ՀՈՒՆՎԱՐԻ 20-Ը ՆԱԵՎ ՄԵՐ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԻ ՀԱՄԱՐ ԿԴԱՌՆԱ ՇՐՋԱԴԱՐՁԱՅԻՆ ԿԵՏ

­Հար­ցադ­րու­մը, թե ԱՄՆ նո­րըն­տիր բիզ­նես­մեն նա­խա­գա­հը հա­րավ­կով­կաս­յան գո­տում ի­րեն ար­ժա­նի բիզ­նես շահ տես­նո՞ւմ կամ չի՞ տես­նում (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=300216&l=am), ի­հար­կե, կա­րե­ւոր է այն ի­մաս­տով, թե մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում ԱՄՆ-ից ինչ նոր քա­ղա­քա­կան կուրս կա­րե­լի է սպա­սել: Տե­սա­նե­լի նման շահ չկա. ան­գամ ադր­բե­ջա­նա­կան ոչ մեծ (աշ­խար­հի մասշ­տա­բով) նավ­թա­գա­զա­յին պա­շար­նե­րը այն ծա­վալ­նե­րը չեն, ո­րը Թ­րամ­փի հա­մար ռազ­մա­վա­րա­կան դիր­քե­րից հե­տաքրք­րութ­յուն ներ­կա­յաց­նեն: Ի­հար­կե, կա­րե­լի է որ­պես ԱՄՆ-ի բիզ­նես շահ «գրան­ցել» Թուր­քիա-­Հա­յաս­տան-Ադր­բե­ջան-­Կենտ­րո­նա­կան Ա­սիա լո­գիս­տի­կա­յի թե­ման, թե ա­մե­րի­կա­ցի­ներն այդ­պի­սով կա­րող են ոչ միայն ադր­բե­ջա­նա­կան, այլ նաեւ Կենտ­րո­նա­կան Ա­սիա­յի ռե­սուրս­նե­րը տե­ղա­փո­խել Ա­րեւ­մուտք: Սա­կայն սա հին վե­ճի թե­մա է, ո­րը հան­գել է այն մտքին, որ մինչ Կենտ­րո­նա­կան Աս­իա հաս­նե­լը, կա Կաս­պից ծով, ո­րը Ռու­սաս­տանն ու Ի­րանն ի զո­րու են ա­նան­ցա­նե­լի դարձ­նել ցան­կա­ցած ա­րեւմտ­յան մի­ջամ­տութ­յան դեպ­քում: Այ­սինքն, սա Թ­րամ­փի հա­մար կոնկ­րետ բիզ­նես շա­հի փո­խա­րեն դառ­նում է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան պայ­քա­րի նոր փուլ Ռու­սաս­տա­նի հետ: Ուլտ­րա­լի­բե­րաստ հա­մա­կար­գը հենց այդ պայ­քարն է մղում, սա­կայն այս­տեղ շա­հե­րը մի փոքր այլ են: Մեր մեծ տա­րա­ծաշր­ջա­նը ուլտ­րա­լի­բե­րալ­նե­րի հա­մար մեծ փո­ղեր ուղ­ղոր­դե­լու գո­տի է, ե­թե ան­գամ դա վե­րած­վում է ան­վե­րա­դարձ ծախ­սե­րի: Ն­րանց ե­կա­մուտն այս­տե­ղից չէ, այլ բուն փող ծախ­սե­լուց. որ­քան շատ ծախս, այն­քան կա­վե­լա­նա ԱՄՆ ար­տա­քին բե­ռը, այ­սինքն՝ այդ­քան շատ դո­լար կտպվի: Օ­րի­նակ, ժա­մա­նա­կին երկ­րորդ ի­րաք­յան պա­տե­րազ­մի հաշ­վին ԱՄՆ պե­տա­կան պարտ­քը 5 տրի­լիո­նով ա­վե­լա­ցավ. այդ­քան տպե­ցին, ո­րի մոտ 90 տո­կո­սը մա­քուր ե­կա­մուտ է հայտ­նի կլան­նե­րի հա­մար:

­Սա­կայն թրամփ­յան թի­մը, ո­րը խո­սում է պե­տա­կան պարտ­քի ա­ճը կանգ­նեց­նե­լու, ան­գամ՝ դո­լա­րի հաս­տո­ցը պե­տա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ վերց­նե­լու մա­սին, հա­կա­ռակ կուր­սի մեջ է: Ա­ռա­վել եւս, որ այդ դո­լար տպե­լու բիզ­նեսն ար­դեն հասց­րել է այն կե­տին, ո­րից այն կողմ Եր­րորդ աշ­խար­հա­մարտն է: Այ­սինքն, Կաս­պից ծո­վում ՌԴ-ի հետ սուր հա­կա­մար­տութ­յան հե­տե­ւան­քը ար­դեն ան­գամ լի­բե­րաստ­ներն են հաս­կա­նում, էլ ուր մնաց՝ դո­լա­րա­յին այդ գոր­ծըն­թաց­նե­րի հա­կա­դիր դիր­քե­րից հան­դես ե­կող Թ­րամ­փը:

Ի դեպ, նա­խօ­րեին մեկ հե­տաքր­քիր եւ լայն ար­ձա­գանք չստա­ցած դրվագ եւս նկատ­վեց: Եր­կար ընդ­մի­ջու­մից հե­տո Դու­բա­յում կա­յա­ցել է մի­ջու­կա­յին հինգ հիմ­նա­կան պե­տութ­յուն­նե­րի՝ Ռու­սաս­տա­նի, ԱՄՆ-ի, Չի­նաս­տա­նի, Ֆ­րան­սիա­յի եւ Մեծ Բ­րի­տա­նիա­յի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հան­դի­պու­մը։ Ս­րանք ա­ռա­ջին լիար­ժեք խորհր­դակ­ցութ­յուն­ներն էին մի­ջու­կա­յին «հնգյա­կի» ձեւա­չա­փով` Չի­նաս­տա­նի ա­մե­նամ­յա նա­խա­գա­հութ­յան շրջա­նակ­նե­րում։ Հան­դիպ­ման ա­ռանց­քա­յին թե­ման, ինչ­պես հե­տե­ւում է Չի­նաս­տա­նի ԱԳՆ հա­ղոր­դագ­րութ­յու­նից, մի­ջու­կա­յին դոկտ­րին­ներն էին: Պե­կի­նը կար­ծում էր, որ ներ­կա պայ­ման­նե­րում այդ հար­ցի քննար­կու­մը մի­ջու­կա­յին ու­ժե­րին թույլ կտա խու­սա­փել թյու­րի­մա­ցութ­յուն­նե­րից ու սխալ հաշ­վարկ­նե­րից։ Մ­յուս մայ­րա­քա­ղաք­նե­րը, ըստ եր­եւույ­թին, պաշտ­պա­նում էին այս մո­տե­ցու­մը, որն ա­ռանձ­նա­կի ար­դիա­կա­նութ­յուն է ձեռք բե­րել՝ հաշ­վի առ­նե­լով վեր­ջերս Ռու­սաս­տա­նի կող­մից նո­րաց­ված մի­ջու­կա­յին դոկտ­րի­նի ըն­դու­նու­մը:

­Կարճ ա­սած, ծայ­րա­հեղ վտան­գը տես­նում են բո­լո­րը, եւ երբ թե­ման տե­ղա­փո­խում են քննար­կում­նե­րի դաշտ, դա եւս մեկ բա­նի մա­սին է ակ­նար­կում՝ ա­ռաջ գնա­լու ցան­կութ­յունն ան­գամ այս ի­րա­վի­ճա­կը հրահ­րող­նե­րի մոտ է սկսել մտա­ծե­լու տե­ղիք տալ: Իսկ սա, ա­վե­լի ճիշտ՝ նման տա­րաբ­նույթ մեծ ու փոքր դրվագ­նե­րը էլ ա­վե­լի ռեալ են դարձ­նում սպա­սե­լիք­նե­րը, որ հուն­վա­րի 20-ն­ ի­րոք կա­րող է դառ­նալ շրջա­դար­ձա­յին կետ: Այդ թվում՝ հա­րավ­կով­կաս­յան տա­րա­ծաշր­ջա­նի հա­մար: