Իշխանությունը պետք է առաջինը ողջուներ, շնորհակալություն հայտներ ու միանար Սերժ Սարգսյանի նամակին. Պողոսյան

Շրջափակված արցախահայությունը շուրջ հինգ ամսից ավելի է սովի ու մահվան սպառնալիքի առաջ է կանգնած: Ովքե՞ր են այս իրավիճակի պատասխանատուները, ինչպե՞ս պետք է արթնացնել խուլ ու համր միջազգային կառույցներին, որո՞նք են ընդդիմության հնարավորությունները՝ փակուղուց դուրս գալու հարցում: Թեմայի շուրջ «Իրավունք»-ը զրուցել է Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար ԹԵՎԱՆ ՊՈՂՈՍՅԱՆԻ հետ:

«ՄԱՐԴԻԿ ՆԱՅՈՒՄ ՈՒ ԱՍՈՒՄ ԵՆ՝ ԼԱՎ ԷԼԻ...»

— Պարոն Պողոսյան, իշխանություն, թե ընդդիմություն բոլորը հայտարարություններ են անում, բոլորը պահանջներ ներկայացնում: Իսկ իրականում Արցախում այսօր ստեղծված իրավիճակի պատասխանատուներն ովքե՞ր են:

— Ցանկացած երկրի պատասխանատվությունը իրավիճակների համար ո՞ւմն է: ԱՄՆ-ում, եթե վիճակը այսօր այսպիսին է, ու ամերիկացիները դա համարում են վատ, ուրեմն` այդ րոպեի գործող ԱՄՆ իշխանություններն են պատասխանատուն: Հինգ տարի ժամանակը գործող իշխանության համար բավարար ժամանակ էր, ցանկացած երկրում հինգ տարին դա ընտրական ցիկլ է:

— Արցախում ստեղծված իրավիճակի մասով հայկական կողմը միջազգային հարթակներում ունե՞ր հնարավորություններ էլ ավելի պահանջատեր լինելու, դիվանագիտական մեր ողջ ռեսուրսն արդյոք գործի է դրվել:

— Կան այլընտրանքներ. դու գնում ես պառակտված, գնում ես պարտված, ուզում ես ինչ-որ արդյունքի հասնել, բնականաբար, այդ տարբերակով շանսերը ավելի թույլ են, քան գնալ միավորված, նոր ու թարմ մտքերով, այդ պարագայում հնարավորություններն ուրիշ են: Հիմա եկեք նայենք`արդյո՞ք Հայաստանը այնպես է արել, որ հայ ազգը միավորվի, հայ ազգը աշխարհի բոլոր իր եղած գործիքակազմերով միասնական բռունցքի նման հանդես գա, նոր գաղափարներով խնդիրը բարձրաձայնի` օգտագործելով այսօրվա բոլոր հնարավորությունները` տեխնոլոգիական եւ այլն, ցույց տա աղետալի վիճակը, որ այսօր ձեւավորվել է: Թե՞ գնացել ենք պառակտված, որտեղ ոչ մի բան չկա, ինչ-որ բաներ ենք խոսում, եւ մարդիկ նայում ու ասում են՝ լավ էլի... Իսկ նպատակ դրվե՞լ է, ու չե՞ն գտնվել մեխանիզմները դա անելու, նպատակ դրվե՞լ է ավելի լավ ձեւով անել, ու դա չի՞ արվել, նպատակ չի դրվել, նպատակ եթե դրվեր, երեւի, կհասկանային, որ ցանկացած նոր բանի բարձր որակ ստանալու համար պետք են նոր ռեսուրսներ, բոլորի միասնությունը, ներգրավվածությունը եւ այլն: Այս բոլորը չի ապահովվել եւ, բնականաբար, ձայնը միշտ թույլ է լինելու:

«ՊԱՐՏՎԱԾ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԻՇՏ ԷԼ ՆՈՐ ՊԱՐՏՈՒԹՅՈՒՆ Է ԲԵՐԵԼ»

— Հաագայի դատարանը երկու անգամ վճիռ կայացրեց, խոսքը Բերձորի միջանցքի բացվելու եվ ազատ տեղաշարժն ապահովելու մասին է, բայց, կարծես թե, Ադրբեջանի համար միեւնո՞ւյնն են նմանատիպ որոշումները:

— Ալիեւը հենց ինքը ասել է՝ «իրենք պետք է հասկանան, որ ոչ մեկ չի գալու ու հայերի տեղը  խնդիր չի լուծելու»: Հենց Ալիեւը հասկանա, որ հայ ազգը միավորվել է, ու հայ ազգը վեր է կենալու, Հաագայի որոշումը ձեռքն է վերցնելու եւ դրանով պարտադրելու է, ինքն այլեւս այդպես չի ասելու ու, բնականաբար, ունենալու ենք արդյունքներ, որտեղ ցույց ենք տալու մեր պատրաստակամությունը, թե ինչպես ենք կարողանում 1992թ.-ի նման բացել Արցախի ճանապարհը: Ինքը շատ լավ հասկանում է, որ այսօրվա դրությամբ իր գազն ավելի թանկ երեւույթ է, Հայաստանի իշխանությունները չգիտե՞ն: Հարց է ծագում, իսկ դա իմանալով հանդերձ` ինչ-որ մի բան արվե՞լ է այլ իրավիճակ ձեւավորելու համար, որ Հաագայի դատարանի որոշումը կայացնելուց հետո մեր թշնամին հասկանար` հայ ազգը չի սպասելու ինչ-որ մեկը գա ու իր փոխարեն կյանքի կոչի: Իրենք վստահ են, որովհետեւ ամեն ինչ անում են, որ այս իշխանությունները մնան, Ալիեւն այս իշխանություններին միշտ կրում է, պարտված իշխանությունը միշտ էլ նոր պարտություն է բերել: Այս ամենը թշնամին շատ լավ իմանալով` ամեն ինչ անում է ու դրա համար էլ որեւէ լուրջ մոտեցում որեւէ միջազգային կառույցի որոշմանը նշանակություն չի տալիս, որովհետեւ ունի առաջարկելու գազ, էներգետիկա, փող:

— Իսկ այս ընթացքում ընդդիմության քայլերն ինչպե՞ս կգնահատեք, ինչո՞ւ չի ստացվում համախմբել ու ոտքի կանգնեցնել ժողովրդին:

— Մինչեւ ոտքի կանգնելը` այդ մարդկանց արժեքային համակարգի հետ պետք է աշխատել, երբ այն մարդկանց համար արժեք դառնա, իրենց ոտքի կանգնելու համար այլ բան պետք  չէ: Պետք է աշխատել ու հասկանալ , թե ինչպես ենք վերականգնելու ազգային արժեքների կարեւորությունը: Ընդդիմությունն ի՞նչ կարող է անել, ամեն օր աշխատել: Ցավոք սրտի, ժողովրդավարությունն ունի մի մեծ խնդիր, ինքը ցիկլային է ու կարճաժամկետ, եթե ուզում եք տեսնել պարզ օրինակ, եկեք համեմատենք: Քանի՞ նախագահ է փոխվել ԱՄՆ-ում, եվրոպական ինստիտուտներում, նույն Հայաստանում, եւ այդ ընթացքում քանի՞ մարդ է փոխվել ավտորիտար, ռեժիմային երկրների շրջանակում, օրինակ՝ Ալիեւը, քանիսի՞ հետ է բանակցել, մնացածները ովքե՞ր են եղել, Թրամփը ասում էր՝ հինգ րոպեում հարցը կլուծի, հիմա Թրամփը կա՞, որ լուծի: Մենք էլ ընտրել ենք ժողովրդավարության ճանապարհը, ասում ենք՝  ընդդիմությունը ինչ անի, իր հինգ տարիների ընթացքում չի գտել այդ բանաձեւը: Եթե գործողության իմաստով եք ասում, իսկ ի՞նչ ռեսուրս ունի ընդդիմությունը, որ կարողանա անի, խոսքով պետք է ոգեւորի, չի ստացվում, իսկ իշխանական ռեսուրս  էլ չունի, որ կարողանա անել: Մինչեւ որեւէ ընդդիմադիր ուժի մեղադրելու, եկեք նայենք` իսկ ե՞ս ինչ եմ արել, ես արել եմ ավելի շա՞տ ու ընդդիմությանը կարող եմ քննադատե՞լ: Դիմացինին քննադատում են այն ժամանակ, երբ դու իրենից շատ ես անում, որովհետեւ եթե դու իրենից շատ չես արել, դիմացինի ինչ-որ քայլը քննադատելը՝ համարում եմ սխալ: Առաջինը՝ ես ինքս եմ  հարց տալիս, իսկ ես ինչ-որ բան ավելի՞ն եմ արել: Այսօրվա դրությամբ շատ ու շատ շարժումներ կան, «Հայաքվեն» օրինակ, որոնք փորձում են խնդիրը բարձրաձայնել: Այստեղ հարց պետք է լինի` լավ, այն ընդդիմությունը, որոնք ծիտուլային են, նրանց դրեցինք մի կողմ, իսկ մնացած նախաձեռնություններին միացե՞լ եմ, արե՞լ եմ, օգնե՞լ եմ, ստորագրությունս դրե՞լ եմ հանուն Արցախի, հանուն գալիք սերունդների, հանուն նրա, որ միջազգային հանրությանն ասենք, որ հայ ազգն ունի կարմիր գծեր, որ հայ ազգը չի ընդունելու ձեր պարտադրված, պարտված լուծումները:

«ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ ԼԱՎ Է ԱՐԵԼ»

— Հայաստանի երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանը բաց նամակով դիմել է Բայդենին, Պուտինին եւ Մակրոնին` խնդրելով կանգնեցնել հումանիտար աղետը, այս քայլը ինչպե՞ս կմեկնաբանեք, որքանո՞վ է արդյունավետ:

— Եթե նախկին ստատուսի շրջանակների մարդիկ բարձրաձայնում են իրենց խոսքը, դա ավելի լուրջ է, քան պարզապես երկրի հասարակ քաղաքացի այդ քայլը աներ: Իսկ ինչո՞ւ ո՛չ առաջին նախագահը գրեց, ո՛չ երկրորդը, երրորդի գրածն էլ որոշում ենք մեկնաբանե՞լ: Լավ կլիներ բոլոր նախահագների կարգավիճակ ունեցած մարդիկ միասնական մեկ նամակ գրեին, այդքանն էլ չենք կարողանում ապահովել, մեկի արածը որոշում ենք մեկնաբանե՞լ, լավ է արել, մարդը համարել է, որ մի բան պետք է անի, արել է: Այս հարցը պետք է ուղղված լիներ նրան, որ ինքը հենց մեկնաբանի,  կամ առնվազն մնացած իր նման կարգավիճակ ունեցած մարդիկ, թե ինչո՞ւ չեք միանում, միգուցե դուք էլ միանաք, ձայնը բարձրանա, լսելի լինի: Չէ՞ որ բոլորս ասում ենք, որ մեզ պետք է, որ միջազգային հարթակներում մեր ձայնն ավելի բարձր հնչի: Գործող իշխանություններն անգամ կառավարության նիստին էին դրա մասին ասում, որ պետք է բոլորը միջազգային լրատվական դաշտերում, միջազգային ինստիտուտների առջեւ ձայն բարձրացվի, բարձրացվե՞լ է: Գործող իշխանությունը պետք է առաջինը ողջուներ, շնորհակալություն հայտներ, մի բան էլ ասեր` մենք էլ ենք միանում:

Ս. ԱՍԱՏՐՅԱՆ