ՍՈՎՈՐԱԿԱՆ ԴԱՎԱՃԱՆԻԶՄ
ՎերլուծությունԿապիտուլյանտ Նիկոլը, անշուշտ, սուտ էր խոսում, երբ հայտարարում էր, որ ոչ մի «իզմ» չի դավանում: Լավ էլ դավանում է, զի այն տականքությունը, որ միշտ հետևողականորեն առաջ է տարել` «Հանձնենք Արցախը, որ լավ ապրենք», շատ կոնկրետ գաղափարախոսություն է: Տոտալ դավաճանության գաղափարախոսություն: Դավաճանիզմ: Եթե հանգուցյալ КПСС-ը դավանում էր մարքսիզմ-լենինիզմ, ապա սրանց ՔՊ-ի դավանանքը պանթուրքիզմ-դավաճանիզմ է:
ԱՐՑԱԽԸ ՀԱՆՁՆԵԼԸ` ԳԵՐԽՆԴԻՐ
Քաղաքացիները (նկատի ունենք քաղաքացիներին, այլ ոչ թե ստամոքսապաշտ երկոտանիներին) զարմացած ու զայրացած են, թե ինչպես Նիկոլի մանկլավիկները փայտփորիկի պես ծակռտում են թամանյանական շենքերը, որոնք Երևանի դեմքն են: Սակայն եթե բնության մեջ փայտփորիկը ծառի կեղևի տակից հանում է վնասատու միջատներին, ապա ՔՊ-ական փայտփորիկները զուտ քանդում են և օգտակար ոչինչ չեն անում: Ի դեպ, ռուսական մշակույթում փայտփորիկ ասում են մատնիչներին, «գործ տվողներին», իսկ ՔՊ-ում դա շատ հարգի է հենց գլխանց: Հիշում եմ, թե ինչպես էի զարմացել 2018-ի արտահերթ ընտրություններին, երբ ընտրատեղամասում գտնվող երկու ՔՊ-ականներից լսեցի, որ իրենց հանձնարարված է իրար վրա «գործ տալ»: Խոստովանիցին առանց ամոթի, առանց գետինը մտնելու... Այսինքն` հակաբարո լինելը սրանց հիմքերի հիմքն է, իսկ ինչպես հայտնի է` մատնիչն ու դավաճանը գրեթե հոմանիշ են:
Քաղաքագետ, միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը դիպուկ արձանագրում է. «Հարկ է նկատել, որ Արցախը հանձնելու կոմբինացիան մեր արտաքին քաղաքականության միակ գործընթացն է, որ բազմաքայլ է և մանրամասն մշակված: Մնացածը մեկ քայլից բաղկացած տապալումների շարք են»: Այսինքն` դա դավաճանապետ Նիկոլի և նրա խունտայի գլխավոր նպատակն է, գերխնդիրը, իսկ մնացյալը սրանց համար հետաքրքիր չէ: Սրանց միակ գործառույթը ազգին և պետությանը առավելագույն հնարավոր վնաս հասցնելն էր: Հենց այդ պատճառով է, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է պատերազմի, իսկ սրանք` Նոր տարին ճոխ նշելուն, և հանուն ճոխ զարդարանքի, ծակռտում, փչացնում են այն շենքերը, որոնց վրա դողում էին Հայաստանի բոլոր վարչապետները, նախագահները, առաջին քարտուղարները: Առավելագույն վնաս հասցնել` ահա՛ սրանց գերագույն սկզբունքը: Եվ սրանց հետ «կառուցողական երկխոսելը» միամտություն է, եթե ոչ ծպտյալ նիկոլականություն:
Սակայն վերադառնանք Սուրեն Սարգսյանի դիտարկումներին. «Ակնհայտ է, որ Հայաստանի իշխանության թիվ մեկ նպատակը ամեն գնով իշխանություն պահելն է: Սա նորմալ է ցանկացած իշխանության համար, որը հարյուրավոր կարմիր գծեր է հատել: Արցախի հարցում Հայաստանի իշխանության դիրքորոշումը հետևյալն է. «Մոսկվա ջան, ինձ Արցախը պետք չէ, եթե քեզ պետք է, դու պահիր» (դրա համար է խոսվում Արցախի համար Ադրբեջանի կազմից դուրս այլ կարգավիճակի անհնարինության մասին)»: Քաղաքագետը նաև նշում է կապիտուլյանտների համար կարևորագույն նրբություն` սրանց անհրաժեշտ է, որ արցախցիները մնան Արցախում, ինչն ապահովում է հետևյալ խնդիրների լուծումը.
1. Հիմքեր է տալիս Մոսկվային Արցախում խաղաղապահ պահելու համար,
2. Չի վերցնում իր վրա սոցիալական լրացուցիչ պարտավորություն՝ 100.000 արցախցու Հայաստանում «տեղավորելու» տեսանկյունից:
3. Լրացուցիչ 100.000-անոց ռիսկ չի ստեղծում իր իշխանության անվտանգության համար:
Երրորդ կետը սրանց համար շատ մեծ ռիսկ է` թեև հայության հետ սրանց օրգանական կապը բացակայում է, սակայն թերևս հիշում են ոչ վաղ անցյալի այն իրողությունը, թե ինչպես էին պատվախնդիր արցախցիները «նեմեզիսի» ենթարկել «Кольцо» օպերացիայի պատասխանատուներից շատերին:
Իսկ սրանց բնական հենարանը պոպուլիզմի կտերը հրճվանքով ուտող ժեխազանգվածն է, կամ Վահրամ Սահակյանի ասած` չանդալաները: «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանն արձանագրել է, թե սրանց զզվելի խրախճանքն ինչքան է վիրավորում նորմալ մարդու ինտելեկտը. «Շատ բարդ է ԵԺԿ առցանց քաղաքական ասամբլեային մասնակցող մեր գործընկերներին հասցնել Հայաստանի և Արցախի շուրջ օրհասական անվտանգային խնդիրները, Լաչինի միջանցքի հնարավոր փակումը, գերիների ողբերգությունը, որովհետև առցանց հանդիպմանը միացել եմ Մելիք Ադամյան փողոցի ՀՀԿ գրասենյակի աշխատասենյակիցս, ու իմ ելույթից առաջ պարզ լսվում են հրավառության ձայները»:
Ե՞ՐԲ ՔԱՆԴԵԼՈՒՑ ՀԵՏՈ ՆՈՐԵՆ ԿՊԱՀԱՆՋՎԵՆ ՇԻՆԱՐԱՐՆԵՐԸ
Իզուր տեղը չէ, որ ՔՊ հայրենապիղծ և արցախատու ուղեգծի հակաթեզը, որը դավանում են բոլոր հայրենասիրական ուժերը, բոլոր պատեհ առիթներով Սերժ Սարգսյանի կողմից հնչեցվող բանաձևն է` «Արցախը երբեք չի լինելու Ադրբեջանի կազմում»: Ու դա թերևս նաև այն ջրբաժանն է, որը թույլ է տալիս իրական ազգային ուժերին` իրենց բոլոր թերություններով հանդերձ, զատել կեղծ հականիկոլականներից, տարատեսակ ագենտուրայից: Օրինակ, ԱԺԲ-ն աքլորանում էր, խոսում վարչախմբին չհնազանդվելու ակցիաների, փողոցներ փակելու մասին, բայց փողոցային պայքարի կադրերի փոխարեն նրանց հարթակները մատուցեցին սորոսական Գարեգին Չուգասզյանի կողմից «2022-ի ամփոփումը», մեկ էլ Ժիրայր Սէֆիլյանի անհամ ճամարտակությունները «Կրեմլի ստրուկների» դեմ պայքարելու մասին: Երևի թե, ԱԺԲ-ականները անսացին խունտայի հորդորներին` չհարամելու եվրատեսիլյան տոնախմբությունները: Ուստի` հենց ծռաշեղվածներին տեղին է հղել իրենց կողմից հաճախ շահարկվող պուշկինյան տողերը` «Ты трус, ты раб, ты армянин»:
Քաղաքագետ, «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Անդրանիկ Թևանյանն էլ ներկայացնում է ՔՊ-ական «աշխարհաքաղաքականության» ողջ անբարո պրիմիտիվիզմը. «Փաշինյանը Պրահայում պաշտոնապես հանձնել է Ղարաբաղն Ադրբեջանին և մտել հակառուսական կոալիցիայի մեջ, բայց զուգահեռաբար Մոսկվային էլ է «այո» ասում: Պարզ չէ՞, որ Ալիևը չի համաձայնելու Ղարաբաղի հարցը հետոյին թողնելու մոսկովյան առաջարկին, քանզի Նիկոլ Փաշինյանից «նաղդ» ստացել է Ղարաբաղը: Հենց այդ «նաղդ» ստանալն է պատճառը, որ ադրբեջանցի «բնապահպանները» փակում են Արցախից Հայաստան եկող միակ ճանապարհը, խոսվում է ինչ-որ մաքսակետ տեղադրելու մասին, պահանջում են այլևս հայկական տեղանուններ չօգտագործել: 1988-ի Ղարաբաղյան շարժումը, շարժման ձեռքբերումները Նիկոլ Փաշինյանը զրոյացնում է»: Քաղաքագետը նաև հիշեցնում է դավաճանիզմի ծագումնաբանությունը. «Ղարաբաղն ու Հայաստանը դառնում են անբարոյականության ու անգրագիտության զոհեր: ՀՀ օրվա իշխանությունները այդ անբարոյական ու անգրագետ միջավայրի ծնունդ են՝ ՀՀՇ-ի թերմացքը: Նրանցից այլ բան չէր էլ սպասվում»:
Քաղաքագետը մատնանշում է նաև ելքը. «Չարիքի հաղթարշավը կասեցնելու համար անհրաժեշտ է, որ գիտակցություն ունեցողները մեկտեղեն իրենց ջանքերը. հեշտ ու միևնույն ժամանակ դժվար խնդիր»: ՀՀԿ խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովն էլ հիշատակում է «ընդդիմության ընդդիմության» խելոք բազմոցային փիլոյաբանությունների դեստրուկտիվ դերը. «Հերիք է խորհրդարանական ընդդիմության վրա «բոչկա գլորեք», սկսեք Նիկոլին հեռացնելու գործընթացը: Բայց եթե կարծում եք, որ ընդդիմություն լինելը հերթ զիջելով է՝ սխալվում եք: Քաղաքականության մեջ յուրաքանչյուրս մեր տեղը նվաճում ենք պայքարով ու տարիների աշխատանքով, այլ ոչ թե որեւէ մեկի նշանակումով ու քմահաճույքով: Հեռացնել նիկոլիզմը, սա է մեր քաղաքական դաշտի առաջնային խնդիրներից մեկը»:
Շատ թափանցիկ ակնարկ էր «նշանակովի» կեղծ ընդդիմադիրների հասցեին, ում դիմակները հերթով պատռվում են:
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ