50 հազ հա անտառ է վերանում, ՇՄՆ-ն էշի ականջում քնած է. Նարինե Կիրակոսյան

Հայաստանում մոտ 50 հազ հեկտար ասեղնատերեւ անտառ (սոճուտ) է ոչնչանում։ Այս մասին ահազանգում է «Էկո-մեդիա» լրագրողական ցանցի համահիմնադիր ՆԱՐԻՆԵ ԿԻՐԱԿՈՍՅԱՆԸ։ 

«Անտառի մասսայական ու աղետալի ծավալների ոչնչացման պատճառը հիվանդությունն է, որի դեմ Կառավարությունը փաստացի պայքար չի տանում։ Մինչդեռ շտապ պետք է վարակված ծառերը կտրել, արմատախիլ անել, վարակված փայտանյութն էլ վառել կամ ջերմային (+56 եւ ավելի աստիճան) հատուկ մշակման ենթարկել։ Հայաստանի շրջակա միջավայրի նախարարությունը վերջերս քննարկում էր կազմակերպել այս խնդրի վերաբերյալ, սակայն խոսել են միայն «Սեւան ազգային պարկի» տարածքում, սկզբում 8 հազ հատ սոճիների, հետո եւս 10 հազար հատ արդեն չորացած սոճիների մասին։ Սակայն, աղետալի է իրավիճակը ասեղնատերեւ անտառների համար ոչ միայն Սեւանի ավազանում, այլ ամբողջ Հայաստանում։ Նախարարությունում գիտության ոլորտի երկարամյա փորձ ունեցող մասնագետներ չկան, չի մշակվում նաեւ վարակի վերացման գործողությունների պլան։ Այնուամենայնիվ, ԱՄՆ-ում բնակվող գյուղատնտեսության գիտությունների թեկնածու, անտառային տնտեսության մասնագետ Կարեն Տեր-Ղազարյանի կարծիքով՝ ասեղնատերեւ ծառերի համատարած չորանալը նեմատոդա անվամբ հիվանդության պատճառով է։ Նրա խնդրանքով հնաբան-բուսաբան Իվան Գաբրիելյանը Հայաստանի տարբեր վայրեր է այցելել, այդ թվում Վրաստանի Սահմանային Պրիվոլնոյե գյուղի սոճուտ, Սյունիքում Գեղվա գետի հովիտ եւ այլ վայրեր Հայաստանում, որտեղ Սովետական շրջանում հիմնվել էին սոճուտներ։ Այդ տնկովի ասեղնատերեւ անտառներն էլ հենց վարակվել են։ Ի դեպ 1960-80 թթ այդ սոճուտները հիմնելու նպատակով սերմեր էին բերվել Ուկրաինայի Չեռնիգովի մարզից։ Մասնագետի խոսքով՝ նեմատոդայով վարակը նկատվել է Հայաստանում առաջին փուլում 2017 թվականին։ Սակայն պատկան մարմինները ոչ մի գրագետ եւ իրատեսական միջոցառում չեն ձեռնարկել՝ վարակը կանգնեցնելու, հետո էլ վերացնելու ուղղությամբ։ Անգործության արդյուքում Հայաստանը կարող է հայտնվել միջազգային բույսերի անվտանգության, այսինքն՝ ֆիտոսանիտարական արգելքների գոտի։ Նման դեպքում հայտարարվում է կարանտին եւ բոլոր պահանջվող միջոցառումներից հետո միայն Հայաստանը կարող է նորից արտահանել փայտից ստացված որեւիցե ապրանք», - մանրամասնում է Ն. Կիրակոսյանը, ում հրապարակած տեսանյութում Մեղրու տարածաշրջանի գյուղատնտեսության գծով խորհրդատու, անտառագետ Գեւորգ Մարգարյանը մանրակրկիտ բացատրում է, թե ի՞նչ վտանգ է Հայաստանի համար ներկայացնում նեմատոդով վարակումը։