Կա՞ն Իրանի հարցով ռուս-ամերիկյան պայմանավորվածություններ

Այն, որ ուկ­րաի­նա­կան թե­մա­տի­կա­յով ռուս-ա­մե­րիկ­յան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ կա­յին, ի սկզբա­նե էր են­թադ­րե­լի (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=305426&l=am): Բայց ա­հա, Պու­տին-Թ­րամփ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցը ի ցույց դրեց մեկ այլ նրբե­րանգ, ո­րը, ինչ­պես ա­վե­լի վաղ են­թադ­րե­լու ա­ռիթ ու­նե­ցել ենք, ռուս-ա­մե­րիկ­յան ներ­կա բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի հիմ­նա­կան կռվանն էր:Այս­պես, Թ­րամ­փը հայտ­նեց նաեւ, որ զրույ­ցի ըն­թաց­քում անդ­րա­դարձ է ե­ղել մեր­ձա­վո­րար­եւել­յան կար­գա­վոր­մա­նը, Ի­րա­նի մի­ջու­կա­յին ծրագ­րին: Գու­մա­րենք նաեւ բուն փաս­տը՝ գա­գա­թա­ժո­ղո­վը կա­յա­նա­լու է հենց Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում, ո­րը, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չէ:

Այս­պի­սով, ամ­բողջ հարցն այն է, որ Թ­րամ­փը, մինչ այս ի­րեն ներ­կա­յաց­նե­լով, որ­պես Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում հիմ­նա­կան «ա­սող», որ պատ­րաստ­վում է ան­գամ Գա­զան «գնել»՝ ոչ մե­կին չհարց­նե­լով, հի­մա այդ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին հար­ցե­րը քննար­կում է նաեւ Պու­տի­նի հետ: Ե­թե կա քննար­կում, նշա­նա­կում է՝ կան նաեւ լու­ծում­նե­րի առն­վազն ակն­կա­լիք­ներ, Թ­րամ­փի ա­սա­ծով՝ «լավ գոր­ծար­քի» հե­ռան­կար: Կոնկ­րետ ի՞նչ:

Այս­պես, մինչ այս Թ­րամ­փը միան­շա­նակ խո­սում էր նաեւ Ի­րա­նի մա­սին՝ պետք է պա­հանջ­ներս կա­տա­րեք, այ­լա­պես կռմբա­կո­ծեմ: Ու հան­կարծ, Պու­տի­նի հետ, որ­պես հա­վա­սա­րի, քննար­կում է Ի­րա­նի «մի­ջու­կա­յին ծրագ­րի» հար­ցը: Ու­րեմն, ի՞նչ կե­տում է հնա­րա­վոր կոմպ­րո­միս: Երբ Թ­րամ­փը խո­սում է Գա­զա­յի կամ Գ­րե­լան­դիա­յի մա­սին, Մոսկ­վա­յից այդ թե­մա­յով, գո­նե մինչ հի­մա, ակ­նարկ ան­գամ չի ե­ղել: Ն­ման է, որ Մոսկ­վան փոր­ձում է ա­ռանձ­նա­պես չխառն­վել նաեւ Սի­րիա, Իս­րա­յել, Թուր­քիա, քրդեր թե­մա­տի­կա­յին: Իսկ ա­հա Ի­րա­նի հետ, դեռ Թ­րամ­փը Ս­պի­տակ տուն չմտած, կնքվեց ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծարք, ո­րը Ռու­սաս­տա­նի հա­մար նշա­նա­կում է նաեւ «Հ­յու­սիս-­Հա­րավ» ծրա­գիր, այն է՝ ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կութ­յան պե­տա­կան շահ: Իր հերթին, ռուսական հիմնական ստրատեգ Դուգինը Իրանը ներկայացնում է, որպես Ռուսաստանի «միութենական պետություն»: Իսկ Մոսկվան հայտարարել է, որ Միութենական պետությունը կպաշտպանի բոլոր միջոցնեոց, դրա ցանկացած հատվածի վրա հարձակումը կհամարվի հարձակում ՌԴ-ի վրա: Իսկ «բոլոր միջոցների» տակ հասկացվում է նաեւ միջուկայինը:

Այ­սինքն, հի­մա Թ­րամ­փը կա­րող է ռմբա­կո­ծել Ի­րա­նը, ո­րը, սա­կայն, կա­րող է նշա­նա­կել Մոսկ­վա­յի հետ ուղիղ բա­խում: Իսկ դա կձա­խո­ղի մնա­ցած բո­լոր պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յու­ննե­րը: Մ­յուս կող­մից, ինչ է պետք Թ­րամ­փին Ի­րա­նում. այս պա­հին ա­մե­նա­քի­չը, որ կա­րո­ղա­նա աշ­խար­հով մեկ հայ­տա­րա­րել, որ լու­ծել է ի­րա­նա­կան մի­ջու­կա­յին ծրագ­րի հար­ցը: Ն­ման ե­րաշ­խիք կա­րող է տալ միա­յն Մոսկ­վան, բայց պայ­մա­նով, որ դրա­նից հե­տո Թ­րամ­փը հե­ռու է մնում Ի­րա­նից՝ հա­մա­րե­լով խնդիր­նե­րը լուծ­ված եւ զբաղ­վում է Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի մյուս հատ­ված­նե­րով: Ու երբ Թ­րամ­փը հայ­տա­րա­րում է, որ քննար­կել են Ի­րա­նի թե­ման, ա­վե­լին, որ այս հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցը կա­յա­ցավ, դրանք բո­լորն ակ­նարկ են, որ մո­տա­վո­րա­պես նման մի կոմպ­րո­մի­սի գո­նե նախ­նա­կան տար­բե­րակ ար­դեն կա:

­Բայց գանք մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նին: Այս­պի­սով, հա­վա­նա­կա՞ն է արդ­յոք Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի եւ կոնկ­րետ Ի­րա­նի հետ կապ­ված գո­նե նախ­նա­կան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ Պու­տի­նի եւ Թ­րամ­փի մի­ջեւ: Ա­մեն բան խո­սում է դրա օգ­տին, բայց դեռ ժա­մա­նա­կից ա­ռաջ չընկ­նենք: Սա­կայն, ե­թե ի հայտ գան նման պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ, ա­պա դա են­թադ­րում է, որ պետք է պայ­մա­նա­վոր­վեն նաեւ Ռու­սաս­տա­նից Ի­րան տա­նող լո­գիս­տի­կա­նե­րի հետ կապ­ված, եւ այս դեպ­քում խո­սքը հա­րավ­կով­կաս­յան տա­րա­ծաշր­ջա­նի մա­սին է:

Այն, որ Ռու­սաս­տա­նի հետ վեր­ջին ժա­մա­նակ­ներս «քյալ­լա տվող» Ա­լիեւ­նը նա­խօ­րեին հաս­տա­տեց «Հ­յու­սիս-­Հա­րա­վի» հետ կապ­ված Ռու­սաս­տա­նի հետ հա­մա­ձայ­նա­գի­րը, ի­հար­կե, ակ­նար­կում է այն մա­սին, որ նա էլ է քաջ գի­տակ­ցում, որ Պու­տին-Թ­րամփ գլո­բալ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րի դեպ­քում ի­րեն ա­ռանձ­նա­պես խա­ղա­լու դիա­պա­զոն չի մնում: Գու­մա­րած դրան, ռու­սա­կան ազ­գայ­նա­կան շրջա­նակ­նե­րը բա­ռա­ցիո­րեն պա­տե­րազմ են հայ­տա­րա­րել Ռու­սաս­տա­նում ադր­բե­ջա­նա­կան խո­շոր բիզ­նե­սին, ո­րի հիմ­քե­րում հենց Ա­լիեւն է կանգ­նած:

Այս­պես, ռուս մի­լիար­դա­տեր, «Ցարգ­րադ» ըն­կե­րութ­յուն­նե­րի խմբի տնօ­րեն­նե­րի խորհր­դի նա­խա­գահ եւ «Царьград ТВ»-ի հիմ­նա­դիր, նաեւ` գործ­նա­կա­նում ողջ ա­րեւմտ­յան աշ­խար­հի պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի տակ գտնվող եւ ռու­սա­կան ազ­գայ­նա­կա­նութ­յան կար­կա­ռուն ներ­կա­յա­ցուց­չի հա­մա­րում ու­նե­ցող Կոնս­տան­տին Մա­լո­ֆեե­ւը տե­լեգ­րամ­յան իր ա­լի­քում գրում է. «Ադր­բե­ջա­նի իշ­խա­նութ­յուն­ներն «ա­ռանց պա­տե­րազմ հայ­տա­րա­րե­լու» ար­գե­լե­ցին «Ռոս­սոտ­րուդ­նի­չեստ­վո­յի» գոր­ծու­նեութ­յու­նը ի­րենց երկ­րում։ «Ցարգ­րա­դի» քա­ղա­քա­կան դի­տորդ Անդ­րեյ Պին­չուկն, ի պա­տաս­խան, խոր­հուրդ է տվել կար­գա­վո­րել Սա­դո­վո­դի շու­կան եւ­ ադր­բե­ջա­նա­կան այլ շա­հե­րը Մոսկ­վա­յում։ Եվ հե­տո Ադր­բե­ջա­նից սկսե­ցին թռչել բա­ցա­հայտ սպառ­նա­լիք­նե­րը: «Պին­չու­կը, ով ման­դատ է ստա­ցել Ուկ­րաի­նա­յի Դո­նեց­կի մար­զում ան­ջա­տո­ղա­կան գոր­ծու­նեութ­յան «հա­ջո­ղութ­յուն­նե­րի» հա­մար, ա­պա­գա­յում կա­րող է կի­սել Հա­րութ­յուն­յա­նի ճա­կա­տա­գի­րը» (ԼՂՀ նախ­կին ղե­կա­վար, ներ­կա­յումս Ադր­բե­ջա­նում դատ­վում է)»։

Ան­հայտ է, թե մեր հար­եւան­ներն ինչ ման­դատ էին պատ­կե­րաց­նում քա­ղա­քա­կան գի­տութ­յուն­նե­րի դոկ­տոր, պաշ­տո­նա­թող գնդա­պետ, Դոն­բա­սի կա­մա­վոր­նե­րի միութ­յան հիմ­նա­դիր­նե­րից, ԴԺՀ-ի հե­րոս, հան­րա­պե­տութ­յան պե­տա­կան ​​անվ­տան­գութ­յան ա­ռա­ջին նա­խա­րար, «Բարս-13» կա­մա­վո­րա­կան ջո­կա­տի հրա­մա­նա­տար Անդ­րեյ Պին­չու­կի հա­մար, բայց այդ սպառ­նա­լիք­նե­րը նշա­նա­կում են, որ նա հար­վա­ծել է ճիշտ կե­տին։ Որ այս­տեղ է թաքն­ված Կոշ­չեի ա­սե­ղը։ Սա նշա­նա­կում է, որ անհ­րա­ժեշտ է կոտ­րել հա­մա­պա­տաս­խան ձուն: «Ցարգ­րա­դը» հե­տաքն­նութ­յուն է սկսում Մոսկ­վա­յի եր­կու խո­շո­րա­գույն ադր­բե­ջա­նա­կան անկ­լավ­նե­րից՝ Սա­դո­վոդ եւ Ֆուդ Սի­թի շու­կա­նե­րից ֆի­նան­սա­կան հոս­քե­րի վե­րա­բեր­յալ: Քնն­չա­կան բա­ժի­նը ցույց կտա, թե ուր են գնում ֆի­նան­սա­կան հոս­քե­րը, կնշա­նա­կի՝ ի­րա­կան սե­փա­կա­նա­տե­րե­րին ու հո­վա­նա­վոր­նե­րին»։

Ինչ­պես Մե­լո­ֆեե­ւը, այն­պես էլ Պին­չու­կը, ին­չը նաեւ հու­շում է նրանց զբա­ղեց­րած դիր­քը, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան մար­դիկ չեն: Եվ այս նա­խազ­գու­շա­ցու­մը, թե­րեւս, Ա­լիե­ւին պետք է որ հու­շի, թե ինչ­քան է չա­փերն ան­ցել:

Ինչ վե­րա­բե­րում է Նի­կո­լին, ա­պա, ինչ­պես ցույց տվեց նրա «մաս­նա­վոր» ԱԺ-ի վեր­ջին ո­րո­շու­մը, դեռ շա­րու­նա­կում է Եվ­րո­պա խա­ղալ: Ա­սել, թե Նի­կո­լը չի հաս­կա­նում, թե աշ­խար­հում ինչ է կա­տար­վում, միամ­տութ­յուն կլի­ներ: Նաեւ, որ ե­թե ըն­դա­մե­նը հաշ­ված ա­միս­ներ ա­ռաջ նա այն հարցն էր ա­ռաջ տա­նում՝ ԵՄ-ն Հա­յաս­տա­նին կըն­դու­նի, թե՝ ոչ, հի­մա ար­դեն թե­ման բո­լո­րո­վին այլ է՝ ԵՄ-ն­ իր ներ­կա տես­քով կմնա՞, որ մի բան էլ Հա­յաս­տա­նի հարց ո­րո­շի:

Այ­սինքն, որ ո­րո­շումն աբ­սուրդ է, պարզ է: Բայց ին­չո՞ւ Նի­կոլն այդ աբ­սուր­դին գնաց, պայ­ման­ներ է ստեղ­ծում, որ ի­րեն ա­վե­լի թա՞նկ ծա­խի: Բայց ո՞ւմ: Թ­րամ­փի թի­մը ցույց տվեց, որ Նի­կոլն ի­րենց հե­տաք­րքիր չէ: Ֆ­րան­սիա­յի այ­ցը իր հեր­թին հու­շեց, որ մե­կը լի­նի, Մակ­րո­նին առ­նի, ուր մնաց, թե նա Նի­կո­լին «տա­նիք» լի­նի: Ռուս­նե­րից կար ա­ռա­ջարկ, բայց այս վեր­ջին քայ­լից հե­տո Մոսկ­վա­յին նա հե­տաքր­քի՞ր է: Ե­րե­ւի ար­դեն` ոչ: Ե­թե վերջ­նա­կան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն լի­նի Թ­րամ­փի հետ, դե­պի Ի­րան տա­նող ու­ղին, այն է՝ Հա­րա­վա­յին Կով­կասն ա­ռանց Նի­կո­լի ու­զել-չու­զե­լու էլ մնում է ռու­սա­կան շա­հե­րի գո­տի: