլի հիմնադրման 60-ամյա փառավոր կենսագրությունը: Եվ այս ընթացքում մենք հիմա բեմադրական, կազմակերպչական, համերգային գործունեությանն ենք նախապատրաստվում: Պլանավորում ենք «Բերդ» պարային անսամբլի հաջորդ տարվա շրջագայությունները եւ կայանալիք համերգները` նվիրված մեր 60-ամյակին: Եվ պատրաստվում ենք մեր պարարվեստով ակոսելու ինչպես աշխարհի տարբեր երկրները, այնպես էլ մեր հանրապետության մարզերն ու քաղաքները:
— Միշտ առույգ եք ու կյանքով լեցուն: Որտեղի՞ց Ձեզ այդքան էներգիա, որ նույնիսկ մեր երկրի համար ամենդժվարին օրերին` համավարակն ու պատերազմը Ձեզ չհուսահատեցրին:
— 60 տարվա կենսագրության մեջ մենք բազմաթիվ դժվարություններ ենք ունեցել եւ հաղթահարել անհաղթահարելին: Նույնիսկ համավարակն ու պատերազմը մեզ չհուսահատեցրին: Ընդհակառակը` ավելի մտերմացրին, առկա խնդիրները մեկտեղ լուծելու հնարավորություն տվեցին: Քառօրյա եւ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում մենք տաղանդավոր արտիստներ ենք կորցրել, բայց միշտ ոտքի ենք կանգնել: Հարյուրավոր երիտասարդներ իմ աչքերին են նայում: Եթե իմ աչքերն էլ տխուր լինեն, ո՞նց կլինի: Չէ՞ որ մեր թշնամին հենց դա է ուզում, որ մեզ տեսնի լացակումած եւ կոտրված: Այդքան կորուստներից հետո հեշտ չի եղել ինձ համար` որպես մշակույթի մարդու, մտնել նորից դահլիճ եւ վերականգնել նույն տրամադրությունն ու նույն ստեղծագործական պրոցեսը:
— Ձեր անսամբլում անմահացան հերոսներ…
— Այո, մեր անսամբլը կորուստներ է ունեցել: Մեր Շահենը, Դավիթը եւ Լավրենտին վառ օրինակ են մեր ինքնության, մեր հոգեկերտվածքի: Նրանք դրա կրողն ու շարունակողն են: Եվ նրանց կիսատ գործն այսօր փառքով կատարում են իրենց ընկերները: Ի դեպ, շաբաթ օրը Լավրենտիի հայրական տան բակում բացվեց Լավրենտիի հիշատակին նվիրված խաչքարը, եւ «Բերդ» պարային անսամբլը խաչքարի մոտ պարեց իր բերդ պարը: Ես համոզված եմ, որ Լավրենտին ներկա էր ու վերեւից էր մեզ նայում: Մեր հերոս տղաներն անմահացան՝ փառք ու պատիվ բերելով Հայաստան աշխարհին: Մենք էլ պետք է վառ պահենք նրանց հիշատակը եւ չընկճվենք: Ընդհակառակը` նրանց չավարտած գործն ավարտենք:
— Դուք նաեւ անդրադառնում եք հաշմանդամության խնդիրներին:
— Այդպիսի նախագծեր եղել են: Մենք համագործակցել ենք տարբեր կազմակերպությունների հետ, որոնք զբաղվում են հաշմանդամ ոչ միայն երեխաների, այլ նաեւ զինվորների հիմնախնդիրներով: Մենք միշտ այնտեղ ենք, որտեղ մեր կարիքն ունեն:
— Պետական հովանավորություն ունի՞ «Բերդ» պարային անսամբլը:
— Ցավալի է, որ պարարվեստի պրոֆեսիոնալ դաշտում հավասար պայմաններ չկան աշխատելու համար: Այսօր «Բերդ» պարային անսամբլը որեւիցե կերպ պետության կողմից չի ֆինանսավորվում: Եվ մեզ համար չափազանց դժվար է կարողանալ այս տեսակ կոլեկտիվ պահել, որը ստեղծագործական ընթացքով աշխարհի լավագույն 10-ը կոլեկտիվների մեջ է մտնում: Բայց հավասար պայմաններ չկան սեփական երկրում աշխատելու. մի կոլեկտիվին ամեն ինչ, իսկ մյուսին ոչինչ` դա ճիշտ մոտեցում չէ: Պետք է լինեն հավասար պայմաններ: Ո՞վ է որոշում, որ միկոլեկտիվ պետք է ստանա պետական հովանավորություն եւ ոչինչ չանի, իսկ այն կոլեկտիվները, որոնք ամբողջությամբ աշխատանքով են լծված, դրանց անտեսել ու անտարբեր վերաբերմունքի արժանացնել: Ես ի նկատի չունեմ պետական կոլեկտիվի պարողների եւ նրանց նվիրումի մասին, խոսում եմ անհավասար պայմաններից:
— ԿԳՄՍ նախարարության որոշմամբ՝ պարային համույթներ են միավորվելու: Դուք ի՞նչ կարծիք ունեք այդ որոշման վերաբերյալ:
— Եթե այդ համույթները միավորելով` պարարվեստի ոլորտը պետք է առաջընթաց ապրի, ինչո՞ւ ոչ, թող միավորվեն: Բայց եթե պետք է նորից անհավասար պայմաններ լինի, ուրեմն՝ ո՞րն է լինելու տարբերությունը... Եթե մեր նման վաստակավոր կոլեկտիվին չլինի պետական աջակցություն, եւ լինի այնպիսի կոլեկտիվներին, որոնք 70 տարին նույն հնացած ձայնապնակն են հնչեցնում, մի՞թե արդարացի է:
— Չե՞ք կարծում, որ ժամանակ է պետք, որպեսզի պարզ դառնա ամեն ինչ:
— Ժամանակն էլ է ժամանակավոր: Մենք ժամանակ չունենք համբերելու: Եվ ժամանակի այս հարափոփոխ ընթացքների մեջ աշխարհում այնքան շուտ են փոխվում արժեքները: Եվ երբ դու մի պահ դադար ես առնում, տեսնում ես, որ ժամանակը գնաց, բայց դու էլի նույն կարգավիճակում ես:
— Այսօր շատ են պարային խմբերը, ո՞րն է «Բերդի» ասելիքը:
— Ես միշտ ասում եմ` պարը մարմնի լեզուն է, իսկ պարողը` նրա խոսքը: Պարի լեզուն համամարդկային է, իսկ խոսքը` ազգային: Այս առումով «Բերդ» պարային անսամբլը սովորական պարային կոլեկտիվ չէ: Մենք մեր պարով վեր ենք հանում հայկական հնագույն պարերը, ազգային տարազների, ազգային պարերի բացառիկ նմուշներ, որոնք երբեւիցե բեմ չեն բարձրացել: Այսինքն` մեր կենտրոնը նաեւ ազգային պարերի հայտնաբերման, տարածման գիտական կենտրոն է: Շուտով լույս կտեսնի իմ նոր գիրքը` նվիրված Վասպուրականի շրջանի հարյուր ժողովրդական պարերին, որոնցից տասը շուտով բեմ կբարձրանա Վասպուրականի ճշգրիտ տարազներով եւ երաժշտության նոր մեկնաբանությամբ: Այն ամենը, ինչ մենք արել եւ անում ենք` պատվով ներկայանալով ամենուր, մի՞թե կարելի է անհավասար դաշտում դիտարկել...
ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ