Ինչպե՞ս և ինչու են նեյտրոնային աստղերի վրա գտնվող լեռները աղավաղում տարածությունն ու ժամանակը

Ինդիանայի համալսարանի (ԱՄՆ) գիտնականները ենթադրել են, որ նեյտրոնային աստղերի մակերեսին կան փոքրիկ «լեռներ», որոնք, չնայած իրենց չափերին, ընդունակ են գրավիտացիոն ալիքներ առաջացնել։ Այս տվյալները հրապարակված են Physical Review D (PRD) ամսագրում:

Նեյտրոնային աստղերը գոյանում են գրավիտացիոն փլուզումից "փրկված" զանգվածային աստղերի մնացորդներից։ Այս գերխիտ օբյեկտներն ունեն ծայրահեղ ֆիզիկական հատկություններ: Չնայած դրանց մակերեսը մնում է առեղծված, հետազոտողները կարծում են, որ այն ծածկված է պինդ նյութի շերտով, որը նման է մոլորակի ընդերքին, բայց շատ ավելի խիտ:

«Լեռների» ձևավորման մեխանիզմը

Անկանոնությունները, որոնք գիտնականներն անվանել են «լեռներ», առաջանում են նեյտրոնային աստղերի ներքին կառուցվածքի առանձնահատկություններից։ Օրինակ՝ կեղևի նյութի անիզոտրոպ հատկությունները, որտեղ ֆիզիկական բնութագրերը տարբերվում են՝ կախված ուղղությունից, կարող են նպաստել կայուն դեֆորմացիաների ձևավորմանը։ Այս «լեռները» Երկրի չափանիշներով աներևակայելի փոքր են՝ ընդամենը մի քանի միլիմետր բարձրությամբ, բայց նեյտրոնային աստղերի հսկայական խտությունը զգալի է դարձնում նրանց գրավիտացիոն ազդեցությունը:

Գրավիտացիոն ալիքներ և LIGO

Այս անկանոնությունները կարող են առաջացնել կայուն գրավիտացիոն ալիքներ՝ տարածական ժամանակի ալիքներ, որոնք առաջանում են զանգվածային օբյեկտների շարժման հետևանքով: Ժամանակակից աստղադիտարանները, ինչպիսին է LIGO-ն, արդեն ունակ են հայտնաբերել նման տատանումներ:

Հետազոտողների կարծիքով՝ «լեռներով» նեյտրոնային աստղերից գրավիտացիոն ալիքների հայտնաբերումը թույլ կտա մեզ ուսումնասիրել դրանց ներքին կառուցվածքը և փորձարկել ֆիզիկայի հիմնարար օրենքները։ Այս ազդանշանները կարող են բացահայտել Տիեզերքի անցյալի գաղտնիքները, քանի որ դրանք տեղեկություններ են կրում միլիարդավոր տարիներ առաջ տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին: