ՂՐՂԶՍՏԱՆԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՂԵԿԱՎԱՐ ԵՎԳԵՆԻ ՀԱԿՈԲՅԱՆ. «ՄԵՆՔ ՍՈՎՈՐ ԵՆՔ ԼՈՒԾԵԼ ՄԵՐ ԱՌՋԵՎ ԴՐՎԱԾ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ»
Արխիվ 16-20
2017 թվականի վերջում Ղրղզստանի «Արարատ» հայ համայնքի ղեկավար, «ՈւՀԱ Ղրղզստան» ակումբի նախագահ Եվգենի Հակոբյանին շնորհվեց Ղրղզստանի մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչում եւ շքանշան: Մեզ հետ զրույցում Ե. Հակոբյանը պատմեց իր, հայկական համայնքի, ՈւՀԱ-ի եւ այլնի մասին:
Պրն. Հակոբյան, պատմեք, խնդրում եմ, Ղրղզստանի հայ համայնքի մասին:
– 2017 թ. մարտին Ղրղզստանի Արդարադատության նախարարությունում պաշտոնապես գրանցվեց «Արարատ» հայկական համայնք» հասարակական միությունը: Հիմնադիրները հայ գործարարներն են, ովքեր ապրում են մեր երկրում: Ստեղծման նախաձեռնությունը պատկանում է Ղրղզստանի Ժողովուրդների վեհաժողովի նախագահ Թոքոն Մամիտովին, որը խթանեց մեզ միավորվել եւ գրանցվել: Մեզ ընդունեցին Ղրղզստանի մեծ եւ բարեկամական ընտանիքի կազմի մեջ: Այսօրվա դրությամբ երկրում ապրում է շուրջ 700 հայ: Կարճ ժամանակահատվածում արվել են մեծ քանակությամբ բարի գործեր: Իրականացվել է Հայաստանի Տան շնորհանդեսը, որին հրավիրված էին ոչ միայն Ղրղզստանում ապրող հայերը, այլեւ` եղբայրական ազգերի համայնքների ղեկավարները, երկրի հայտնի եւ հարգված մարդիկ: Սփյուռքը ձեռք է բերել գրասենյակ եւ այն ամենը, ինչն անհրաժեշտ է բեղմնավոր աշխատանքի համար` ի շահ Ղրղզստանի հայերի: Այժմ Ղրղզստանի հայերն ունեն իրենց սեփական տունը: Այս ընթացքում անց են կացվել բազմաթիվ միջոցառումներ. «Հայաստան» գրքերի ցուցահանդեսը, կիրառական մշակույթի ցուցահանդես, մարզական միջոցառումներ հայ երիտասարդների մասնակցությամբ: Իրականացվում է Ղրղզստանի հայերի մարդահամարը: Ավարտին են մոտենում «Ղրղզստանի հայերը» գրքի թողարկման նախապատրաստական աշխատանքները: Իսկ 2017 թ. սեպտեմբերին Սփյուռքի ղեկավարությունը մասնակցեց Երեւանում անցկացվող «Հայաստան-Սփյուռք» համահայկական համաժողովին: Համայնքի ծրագրերը շատ են: Սա նաեւ հայ եւ ղրղզական գործարարների շփումների ընդլայնումն է: Երկու երկրները Մաքսային միության անդամներ են: Եվ սա բացահայտում է այն մեծ հնարավորությունները, որոնք պետք է օգտագործվեն երկու ժողովուրդների շահերի համար: Իսկ մեր համայնքը կարող է դառնալ երկու երկրների միջեւ յուրօրինակ ուղեկցորդ` ոչ միայն մշակութային կապերի զարգացման համար, այլեւ` նպաստել բիզնեսի զարգացմանը:
– Ինչպիսի՞ն է ժամանակակից համայնքի հոգեւոր-մշակութային կյանքը:
– Պետք է նշեմ, որ Ղրղզստանի հայերը մեծ հարգանք են վայելում: 700 հայերի թվում քիչ չեն պրոֆեսորները, գիտությունների թեկնածուները, դոկտորները, մշակույթի վաստակավոր գործիչները, ժողովրդական արտիստները, պոետները: Համայնքը ծրագրում է հրապարակել սեփական թերթ, որտեղ իրենց հայրենիքից հեռու ապրող հայերին կծանոթացնենք Հայաստանի պատմության, աշխարհի հայտնի հայերի, մարզիկների եւ այլնի հետ: Ես ունեմ երազանք, որ Բիշքեկում վանք կառուցվի: Հայերը պետք է այստեղ ունենան իրենց եկեղեցին: Մենք հասկանում ենք, որ դա մեծ ջանքեր է պահանջում, բայց ճանապարհը պետք է հաղթահարվի:
– Իսկ ինչպե՞ս է լուծվում հայոց լեզվի եւ հայապահպանության խնդիրը:
– Ցավոք, Ղրղզստանում ծնված հայերը մեծամասամբ չգիտեն մայրենի լեզուն: Հիմնականում դա վերաբերում է այն ընտանիքներին, որտեղ ծնողներից մեկն այլազգի է: Բայց ուրախալին այն է, որ նույնիսկ չիմանալով լեզուն` մեր հայերը չեն դադարում հայ մնալ: Նրանք հիշում են իրենց արմատները: Հարգում եւ պահպանում են սեփական ազգի ավանդույթները: Մենք ծրագրում ենք համայնքին կից բացել հայերենի կիրակնօրյա անվճար դասընթացներ:
– Ինչպիսի՞ն են Ղրղզստանի հայ համայնքի հիմնախնդիրները:
– Խնդիրներ` դրանք մեր մասին չեն: Մենք սովոր ենք լուծել մեր առջեւ դրված խնդիրները: Միշտ համարել եւ համարում եմ, որ խնդիրները մարդու գլխի, իր մեջ են: Մենք երիտասարդ համայնք ենք եւ քայլ առ քայլ ենք լուծում մեր առջեւ դրված խնդիրները: Համոզված եմ` ամեն ինչ մեր ձեռքերում է:
– Արդյո՞ք հաստատվել է Հայաստանի հետ ակտիվ կապ:
– Կարճ ժամանակահատվածում մենք կապ ենք հաստատել ե՛ւ Հայաստանի ԶԼՄ-ների, ե՛ւ Սփյուռքի նախարարության, ե՛ւ բիզնես կառույցների հետ: Եւ մոտակա ժամանակ մենք ձեզ հետ կտեսնենք դրա արդյունքը:
– Դուք ծնվել եւ մեծացել եք Բաքվում: Այնտեղից մեկնել եք 1990 թ.-ի ջարդերի ժամանակ: Կարո՞ղ եք կիսվել Ձեր հիշողություններով: Ի՞նչ էր կատարվում Ձեր աչքի առջեւ:
– Ճիշտն ասած` այդ ամենն անցյալ կյանքում էր: Այդ էջը ես թերթել եմ: Մենք ստացանք հերթական պատվաստումը, եւ համոզված եմ` էլ ավելի ուժեղ դարձանք: Կարծում եմ` այդ ահավոր, ողբերգական օրերը փոխադրելու իմաստ չկա: Իմ` 17-ամյա պատանու բախտը բերեց: Ես եւ ծնողներս ողջ մնացինք: Չնայած, եթե զորքը 5 րոպեով ուշանար, ողբերգությունից չէինք խուսափի: Մենք երեք օր ապրում էինք դպրոցում` աշխատանքի կաբինետում: Կողքը` հարեւան կաբինետում, թաքնվել էր դպրոցի տնօրենը, որն ազգությամբ հայ էր: Եւ հետո մեկ տարվա ընթացքում մեկը մեկի հետեւից կարողացանք լքել Ադրբեջանը: Մեր բնակարանը կողոպտեցին եւ գրավեցին: Այդպես, 17 տարեկանում ես եկա Ղրղզստան, որտեղ այդ պահին ընտանիքով ապրում էր հորեղբայրս, եւ ուսում էր ստանում մեծ եղբայրս:
– Ձեր կարծիքով` արդյո՞ք հնարավոր է Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորումը եւ երկու հարեւան ազգերի խաղաղ գոյատեւումը:
– Կարծում եմ, ամեն հայ երազում է դրա մասին: Վաղ, թե ուշ դա կիրագործվի:
– 2017 թվականի վերջում ՂՀ նախկին նախագահ Ա. Շ. Ատամբաեւը Ձեզ շնորհեց Ղրղզստանի մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչում եւ շքանշան: Կարո՞ղ եք ավելի մանրամասն պատմել Ղրղզստանում Ձեր գործունեության մասին:
– Դա որոշ չափով անսպասելի էր: Բանն այն է, որ ես 22 տարի է, ինչ ղեկավարում եւ վարում եմ ՈւՀԱ-ի (KBH) խաղերը Ղրղզստանում: Այդպես, 2003 թվականին ես դարձա Ղրղզստանի կառավարության պետական մրցանակի դափնեկիր: ՈւՀԱ-ի ոլորտում ունեցած արժանիքների համար մեր նախագահն ինձ շնորհեց մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչումը: Չեմ թաքցնի` հաճելի է, երբ քո աշխատանքը գնահատում է ոչ միայն ժողովուրդը, այլեւ` իշխանությունը:
– Երկար տարիներ գլխավորելով Ղրղզստանի ՈւՀԱ-ն` շփում հաստատե՞լ եք Հայաստանի ՈւՀԱ-ի հետ:
– 1999 թվականին իմ հրավերով Բիշքեկ շրջագայության եկավ ՈւՀԱ-ի «Նոր հայեր» թիմը` Արման Սաղաթելյանի գլխավորությամբ: Այդ աստղային կազմի երկու ելույթները Բիշքեկում մեծ հաջողություն ունեցան: Մենք ընկերական հարաբերությունների մեջ ենք «Տաշքենդի հայեր» թիմի հետ: Ոչ մեկ անգամ ենք խաղացել միասին: «Նոր հայերից» հետո Բիշքեկում Հայաստանից թիմեր չեն եղել: Բայց մենք բաց ենք նրանց համար եւ միշտ ուրախ ենք իրենց տեսնել:
– Ըստ Ձեզ` ի՞նչ դեր ունի ժամանակակից ՈւՀԱ-ն հետխորհրդային տարածաշրջանում, եւ ո՞րն է նրա երկարակեցության եւ ժողովրդականության գաղտնիքը:
– ՈւՀԱ-ն յուրահատուկ խաղ է, որի շնորհիվ անձամբ ես ձեռք բերեցի մեծ թվով ընկերներ ողջ աշխարհում: Այսպես ասած` ՈւՀԱ-ի եղբայրություն է: Այդ քանակության տաղանդավոր երիտասարդություն հավաքել մեկ վայրում, կարող է միայն ՈւՀԱ-ն: Դա է մեր խաղի երկարակեցության գաղտնիքը: ՈւՀԱ-ն երիտասարդների խաղն է: Փաստացի` հավերժ շարժիչ է:
– Պատմեք, խնդրում եմ, Ձեր ընտանիքի եւ արմատների մասին:
– Մորս կողմից տատիկս ծնվել է Արցախի Մարտակերտի շրջանի Արջաձոր գյուղում: Մայրս բաքվեցի է: Հայրս ծնունդով Խանլարից է, իսկ նրա արմատները` Գետաշենից: Ծնողներս, փառք Աստծո, ողջ են եւ առողջ: Ինձ հետ են ապրում: Ընտանիքս միջազգային է: Կինս կիսով չափ գերմանացի է, կիսով չափ` ռուս: Մենք երեք երեխա ունենք: Աղջիկս` Նարինեն, 18 տարեկան է: Նա Սանկտ Պետերբուրգի կինոյի եւ TV-ի ինստիտուտի 2-րդ կուրսի ուսանողուհի է: Ապագա ռեժիսոր է: Երկու որդի ունեմ. Եվգենին 15 տարեկան է, 10-րդ դասարանի աշակերտ է: Անցյալ տարի ավարտեց երաժշտական դպրոցը: Գարիկը 7 տարեկան է, սովորում է առաջին դասարանում: Կինս ժամանակին նույնպես ՈւՀԱ-ում էր խաղում: Այդպես էլ հանդիպեցինք…
Զրույցը վարեց
ԶԱՐՈՒՀԻ ԲԱԲՈՒԽԱՆՅԱՆԸ