«Երբեւէ չենք մտածել, որ ՀՀ-ն կարող է ունենալ այնպիսի իշխանություն, որը համարի` Արցախը հայկական չէ».ԱՐՄԵՆ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

Հու­մա­նի­տար ճգնա­ժա­մը Ար­ցա­խում շա­րու­նակ­վում է: Հի­շեց­նենք, որ Ադր­բե­ջա­նը բնա­պահ­պա­նա­կան մո­նի­թո­րին­գի շին­ծու պատր­վա­կով ամ­բող­ջու­թյամբ փա­կել է Ար­ցա­խը Հա­յաս­տա­նին եւ ար­տա­քին աշ­խար­հին կա­պող մի­ակ տրանս­պոր­տա­յին մայ­րու­ղին: Այս թե­մա­յի շուրջ էլ ծա­վալ­վեց «Իրա­վուն­քի» զրույ­ցը Ստե­փա­նա­կեր­տի Վահ­րամ Փա­փա­զյա­նի ան­վան պե­տա­կան դրա­մա­տի­կա­կան թատ­րո­նի տնօ­րեն ԱՐ­ՄԵՆ ՀԱ­ՐՈՒ­ԹՅՈՒ­ՆՅԱ­ՆԻ հետ:

— Այս պա­հին ի՞նչ վի­ճա­կում է գտնվում Ստե­փա­նա­կեր­տի Վահ­րամ Փա­փա­զյա­նի ան­վան դրա­մա­տի­կա­կան թատ­րո­նը: Եվ հու­մա­նի­տար ճգնա­ժամն ինչ­պե՞ս է անդ­րա­դար­ձել թատ­րո­նի վրա:

— Ե­թե անդ­րա­դառ­նանք թատ­րո­նի խնդիր­նե­րին, ա­պա այս պա­հին մեր թատ­րոնն իր մայր շեն­քում չի գոր­ծում: Մենք ներ­կա պա­հին Ե­րի­տա­սար­դու­թյան պա­լա­տի եր­րորդ հար­կում ենք աշ­խա­տում: Մեզ տրա­մադր­վել է փոքր դահ­լիճ` փոքր բե­մով, որ­տեղ թա­տե­րա­կան հա­գեց­վա­ծու­թյուն չկա: Դահ­լի­ճում սո­վե­տա­կան ժա­մա­նա­կից մնա­ցած՝ կոտր­ված հին նստա­րան­ներ են: Ու­րիշ խնդիր էլ է ա­վե­լա­ցել` է­լեկտ­րաէ­ներ­գի­ա­յի հով­հա­րա­յին ան­ջա­տում­ներ են սկսվել: Այ­սօր ոչ մեկն էլ չի ա­սի` թատ­րո­նում մի­ջո­ցա­ռում կա, այս պա­հին լույ­սե­րը մի ան­ջա­տեք: Չնա­յած ես թատ­րո­նի հա­մար է­լեկտ­րա­կան գե­նե­րա­տոր եմ ձեռք բե­րել, բայց այն աշ­խա­տաց­նե­լու հա­մար էլ բեն­զին, վա­ռե­լիք է պետք, որն այս պա­հին չկա:

— Պա­րոն Հա­րու­թյու­նյան, ին­չո՞ւ եք թատր­ոնի շեն­քից դուրս աշ­խա­տում:

— Մեր թատ­րո­նի հի­մա­նա­կան շեն­քը վթա­րա­յին վի­ճա­կում է, ո­րի հա­մար էլ մեզ տե­ղա­փո­խել են այս­տեղ` մին­չեւ կվե­րա­նո­րո­գեն: Սա­կայն ներ­կա պա­հին չեմ հա­վա­տում, որ վե­րա­նո­րոգ­ման աշ­խա­տանք­ներ կլի­նեն, ո­րով­հե­տեւ հի­մա մենք ա­վե­լի լուրջ խնդիր­ներ ու­նենք, քան թատ­րո­նի շենք նո­րո­գելն է:

— Շրջա­փակ­ման օ­րե­րին թա­տե­րա­կան կյանքն ինչ­պե՞ս է ըն­թա­նում Ստե­փա­նա­կեր­տում:

— Խա­ղա­ցինք ե­րեք նոր ներ­կա­յա­ցում «Անմահ­նե­րի դիր­քը»` հայ­րե­նա­սի­րա­կան, «Մատ­նա­չա­փի­կը», «Ամա­նո­րյա հե­քի­աթ» ե­րե­խա­նե­րի հա­մար ման­կա­կան ներ­կա­յա­ցում­նե­րը: Ի դեպ ,«Ամա­նո­րյա հե­քի­ա­թը» ներ­կա­յա­ցու­մից հե­տո Ձմեռ պա­պի եւ Ձյու­նա­նու­շի հետ մի­ա­սին տո­նա­ծա­ռի շուրջ նվեր­ներ ենք բա­ժա­նել ե­րե­խա­նե­րին: Մեզ նվեր­նե­րի հար­ցում օգ­նել են Հա­յաս­տա­նում «Հայ-ռու­սա­կան բա­րե­կա­մու­թյան զար­գաց­ման կենտ­րո­նը»: Ի­րենք ե­րե­խա­նե­րի հա­մար 2250 նվեր­ներ են ու­ղար­կել: Ճիշտ այդ­քան ե­րե­խա էլ հա­ճա­խել է ա­մա­նո­րյա ներ­կա­յաց­մա­նը եւ նվեր­ներ ստա­ցել: Այս շրջա­փակ­ման վի­ճա­կում մեր ե­րե­խա­նե­րը ե՛ւ ու­րա­խա­ցել են, ե՛ւ նվեր­նե­րով տուն են վե­րա­դար­ձել: Ինչ վե­րա­բեր­ում է մեր հյու­րա­խա­ղա­յին կյան­քին, ա­պա մենք «Երկնքից ե­րեք խնձոր ըն­կավ» ներ­կա­յա­ցու­մով, ո­րի հե­ղի­նա­կը Նա­րի­նե Աբ­գա­րյանն է, իսկ ռե­ժի­սո­րը Կա­րի­նե Քո­չա­րյա­նը, մեկ­նե­ցինք եվ­րո­պա­կան երկր­ներ եւ Մոսկ­վա: Այս­պի­սով` 2022 թվա­կա­նին ու­նե­ցանք եր­կու մեծ հյու­րա­խա­ղեր եվ­րո­պա­կան երկր­նե­րում` Ֆրան­սի­ա, Բել­գի­ա, Գեր­մա­նի­ա, Ավստ­րի­ա եւ ՌԴ-ի Մոսկ­վա քա­ղա­քում:

«ՃԱՆԱ­ՊԱՐՀ­ՆԵ­ՐԸ ՓԱԿ­ՎԵԼ ԵՆ, ԵՎ ՄԵՐ ԹԱՏ­ՐՈ­ՆԻ ՌԵ­ԺԻ­ՍՈՐՆ ՈՒ ԵՐ­ԿՈՒ ՀԻՄ­ՆԱ­ԿԱՆ ԽԱ­ՂԱ­ՑՈՂ ԴԵ­ՐԱ­ՍԱՆ­ՆԵ­ՐԸ ՄՆԱ­ՑԵԼ ԵՆ Ե­ՐԵ­ՎԱ­ՆՈՒՄ

— Թատ­րո­նում ի՞նչ նոր ծրագ­րեր կան:

— Թատ­րո­նում մեծ ծրագ­րեր ու­նենք, բայց այն կապ­ված է ճա­նա­պարհ­նե­րի հետ: Չեմ պատ­կե­րաց­նում, ե­թե ճա­նա­պարհ­նե­րը չբաց­վեն, ինչ ենք ա­նե­լու: Նոր բե­մադ­րու­թյան հա­մար դե­կոր­ներ պետք է պատ­րաս­տեմ, բայց խա­նութ­նե­րում ա­մեն ինչ դա­տարկ­վել է` ներկ, կտոր, շին­մա­տե­րի­ալ չկա, որ­պես­զի գնենք, պատ­րաս­տենք մեր դե­կոր­նե­րը: Մեր թատ­րո­նի ռե­ժի­սոր Վա­հան Խա­չատ­րյա­նը ա­ռող­ջա­կան խնդիր­նե­րի հա­մար մեկ­նել էր Ե­րե­ւան, բայց ճա­նա­պարհ­նե­րը փակ­վե­ցին, եւ նա մնաց Ե­րե­ւա­նում: Ե­րե­ւա­նում են մնա­ցել նա­եւ մեր եր­կու հիմ­նա­կան խա­ղա­ցող դե­րա­սան­նե­րը եւ չեն կա­րո­ղա­նում վե­րա­դառ­նալ Ստե­փա­նա­կերտ: Մեր բո­լոր ծրագ­րե­րը կապ­ված են ճա­նա­պար­հը բաց­վե­լու հետ: Պլա­նա­վո­րել է­ինք փետր­վա­րին հան­դի­սա­տե­սի դա­տին հանձ­նել մեր նոր պրե­մի­ե­րան`«Բա­կում կա­տա­ղի շուն կա» կա­տա­կեր­գու­թյու­նը: Հայ­րե­նա­սի­րա­կան «Ոտ­քի՛, դա­­տա­­րանն է գա­­լիս» ներ­կա­յա­ցու­մը: Ու­զում է­ինք այդ ներ­կա­յա­ցու­մով հյու­րա­խա­ղե­րով մեկ­նել ԱՄՆ, քա­նի որ այն­տե­ղից են պատ­վի­րել, բայց հնա­րա­վոր է չստաց­վի, ո­րով­հե­տեւ ճա­նա­պարհ­նե­րը փակ են: Մարդ­կանց սթրե­սից հա­նե­լու հա­մար պատ­րաստ­վում է­ինք բե­մադ­րել «Ախ կա­նայք, կա­նայք» կա­տա­կեր­գու­թյու­նը: Բայց ե՛ւ «Ոտքի՛, դա­տա­րանն է գա­լիս», ե՛ւ «Ախ կա­նայք, կա­նայք» ներ­կա­յա­ցում­ներն էլ պետք է բե­մադ­րի Վա­հան Խա­չատ­րյա­նը, ո­րը, ինչ­պես ա­սա­ցի, գնա­ցել է Ե­րե­ւան, եւ ճա­նա­պարհ­նե­րը փակ­վել են, ու մնա­ցել է այն­տեղ: Այս­պի­սով` ե­թե բաց­վեն ճա­նա­պարհ­նե­րը, մեր պլան­նե­րը կի­րա­գոր­ծենք, իսկ ե­թե ոչ` կփո­փո­խենք:

— Ար­ցա­խի հան­դի­սա­տեսն այ­սօր ի՞նչ հո­գե­վի­ճա­կում է:

— Բարդ հարց է: Ա­մեն մարդ իր ձե­ւով է վե­րապ­րում ստեղծ­ված ճգնա­ժա­մը: Եվ դա ան­պայ­ման անդ­րա­դառ­նում է մեր հան­դի­սա­տե­սի հո­գե­վի­ճա­կի վրա: Խա­նու­թում, երբ շա­քա­րա­վազ են ստա­նում, բո­լո­րը գնում հերթ են կանգ­նում, որ շա­քա­րա­վազ գնեն: Մի պարկ շա­քա­րա­վա­զը, որ 50 կի­լոգ­րամ է, մե­կա­կան կի­լոգ­րա­մով է վա­ճառ­վում: Մի պարկ շա­քա­րա­վազն ո՞ւմ հաս­նի, երբ այս պա­հին Ստե­փա­նա­կեր­տում 80 հա­զար մարդ է ապ­րում: Խա­նու­թում 10 շիշ ձեթ են ստա­նում, 150 հո­գի հերթ են կանգ­նում, ո­րից 140 հո­գի ձեռ­նու­նայն վե­րա­դառ­նում են տուն: Շատ վատ վի­ճա­կում ենք: Այս հեր­թից այն հերթն են գնում, որ սնունդ գնեն: Եվ դա էլ հարց է, որ ինչ-որ բան կհաս­նի, ո­րով­հե­տեւ խա­նութ­նե­րում քիչ քա­նա­կով են ապ­րանք ստա­նում: Հեր­թերն ա­վե­լի շատ են, քան ստա­ցած ապ­րանք­նե­րի քա­նա­կը:

«ՀՈՒ­ՍԱԼՔ­ՎԱԾ ՉԵՆՔ, ՈՒՂ­ՂԱ­ԿԻ ՎԱՏ Է, ՈՐ ԱՐ­ՑԱԽ­ՑԻ­ՆԵ­ՐԻ ՄԱ­ՍԻՆ ՄՏԱ­ԾՈՂ ՉԿԱ»

— Դե­ղո­րայ­քի ա­ռու­մով ինչ­պի­սի՞ն է վի­ճա­կը Ստե­փա­նա­կեր­տում:

— Դե­ղո­րայ­քի ա­ռու­մով էլ է վատ վի­ճա­կը, քա­նի որ այն դե­ղո­րայ­քը, ո­րը «Կար­միր խա­չի» մի­ջո­ցով բե­րում են, ա­ռա­ջին հեր­թին տա­լիս են հի­վան­դա­նոց­նե­րին: Իսկ դե­ղատ­նե­րում շատ քիչ դե­ղեր են մնա­ցել, քա­նի որ նոր դե­ղո­րայք գրե­թե չեն ստա­նում:

— Հու­սալք­վա՞ծ եք…

— Մարդ­կանց այս վի­ճա­կին հասց­նե­լը շատ սխալ է: Ար­ժա­նա­պա­տիվ կյանք չկա այս­տեղ: Չնա­յած այս ա­մե­նին` մենք հու­սալք­ված չենք: Մար­տա­կան է մեր տրա­մադ­րու­թյու­նը: Ուղ­ղա­կի վատ է, որ ար­ցախ­ցի­նե­րի մա­սին մտա­ծող չկա: Վաղն էլ գազն են ան­ջա­տե­լու: Չեմ հաս­կա­նում դա մին­չեւ ե՞րբ կշա­րու­նակ­վի: 30 հա­զար ե­րե­խա կա մեզ մոտ: Այդ ե­րե­խա­նե­րի մա­սին ո՞վ է մտա­ծե­լու:

«Ի՞ ՆՉ  Ա­ՊԱ­ԳԱ­ՅԻ ՄԱ­ՍԻՆ ԿԱ­ՐՈՂ Է ԽՈՍՔ ԼԻ­ՆԵԼ, Ե­ԹԵ ԱՅ­ՍՕՐ ՆԵՐ­ԿԱ­ՅԻ ՀԵՏ ԽՆԴԻՐ­ՆԵՐ ՈՒ­ՆԵՆՔ»

— Այն, ինչ տե­ղի ու­նե­ցավ վեր­ջին տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում, սպա­սե­լի՞ էր, որ նման վի­ճա­կում եր­բե­ւէ կհայտն­վեք:

— Եր­բե­ւէ չենք մտա­ծել, որ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյու­նը կա­րող է ու­նե­նա այն­պի­սի իշ­խա­նու­թյուն, ո­րը հա­մա­րի` Արցա­խը հայ­կա­կան չէ: Եվ չկա մի պե­տա­կան կա­ռույց, որն այդ ա­նընդ­հատ հող հանձ­նե­լը կանգ­նե­ցի եւ թույլ չտա, որ հանձն­վեն մեր հո­ղե­րը: Փոխ­զի­ջում­ներն այ­սօր վե­րած­վել են զի­ջում­նե­րի: Իսկ այն կա­ռույց­նե­րը, որոնք պետք է զբաղ­վեն դրա­նով, չեն զբաղ­վում:

— Ցա­վոտ զի­ջում­նե­րի հետ ար­ցախ­ցին եր­բե­ւէ կհա­մա­ձայն­վի՞:

— Ար­ցախ­ցին, ի­հար­կե, չի հա­մա­ձայնվ­ի: Եվ այ­սօր այն, ինչ-որ կա­տար­վում է, ար­ցախ­ցին չի կա­րող հա­մա­ձայն­վել դրա հետ: Առ­հա­սա­րակ, յու­րա­քան­չյուր ի­րեն հայ հա­մա­րող մե­կը չի կա­րող հա­մա­ձայն­ել նման լու­ծում­նե­րի հետ:

— Ե­թե այս­պես շա­րու­նակ­վի, ինչ­պի­սի՞ ա­պա­գա է սպաս­վում՝ ըստ Ձեզ:

— Այս ի­րա­վի­ճա­կում ի՞ նչ ա­պա­գա­յի մա­սին կա­րող է խոսք լի­նել, ե­թե մենք այ­սօր ներ­կա­յի հետ խնդիր­ներ ու­նենք: Ի­հար­կե, կու­զե­նամ, որ պայ­ծառ ա­պա­գա լի­նի, թե­կուզ մեր ե­րե­խա­նե­րի հա­մար: Բայց այդ ա­մեն ին­չը կապ­ված է լավ դի­վա­նա­գի­տու­թյան հետ, որն այ­սօր, ցա­վոք, իս­պառ բա­ցա­կա­յում է:

ՆՈՒ­ՆԵ ԶԱ­ՔԱ­ՐՅԱՆ

Այս թեմայով Հայր եւ որդի պատրաստվում են ընտրությունների Իրավաբանություն չկա, տուժող չկա, վնաս չկա, ոչինչ չկա, բայց մարդն ազատազրկված է. Տիգրան Աթանեսյան Փաշինյանը վրեժ է լուծում հայ ժողովրդից եւ հայկական պետականությունից. Գագիկ Մինասյան Հայկական ֆիլմերի թվայնացումն ու վերականգնումը մեր օրերում Պատգամավորները երաշխավորություն են ներկայացնում՝ Աշոտյանի խափանման միջոց կալանքը փոխելու համար