ԹՐԱՄՓԻՆ ՓՈՐՁՈՒՄ ԵՆ ՄԵԾ ՊԱՏԵՐԱԶԻ ՄԵՋ ՆԵՐՔԱՇԵԼ

Ա­վե­լի նման է, որ այս պա­հին հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան սահ­մա­նի հետ կապ­ված նո­րից խա­ղարկ­վում է ա­լիե­ւա­նի­կոլ­յան «հին ու բա­րի» «պա­սե­րով խա­ղը» (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=308158&l=am): Բաք­վի կող­մից ճնշման ի­մի­տա­ցիա, ո­րը ներ­հա­յաս­տան­յան հար­թա­կում հասց­նում են հիս­թե­րիա­յի մա­կար­դա­կի, եւ դրա­նից հե­տո Ա­լիե­ւը հեր­թա­կան նվերն է ստա­նում: Թեեւ մյուս կող­մից էլ տա­րա­ծաշր­ջա­նում լար­վա­ծութ­յունն ի­րոք էա­կան սրա­ցում­նե­րի է հա­սել, եւ լիո­վին բա­ցա­ռել, որ այս­տեղ այլ բնույ­թի խա­ղե­րի հետ գործ ու­նենք, ի­հար­կե, սխալ կլի­ներ:

­Հիմ­նա­կան փաստն այս պա­հին այն է, որ նկա­տե­լիո­րեն ա­ճել են ԱՄՆ-ի եւ Ի­րա­նի մի­ջեւ սրա­ցում­նե­րը: Ճիշտ է` դեռ հիմ­նա­կա­նում հու­սիթ­նե­րին հասց­վող ա­մե­րիկ­յան հար­ված­նե­րի տես­քով: Սա­կայն ի­րո­ղութ­յու­նը, որ Իս­րա­յե­լը շա­րու­նա­կում է հրահ­րել թրամփ­յան ԱՄՆ-ի մեծ բա­խում Ի­րա­նի հետ, դա էլ չի կա­րե­լի աչ­քա­թող ա­նել:

Այս­պես, գնա­լով միայն ակ­տի­վա­նում են ե­մեն­ցի հու­սիթ­նե­րի հետ ա­մե­րիկ­յան բա­խում­նե­րը: Ընդ ո­րում, Վա­շինգ­տոնն ար­դեն բա­ցա­հայտ է խո­սում, որ ի դեմս հու­սիթ­նե­րի, կռիվն ի­րա­կա­նում Ի­րա­նի դեմ է: Օ­րի­նակ, պետ­քար­տու­ղար Ռու­բիո­յի խոս­քով. «Ի­րա­նը ստեղ­ծեց այս սար­սա­փե­լի հրե­շին (հու­սիթ­նե­րի «Ան­սար Ալ­լա­հին»- Հեղ.), եւ­ այժմ նա պետք է պա­տաս­խան տա դրա հա­մար»: Ու ա­հա այս ֆո­նին, Իս­րա­յե­լը նոր մասշ­տա­բա­յին հար­ձա­կում սկսեց Գա­զա­յում: Ի­մաս­տը կա­րե­լի է կռա­հել. հու­սիթ­նե­րը, ինչ­պես մշտա­պես խոս­տա­ցել են, վե­րա­կանգ­նում են Իս­րա­յե­լին ուղղ­ված հար­ված­նե­րը, որն էլ ա­մե­րիկ­յան ու­ժե­րին պա­հում է նույն հու­սիթ­նե­րի հետ բա­խում­նե­րի մեջ:

Եվ սրան զու­գա­հեռ, Իս­րա­յե­լը մեկ այլ ճա­կատ եւս բա­ցեց: Այս­պես, սի­րիա­կան ա­հա­բե­կիչ «իշ­խա­նութ­յու­ննե­րը», ո­րոնք որ­քան էլ որ ներ­կա­յա­նան թուր­քա­կան կա­մա­կա­տար­նե­րի տես­քով, բայց ի­րա­կա­նում հիմ­նա­կան ֆի­նան­սա­վո­րու­մը ստա­նում են իս­րա­յել­յան խո­ղո­վակ­նե­րով: Եվ ա­հա, վեր­ջին օ­րե­րին այդ ա­հա­բեկ­չա­կան ու­ժե­րը ակ­տի­վո­րեն փոր­ձում են ներ­խու­ժել Լի­բա­նան: Իսկ այն, որ Իս­րա­յելն իր հեր­թին Լի­բա­նա­նում սկսեց բա­ցա­հայտ հար­ված­նե­րի շար­քը, իր հերթին գա­լիս է հստա­կեց­նե­լու, թե սի­րիա­կան ա­հա­բեկ­չա­կան ու­ժերն ի­րա­կա­նում ում խա­ղի մեջ են: Արդ­յուն­քում, բա­խում­նե­րի մեջ է սկսել ներ­քաշ­վել «Հեզ­բոլ­լա­հը», ո­րին էլ հե­տե­ւեց Թ­րամ­փի այն հայ­տա­րա­րութ­յու­նը, թե կհար­վա­ծի անխ­տիր այն բո­լոր ու­ժե­րին, ո­րոնք, իր պատ­կե­րաց­մամբ, ո­րե­ւէ վտանգ են սպառ­նում Իս­րա­յե­լի հա­մար:

Այս­պի­սով, շատ նման է, որ ԱՄՆ-ն­ ա­րա­գո­րեն Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում ներ­քաշ­վում է ընդ­հա­նուր պա­տերա­զմի մեջ, թեեւ սա կա­րող է լրջա­գույն խնդիր դառ­նալ Թ­րամ­փի վար­չա­կազ­մի հա­մար: Այ­սինքն, մի կող­մից այն հիմ­նա­կան հիմ­նախն­դիր­ներն են, ո­րոնց հետ նա ստիպ­ված է բախ­վել: Այն է՝ նե­րա­մե­րիկ­յան եւ եվ­րո­պա­կան հար­թա­կում մա­հա­ցու պայ­քա­րը լի­բե­րալ­նե­րի հետ, ուկ­րաի­նա­կան դեռ չլուծ­ված հա­կա­մար­տութ­յու­նը, Չի­նաս­տա­նի հետ հար­ցե­րը, ԱՄՆ-ի ֆի­նան­սա­կան ծանր վի­ճա­կը եւ այդ­պես շա­րու­նակ: Եվ դրան էլ սկսում է գու­մար­վել Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի նկա­րագր­ված վի­ճա­կը: Ա­մեն դեպ­քում, ան­գամ Թ­րամ­փին մոտ կանգ­նած հա­մե­մա­տա­բար չե­զոք աղբ­յուր­ներն այս ի­րա­վի­ճա­կից լավ հոտ չեն առ­նում: Օ­րի­նակ, Թա­կեր Կառլ­սո­նի գնա­հատ­մամբ. «Հարկ է նշել, որ Ի­րա­նի մի­ջու­կա­յին օբ­յեկտ­նե­րին հար­վա­ծե­լը գրե­թե ան­կաս­կած կհան­գեց­նի հա­զա­րա­վոր ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի մահ­վան Մեր­ձա­վոր Ար­եւել­քի բա­զա­նե­րում եւ Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րին տասն­յակ մի­լիար­դա­վոր դո­լար­ներ կար­ժե­նա: Ա­մե­րիկ­յան հո­ղի վրա ա­պա­գա ա­հա­բեկ­չա­կան գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի ար­ժե­քը կա­րող է էլ ա­վե­լի բարձր լի­նել։ Սա են­թադ­րութ­յուն չէ: Ս­րանք Պեն­տա­գո­նի սե­փա­կան գնա­հա­տա­կան­ներն են: Ի­րա­նի դեմ ռմբա­կո­ծութ­յու­նը պա­տե­րազմ կսկսի, եւ դա կլի­նի Ա­մե­րի­կա­յի պա­տե­րազ­մը»,- նկա­րագ­րում է նա՝ դի­մե­լով Թ­րամ­փին. «Թույլ մի տվեք, որ քա­րո­զիչ­նե­րը ձեզ ստեն»: Եվ դա միան­գա­մայն տրա­մա­բա­նա­կան կոչ է, հաշ­վի առ­նե­լով, որ խա­ղա­ղութ­յան քա­րոզ­նե­րի հի­ման վրա իշ­խա­նութ­յան վե­րա­դար­ձած Թ­րամ­փի հա­մար թե ինչ կնշա­նա­կի «հա­զա­րա­վոր մա­հա­ցած ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի» դիերն ԱՄՆ հասց­նե­լը, միան­գա­մայն հաս­կա­նա­լի է: Հի­շեց­նենք, նե­րա­մե­րիկ­յան հի­շա­տակ­ված ծանր պայ­քա­րը հաշ­վի առ­նե­լով:

Ընդ ո­րում, այս­քա­նից հե­տո ա­սել, թե ԱՄՆ-ն­ ե­րաշ­խա­վոր­ված կեր­պով կա­րող է գլուխն ա­զա­տել ուկ­րաի­նա­կան խնդրից՝ Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի վրա կենտ­րո­նա­նա­լու հա­մար, դա էլ տե­ղին չէ: Չ­նա­յած ԱՄՆ-ից ե­կող լա­վա­տե­սա­կան հայ­տա­րա­րութ­յու­նն­երին՝ ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազ­մը «ա­ռա­ջի­կա շա­բաթ­նե­րին» վեր­ջաց­նե­լու մա­սին, չնա­յած Պու­տի­նի հետ Թ­րամ­փի ու­նե­ցած հեր­թա­կան կա­պին եւ ռուս-ա­մե­րիկ­յան բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րին, ի­րա­կա­նում ուկ­րաի­նա­կան խա­ղա­տախ­տա­կին ի­րա­վի­ճա­կը շա­րու­նա­կում է միայն թե­ժա­նալ: Նախ, Կիե­ւը ե­րեկ փոր­ձեց ցույց տալ, թե դեռ իր հար­ձա­կո­ղա­կան ըն­դու­նա­կութ­յուն­նե­րը չի կորց­րել՝ հար­ձա­կում սկսե­լով Բր­յանս­կի մար­զի հատ­վա­ծում՝ Կուրս­կի ռազ­մա­կան գո­տուց մի փոքր հա­րավ: Ճիշտ է, ան­հա­ջող, սա­կայն դա եւս խո­սում է Կիե­ւում առ­կա տրա­մադ­րութ­յու­ննե­րի մա­սին:

Իսկ ա­հա ռու­սա­կան կող­մը ուր­վագ­ծում է մի շարք մասշ­տա­բա­յին օ­պե­րա­ցիա­ներ, ա­վե­լին, դրանց նախ­նա­կան փուլն ար­դեն ըն­թաց­քի մեջ է: Նախ, Կուրս­կի ի­րա­վի­ճա­կից հե­տո ռուս­նե­րը սպառ­նում են Սու­մի մարզ մասշ­տա­բա­յին ներ­խուժ­մամբ, եւ ար­դեն իսկ սկսել են ուր­վագծ­վել «Կաթ­սա­նե­րի» տա­նող ո­րոշ ուղ­ղութ­յուն­նե­րը: Ուկ­րաի­նա­կան կող­մը, որ ա­ռանց այդ էլ իր մի շարք լա­վա­գույն ստո­րա­բա­ժա­նում­ներ թո­ղեց Կուրս­կի «մսա­ղա­ցում», այս պա­հին ա­րա­գո­րեն դա­տար­կում է ճա­կա­տա­յին այլ հատ­ված­նե­րը՝ Սու­մը պաշտ­պա­նե­լու հա­մար: Արդ­յուն­քում, ռուս­նե­րը կտրուկ ակ­տի­վա­ցել են ընդ­հա­նուր ռազ­մա­ճա­կա­տի հա­կա­ռակ հատ­վա­ծում՝ Զա­պո­րո­ժիեում, որ­տեղ բա­վա­կա­նին հա­ջող հար­ձա­կում է զար­գա­նում: Կր­կին ակ­տի­վա­ցել են կենտ­րո­նա­կան Դոն­բա­սում՝ Պոկ­րովս­կի հատ­վա­ծում, որ­տեղ ուկ­րաի­նա­կան կող­մը մոտ մեկ ամս­վա չափ հա­կա­հար­ձակ­ման փոր­ձեր էր ձեռ­նար­կում եւ շատ լուրջ կո­րուստ­ներ ու­նե­ցավ: Ռուս­նե­րը միան­գա­մայն հե­ռան­կա­րա­յին հար­ձա­կում են սկսել նաեւ հյու­սի­սա­յին Դոն­բա­սում՝ Կ­րա­մա­տորսկ-Ս­լավ­յանս­կի հան­գու­ցա­յին  ուղ­ղութ­յամբ, ո­րը միա­ժա­մա­նակ սպառ­նում է շրջա­պա­տել Սե­ւերս­կի ողջ ճա­կա­տը: Այս ա­մե­նը միա­ժա­մա­նակ է ար­վում, եւ մեծ կաս­կած­ներ կան, որ ուկ­րաի­նա­կան ռե­զերվ­նե­րը կբա­վա­րա­րեն:

Ի­հար­կե, դեռ հաս­կա­նալ է պետք, թե ինչ արդ­յու­նա­վե­տութ­յուն ու­նե­ցավ Պու­տին-Թ­րամփ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցը, կա՞ն ո­րո­շա­կի վերջ­նա­կան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ: Բայց մեկ էա­կան բա­նակ­ցա­յին ա­ռա­վե­լութ­յուն Պու­տի­նը ստա­ցավ. եթե ԱՄՆ-ն կա­րող է Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում ա­ջու­ձախ հար­ված­ներ հասց­նել, ա­պա ին­չո՞ւ է Մոսկ­վա­յից պա­հան­ջում՝ կանգ­նեց­նել այդ­քան հա­ջող հար­ձա­կում­նե­րը: Իսկ ե­թե պետք է պայ­մա­նա­վոր­վել, ու­րեմն դա կա­րող է լի­նել միայն կոմպ­լեքս տես­քով: