«ՔԱ­ՆԻ ԱԶ­ԳԱ­ՅԻՆ ՄՇԱ­ԿՈՒՅ­ԹԸ ԱՐ­ԺԵ­ՎՈՐ­ՎԱԾ ՉԷ, ՀԵՆՑ ԷՍ­ՊԵՍ ԷԼ ԳԱ­ՀԱ­ՎԻ­ԺԵ­ԼՈՒ ԵՆՔ ԱՆ­ԴՈՒՆ­ԴԸ». ՍՐԲՈՒ­ՀԻ ՍՏԱՄ­ԲՈԼ­ՑՅԱ­Ն

«Իրա­վուն­քը» զրու­ցել է երգ­չու­հի, եր­գա­հան, հե­ղի­նակ-կա­տա­րող, վո­կա­լի մաս­նա­գետ ՍՐԲՈՒ­ՀԻ ՍՏԱՄ­ԲՈԼ­ՑՅԱ­ՆԻ հետ:

— Ե­ղավ հա­մա­վա­րակ, պա­տե­րազմ… Դուք ինչ­պե՞ս հաղ­թա­հա­րե­ցիք այդ ծանր օ­րե­րը:

— Պա­տե­րազ­մից չխո­սեմ՝ ա­սե­լու ո­չինչ չու­նեմ: Կորց­րինք ըն­կեր­ներ, նրանց ե­րե­խա­նե­րին, ա­վե­լի շատ զոհ տվե­ցինք, քան ա­ռա­ջին ար­ցա­խյա­նի 4 տար­վա ըն­թաց­քում… այդ­քան հայ­րե­նի հող կորց­րինք… ի՞նչ ա­սեմ… Իսկ հա­մա­վա­րակ չկար՝ քա­ղա­քա­կան այդ գլո­բա­լիս­տա­կան այ­լան­դակ ծրագ­րին տե­ղյակ է­ինք դեռ տա­րի­ներ ա­ռաջ: Գի­տե­ինք տա­րի ու ան­գամ հայ­տա­րար­ման օ­րը: Ցա­վոք, մի­այն կոնս­պի­րո­լո­գի տպա­վո­րու­թյուն թո­ղե­ցինք սկզբում, երբ հայ­տա­րա­րում ու նա­խազ­գու­շաց­նում է­ինք մարդ­կանց: Հե­տո, ի­հար­կե, շա­տե­րի աչ­քե­րը բաց­վե­ցին, բայց, ցա­վոք, ուշ: Ա­սածս ճիշտ հաս­կա­ցեք՝ ես չեմ ա­սում, թե վի­րու­սը չկար, այլ հա­մա­վա­րակ չկար: Շա­տե­րին խնա­մել եմ, գրկել-համ­բու­րել, որ վա­խից ա­զատ­վեն: Դի­մակ չեմ հա­գել ու պայ­քա­րել եմ դրա դեմ: Չեմ վա­րակ­վել, չեմ պատ­վաստ­վել ու չեմ պատ­վաստ­վե­լու այդ փոր­ձու­թյուն չան­ցած փոր­ձա­նյու­թով ու բո­լոր հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներս ու ջան­քերս գոր­ծադ­րե­լու եմ, որ­պես­զի այն սրի­կա­նե­րը, ո­րոնք հա­մա­ձայն­վե­ցին այդ մար­դա­տյաց ծրագ­րին ու պար­տադ­րե­ցին ժո­ղովր­դին՝ ի­րենց ար­ժա­նի պա­տի­ժը ստա­նան: Շատ ծա­վա­լուն թե­մա է, այս­քա­նով խոսքս ա­վար­տեմ:

— Նոր ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան ծրագ­րեր ու­նե՞ք:

— Քա­նի այս ո­րա­կի իշ­խա­նու­թյուն­ներ ենք ու­նե­նում՝ ոչ: Քա­նի մշա­կու­թա­յին հե­ղա­փո­խու­թյուն չի ար­վել, ին­չի գեր­կա­րե­ւո­րու­թյան մա­սին ան­վերջ բարձ­րա­ձայ­նել ենք, քիչ թե շատ ար­վեստ ներ­կա­յաց­նող­նե­րը հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րից զրկված են:

— Հա­յաս­տա­նյան ներ­կա­յիս եր­գար­վես­տի մա­սին ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք:

— Ներ­կա­յիս եւ վեր­ջին, ե­րե­ւի, 20 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում մի­այն ա­ղա­վաղ­վել է այդ աս­պա­րե­զը: Մենք, ի տար­բե­րու­թյուն թե­կուզ մեր հա­րե­ւան վրա­ցի­նե­րի ու ռուս­նե­րի, չստեղ­ծե­ցինք ազ­գա­յին ո­րա­կյալ էստ­րա­դա կամ փոփ՝ ինչ­պես կու­զեք, այլ կապ­կե­ցինք նեգ­րե­րի ու է՛լ ա­վե­լի վատ՝ թուր­քե­րի ու ա­րաբ­նե­րի եր­գե­րը: Պե­տա­կան ո՛չ մի ծրա­գիր կամ գո­նե վե­րահս­կո­ղու­թյուն: Եվ ոչ մի­այն եր­գար­վես­տը, նույն ող­բա­լի վի­ճա­կում են ար­վես­տի եւ մյուս բնա­գա­վառ­նե­րը:

— Ին­չի՞ պա­կաս ու կա­րիք ու­նի մեր այ­սօր­վա եր­գար­վես­տը:

— Պե­տա­կան լուրջ ծրագ­րե­րի կա­րի­քը կա: Ո­րա­կյա­լի, գո­վազ­դի ու տա­րած­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը կա: Մենք ու­նենք շատ շնոր­հա­լի ար­տիստ­ներ ար­վես­տի բո­լոր բնա­գա­վառ­նե­րում, ու­նենք լավ գրող­ներ, կոմ­պո­զի­տոր­ներ, դե­րա­սան­ներ, եր­գիչ­ներ, ռե­ժի­սոր­ներ ու սցե­նա­րիս­տեր: Բայց ար­ժե­քա­վո­րի ու կրթա­կա­նի հա­մար վճա­րո­ղը կամ ֆի­նա­սա­վո­րու­մը չկա: Այ­լան­դա­կու­թյուն­նե­րի հա­մար՝ ինչ­քան ու­զեք:

— Ո­րոշ մտա­վո­րա­կան­ներ, մշա­կու­թա­յին գոր­ծիչ­ներ ընդվ­զում են ներ­կա­յիս կա­ռա­վա­րու­թյան դեմ: Ինչ­պի­սի՞ն է Ձեր դիր­քո­րո­շու­մը:

— Իսկ ի՞նչ ա­սել է՝ մտա­վո­րա­կան: Այդ եզ­րույթն ինձ հա­մար ար­դեն վա­ղուց գո­յու­թյուն չու­նի: Չգի­տեմ՝ ով, ում եւ ին­չի դեմ է ընդվ­զում, բայց ես մի­այն ա՛յս կա­ռա­վա­րու­թյան դեմ չէ, որ ընդվ­զում եմ, այլ վեր­ջին բո­լո­րի դեմ եմ ընդվ­զել ու ընդվ­զում: Դրանք մե­կը մյու­սի շա­րու­նա­կու­թյունն են, է­ա­կան ոչ մի տար­բե­րու­թյուն: Դրան­ցից եւ ո՛չ մե­կը ազ­գի շա­հե­րը չպաշտ­պա­նեց: Եվ ցավն այն է, որ փո­խա­րի­նող էլ չու­նենք… Ես միշտ դեմ եմ ե­ղել կու­սակ­ցա­կա­նու­թյա­նը: Ինձ հա­մար մի­ակ լու­ծու­մը լա­վա­գույն մաս­նա­գետ­նե­րից կազմ­ված կո­ա­լի­ցի­ոն կա­ռա­վա­րու­թյունն է:  Եվ ա­ռա­ջին քայ­լը, ո­րը պի­տի ար­վի՝ պի­տի փոխ­վի այս Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը: Այլ պա­րա­գա­յում մենք միշտ կու­նե­նանք այ էս­պի­սի կա­ռա­վա­րու­թյուն:

— Ժա­մա­նա­կին Դուք ար­տա­հայտ­վում է­իք ա­մե­րի­կյան բի­ո­լա­բո­րա­տո­րի­ա­նե­րի դեմ: Այ­սօր ՀՀ-ում շա­րու­նա­կում են գոր­ծել դրանք: Ե­թե այս­պես շա­րու­նակ­վի, ըստ Ձեզ, ի՞նչ վի­ճա­կում կհայտն­վենք:

— Ես հի­մա էլ եմ դեմ օ­տար­նե­րի բի­ո­լա­բո­րա­տո­րի­ա­նե­րին, ո­րոնց աշ­խա­տան­քը մեր երկ­րում վտան­գա­վոր եմ հա­մա­րում: Մեզ, ի­հար­կե, պետք են բի­ո­լա­բո­րա­տո­րի­ա­ներ, բայց մերը: Իսկ ին­չո՞ւ ոչ, ին­չո՞ւ մենք չպի­տի ու­նե­նաք թե՛ պաշտ­պա­նա­կան, թե՛ հար­ձակ­վո­ղա­կան բի­ո­զեն­քեր: Մենք տա­ղան­դա­վոր, աստ­վա­ծա­տու­րիկ ազգ ենք: Մենք կա­րող է­ինք եւ կա­րող ենք ու­նե­նալ՝ ա­տո­մա­յի­նից սկսած ժա­մա­նա­կա­կից բո­լոր զեն­քե­րը: Մենք կա­րող է­ինք եւ կա­րող ենք ու­նե­նալ հզոր, ներ­կա­յա­նա­լի գիտ­նա­կան­ներ ու ար­վես­տի գոր­ծիչ­ներ: Մենք կա­րող է­ինք եւ կա­րող ենք ու­նե­նալ ա­մե­նա­լավ կրթա­կան օ­ջախ­նե­րը: Մենք կա­րող է­ինք ու­նե­նալ ա­մեն ինչ… եւ դեռ կա­րող ենք… Քա­նի ազ­գա­յին մշա­կույ­թը ար­ժե­ւոր­ված չէ, հենց էս­պես էլ գա­հա­վի­ժե­լու ենք ան­դուն­դը: Այ­սօր մեր տե­սա­կի լի­նե­լի­ու­թյան խնդիրն է դրված, բո­լոր ա­ռում­նե­րով: Մեզ ազ­գա­յին նոր զար­թոնք է պետք, ո­րի հիմ­քը՝ ար­ժե­հա­մա­կար­գը, կլի­նի նա­խե­ւա­ռաջ մշա­կու­թա­յին:

ՆՈՒ­ՆԵ ԶԱ­ՔԱ­ՐՅԱՆ