ԹՐԱՄՓԸ ԿԱՐՈՂ Է ԾՈՒՂԱԿՈՒՄ ՀԱՅՏՆՎԵԼ ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔՈՒՄ

Այս­պի­սով, մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում ա­ռաջ­նա­յին հարց է դառ­նում (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=308049&l=am), թե Թ­րամ­փը, ի վեր­ջո, ի՞նչ հա­վակ­նութ­յուն­ներ ու­նի կամ ու­նի՞ արդ­յոք: Ըստ այդմ, կով­կաս­յան հար­թա­կում ռուս-ա­մե­րիկ­յան սրա­ցում­նե­րի եր­բեմ­նի մա­կար­դա­կը կպահ­պան­վի՞, թե՞ Վա­շինգ­տո­նը պատ­րաստ է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յունն այս­տեղ զի­ջել՝ այլ ուղ­ղութ­յուն­նե­րով ռուս­նե­րից զի­ջում­նե­րի դի­մաց:

­Նախ նկա­տենք, որ ուկ­րաի­նա­կան ուղ­ղութ­յամբ, չնա­յած ո­րո­շա­կի տա­րա­ձայ­նութ­յուն­նե­րին, բրի­տա­նա­ցի­նե­րի ա­նընդ­հատ խառ­նե­լուն, ռուս-ա­մե­րիկ­յան շփում­նե­րի ըն­թաց­քը ո­րո­շա­կիո­րեն դրա­կան դի­նա­մի­կա­յի մեջ է: Այ­սօր էլ, դա­տե­լով Թ­րամ­փի նա­խօ­րոք ա­նոն­սա­վո­րու­մից, կկա­յա­նա նրա հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցը Պու­տի­նի հետ, եւ շատ բա­ներ ա­վե­լի հստակ կդառ­նան:

­Բայց փո­խա­րե­նը, ո­րո­շա­կի ան­հար­թութ­յուն­ներ են նկատ­վում Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի ուղ­ղութ­յամբ: Նախ­նա­կան պլա­նա­վոր­մամբ, Մոսկ­վան պետք է միջ­նորդ դառ­նար Ի­րան-ԱՄՆ հա­րա­բե­րութ­յու­նն­երի հար­ցում: Սա­կայն Թ­րամփն ակն­հայ­տո­րեն այն­քան բարձր նշա­ձող սահ­մա­նեց, որ Թեհ­րա­նը, բախ­վե­լով նաեւ ներ­քին տա­րա­ձայ­նութ­յուն­նե­րի, հրա­ժար­վեց ա­մերի­կա­ցի­նե­րի հետ ա­մեն մի բա­նակ­ցութ­յու­նից: Իսկ Ի­րա­նի ա­փե­րին ռուս­նե­րի եւ չի­նա­ցի­նե­րի հետ հա­մա­տեղ կազ­մա­կերպ­ված զո­րա­վար­ժութ­յուն­նե­րը Վա­շինգ­տո­նի հա­մար պարզ ակ­նարկ էին, որ պետք չէ փոր­ձել Ի­րա­նի հան­դեպ ռազ­մա­կան մի­ջոց­նե­րի գնալ:

Թ­րամփն էլ ո­րո­շեց մո­տե­նալ հա­կա­ռակ կող­մից՝ օ­դա­յին հար­ված­ներ հասց­նե­լով հու­սիթ­նե­րին: Եվ շատ նման է, որ ո­րո­շու­մը կա­յաց­վել է ի­րա­վի­ճա­կից ել­նե­լով, ա­ռանց եր­կար-բա­րակ մտա­ծե­լու, քա­նի որ դրա­նով Վա­շինգ­տոնն ի­րեն բա­վա­կա­նին բարդ վի­ճա­կի մեջ դրեց: Նախ, այդ օ­պե­րա­ցիա­յից հրա­ժար­վե­ցին բրի­տա­նա­ցի­նե­րը, եւ ԱՄՆ-ն ս­տիպ­ված էր մե­նակ գոր­ծել: Երկ­րոր­դը. սա նույն սխալն էր, ո­րը ժա­մա­նա­կին թույլ տվեց Բայ­դե­նը: Այ­սինքն, հու­սի­թա­կան հիմ­նա­կան ու­ժերն ա­մե­նե­ւին էլ քա­ղաք­նե­րում չէ, որ կենտ­րո­նա­ցած են, այլ՝ ա­նա­պա­տա­յին գո­տում: Քա­ղաք­նե­րին հասց­ված հար­ված­նե­րով Թ­րամփն ըն­դա­մե­նը խա­ղաղ բնակ­չութ­յա­նը ռմբա­կո­ծո­ղի համ­բավ ստա­ցավ: Սա­կայն ո­րե­ւէ կերպ չազ­դե­լով հու­սիթ­նե­րի ռազ­մա­կան պո­տենց­իա­լի վրա: Եվ ա­մե­նա­վա­տը. ե­ղավ Harry Truman ա­վիակ­րի վրա հար­ձակ­ման պա­տաս­խա­նը՝ 18 բա­լիս­տիկ եւ թե­ւա­վոր հրթիռ ա­նօ­դա­չու­նե­րի մի­ջո­ցով: Ա­մե­րիկ­յան կող­մը հրա­ժար­վում է հասց­ված վնա­սի մա­սին ման­րա­մաս­ներ հայտ­նել, եւ դա հա­մա­տա­րած է դարձ­րել վար­կա­ծը, որ վնա­սը բա­վա­կա­նին մեծ է: Ու այս­քա­նից հե­տո էլ ի՞նչ կա­րող է Թ­րամփն ա­նել: Շա­րու­նա­կել հար­ված­նե՞­րը: Բայց ո՞րն է ի­մաս­տը, երբ էս գլխից են­թադ­րե­լի է, որ կլի­նեն նույն արդ­յունք­նե­րը: Դի­մել ցա­մա­քա­յին օ­պե­րա­ցիա­յի՞: Եվ այն դեպ­քո՞ւմ, որ ԱՄՆ ներ­կա ֆի­նան­սա­կան տար­վա ա­ռա­ջին հինգ ա­միս­նե­րին (սկսվել է 2024 թվա­կա­նի սեպ­տեմ­բե­րին) բյու­ջեի դե­ֆի­ցի­տը հա­սել է 1,15 տրի­լիոն դո­լա­րի՝ ա­ճե­լով 38%-ով, եւ երկ­րին, ինչ­պես նաեւ Մասկն է խոս­տո­վա­նում, կա­րող է մին­չեւ իսկ սնան­կա­ցում սպա­սել:

Թ­րամ­փին ծայ­րա­հեղ անհ­րա­ժեշտ է, որ կա­րո­ղա­նա կենտ­րո­նա­նալ ա­մե­րիկ­յան ներ­քին խնդիր­նե­րի վրա, այդ թվում՝ տնտե­սա­կան: Բայց կա ուկ­րաի­նա­կան հա­կա­մար­տութ­յու­նը, ո­րին գու­մար­վում է Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քը, որ­տեղ ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ար­դեն բա­խում­նե­րի մեջ են մտել:

Այս­պի­սով այն, որ Թ­րամ­փի հա­մար կեն­սա­կան նշա­նա­կութ­յուն է ստա­նում Ի­րա­նի ուղ­ղութ­յամբ կար­գա­վո­րում­նե­րի հաս­նե­լը, դա արդ­են միան­շա­նակ է: Միակ մի­ջո­ցը ե­ղել եւ մնում է Մոսկ­վա­յի միջ­նոր­դութ­յու­նը, ո­րը կա­րող է է­ֆեկ­տիվ լի­նել միայն Թ­րամ­փի սահ­մա­նած այն բարձր նշա­ձողն ի­ջեց­նե­լու դեպ­քում:

Եվ այն, որ այս ի­րա­վի­ճա­կում Թ­րամ­փը նոր հրա­ման տվեց բա­նա­կին՝ հար­վա­ծել վա­հա­բիս­տա­կան ու­ժե­րին, ա­ռանց ան­գամ այդ մա­սին Վա­շինգ­տո­նին նա­խա­պես տե­ղե­կաց­նե­լու, հե­տաքր­քիր շրջա­դարձ էր: Վա­հա­բիստ­նե­րի դեմ կռվում է նաեւ Ի­րա­նը, եւ սրա­նով, ի­հար­կե՝ ար­հես­տա­կա­նո­րեն, ԱՄՆ-ն­ ու Ի­րա­նը հայտն­վում են նույն թե­ւում: Իսկ այն, որ վա­հա­բիս­տա­կան ու­ժե­րի հիմ­նա­կան հո­վա­նա­վոր­նե­րից է ոչ միայն Թուր­քիան, այլ նաեւ՝ Իս­րա­յե­լը (ու մի­գու­ցե ա­մե­նա­հիմ­նա­կա­նը), դա եւս հե­տաքր­քիր պատ­կեր է ստեղ­ծում. Թ­րամ­փը փոր­ձում է Նե­թան­յա­հու­ին «դե­ղին քար­տի» մա­սի՞ն ակ­նար­կել:

Ա­մեն դեպ­քում, այս ընդ­հան­րա­կան ի­րա­վի­ճա­կը գա­լիս է հու­շե­լու, որ Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում նույն վի­ճա­կում չհայտն­վե­լու հա­մար, ո­րում ժա­մա­նա­կին Բայ­դենն էր, Թ­րամ­փի հա­մար գնա­լով կա­րե­ւոր­վում է Մոսկ­վա­յի դիր­քո­րո­շու­մը: Եվ, կրկնենք, ա­ռա­ջին հեր­թին Ի­րա­նի հետ կապ­ված: Իսկ դրա հա­մար հա­րավ­կով­կաս­յան հար­թա­կում ռուս­նե­րի հետ բա­խում­նե­րի գնա­լը, թե­րեւս, ա­մե­նա­վեր­ջին բանն է, որ կա­նի Թ­րամ­փը: Ա­ռա­վել եւս, որ այս հար­թա­կում ինչ-որ ա­ռանձ­նա­հա­տուկ շահ Վա­շինգ­տո­նը, կար­ծես թե, չի էլ տես­նում: