«Օլիգարխն ու գյուղացին մեզ համար նույնն են». փոփոխություններ` կադաստրի համակարգում

«Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին օրինագիծը երեկ քննարկվում էր ԱԺ-ում: Հարցի զեկուցող Կադաստրի պետական կոմիտեի փոխնախագահ Աշոտ Մուսայանից «Իրավունք»-ը տեղեկացավ, որ վերոնշյալ օրենքով սահմանամերձ բարձր լեռնային բնակիչների համար գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման վճարները դարձան 50%: Օրինագծի համաձայն` գյուղատնտեսական հողերի սեփականության վկայականի կրկօրինակների համար բնակիչները վճարելու են 2000 դրամ 5000 դրամի փոխարեն: 

Հարցի քննարկման ժամանակ ՀՀԿ-ի պատգամավոր Լեռնիկ Ալեքսանյանն առաջարկեց կադաստրի  ետական կոմիտեի ենթակայության տակ ստեղծել չափագրող ընկերութուններ, որոնք  քաղաքացիներին մատչելի գնով չափագրման ծառայություններ կմատուցեն: Բանն այն է, որ մասնավոր  չափագրող ընկերությունները  քաղաքացիներին մատուցվող ծառայությունների արժեքը  բարձրացրել են: «Մտածում ենք այդ ուղղությամբ, քանի որ մասնավոր չափագրող ընկերությունները  ուռճացրել են գները»,- ասաց  Մուսայանը:

Քիչ չեն դեպքերը, երբ կադաստրի պետական կոմիտեն  չափագրման մասնավոր ծառայություններ կատարող  ընկերությանը որակավորումից զրկում են: Իսկ դրանից երբեմն տուժում են քաղաքացիները, որոնցից  մասնավոր ընկերությունները  կանխավճար են վերցնում, իսկ որակավորումից զրկվելու դեպքում գումարը չեն վերադարձնում: Մուսայանի խոսքով` դրա համար կադաստրի պետական կոմիտեն պատասխանատու չէ: «Եթե քաղաքացու հետ  գրավոր պայմանագիր չունեն, նշանակում է անօրինական են աշխատում: Քաղաքացին ինչո՞ւ է համաձայնել առանց պայմանագրի, գումար վճարել»,- ասաց Աշոտ Մուսայանը:

- Անշարժ գույքի վերագրանցման պետական տուրքը 26.000 դրամ է: Մի փոքր թանկ չէ՞ մեր բնակչության համար, եթե  նվազագույն աշխատավարձը 55.000 դրամ է: Հնարավո՞ր է այդ գինն առաջիկայում նվազի: 

- Բարձր գին չէ: Իսկ ի՞նչ արժե վերագրանցվող գույքը:  Անշարժ գույքի քանի՞ տոկոսն է այդ գինը: Արտասահմանում 10-12.000 դոլար են վճարում սեփականությունը գրանցելու համար: Ամոթ էլ է` 25.000 դրամ...: Եթե թույլ տան (նկատի ունի ԱԺ-ին-խմբ.), իհարկե, կէժանացնենք: Բայց այսօր այդ գինը չենք կարող նվազեցնել, քանի որ այդ գումարներով մի ամբողջ համակարգ ենք պահում:  

- Պրն Մուսայան, Կադաստրի պետական կոմիտեի գլխավոր մասնաճյուղում փակցված են որակավորված չափագրող ընկերությունները: Քաղաքացին  այդքանի միջից ինչպե՞ս  որոշի` որի՞ ծառայությունից օգտվի, հաշվի առնելով,  կադաստրի կոմիտեն  կարող է ընկերություններին զրկել որակավորումից ոչ պատշաճ աշխատանքի համար: 

- Ինչքան մեծ լինի ընտրությունը, մրցակցությունը մեծ լինի, աշխատանքի որակն էլ կբարձրանա: Կադաստրի կոմիտեն չի կարող ուղղորդել քաղաքացիներին: 

- Քիչ չեն դեպքերը, երբ հատակագծերի սխեմաների շփոթություն է լինում: Սխալը ուղղելու համար քաղաքացին հայտնվում է բյուրոկրատական քաշքշուկի մեջ: Չափագրող ընկերությունները, օգտվելով այս իրավիճակից, զարտուղի ու բավական հեշտ ճանապարհ են առաջարկում` վճարիր 30.000 դրամ եւ մենք այս սխալը ներքին կարգով կուղղենք: Հակառակ դեպքում կարող ես դիմում գրել  կադաստրի կոմիտե, որն էլ կհանձնարարի քեզ գտնել այն քաղաքացուն, որի մոտ է քո հատակագծի սխեման, քոնն էլ` նրա մոտ է: Ապա նրա հետ  կգաս կադաստրի կոմիտե, կգրեք գրավոր դիմում, որից հետո  պարզ կլինի` կադաստրի կոմիտեն  ինչ կպատասխանի:  

 - Դա խաբեություն է: Չափագրող ընկերությունը կարող է էժան գներով չափագրման կարիք ունեցող անշարժ գույքի կոորդինատները գնել, որից հետո կատարել չափագրում: Եթե այդպես արեց, կադաստրի կոմիտեն չի կարող մերժել տվյալ օբյեկտի չափագրումը: Այդ խնդիրն առաջանում է, քանի որ չափագրող ընկերությունները  չեն գնում այդ կոորդինատները, փող են խնայում: Դրա համար էլ իրենց չափագրումն օդի մեջ  է լինում: Մեղքն էլ գցում են կադաստրի կոմիտեի վրա:  Պետք է հիմք ընդունի քաղաքացու փաստաթղթերը եւ կադաստրի կոմիտեից ստացված կոդերը: 

- 14-րդ հարկում տեղեկատվության տրամադրման կետրոնը, որը տարիներ առաջ բաց էր եւ հասանելի  քաղաքացիների համար,  հիմա փակ է: Ինչո՞ւ: 

 -Առաջին հարկի աշխատակիցն ամեն հարցով աջակցում  է քաղաքացիներին...

- Ես օգտվել եմ, անկեղծ ասած, այդքան էլ գոհ չեմ:

- Կոռուպցիայի դեմ պայքարելու համար  թույլ չեն  տալիս քաղաքացիներին  օգտվեկ այդ կենտրոնից: Բարձրանան վերեւ, ուրիշ բաներ խոսեն, չպայմանավորվեն աշխատակիցների հետ եւ այլն, եւ այլն:

- Կադաստրի պետական կոմիտեն ինչ փոփոխություններ է կատարելու:

- Պետության համար կարեւոր երկրատեղեկատվական համակարգ  է ստեղծվում:  Քարտեզագրական բազա ենք ստեղծում` տարբեր շերտերով: Բոլոր  պատկան կառույցների տեղեկատվությունը  հավաքվում է այս բազայում: Կադաստրը  պարբերաբար թարմացնում է այդ բազան, որի  օգտվում են նաեւ պատկան կառույցները: Քաղաքացիներն էլ այս բազայից կարող են օգտվել:Այս ամենն իրականացվելու է օդալուսանկարահանման  քարտեզների ճշգրտման հետեւանքով:

- Այսինքն` տեղեկատվություն կարելի է ստանալ նաեւ ցանկացած օլիգարխի օբյեկտների մասի՞ն:

- Մեզ համար  օլիգարխն ու գյուղացին նույն բանն են: 11-րդ հոդվածն ուսումնասիրեք`  պարզ կլինի, թե որ ինֆորմացիան է բաց, որն է տրվում սեփականատիրոջ համաձայնությամբ: Եթե ցանկանում են տեղեկություն ստանալ որեւէ մեկի  տան հատակագծի կամ մյուս բաների մասին, սա փակ է: 

- Համայնքային սեփականության ոչ բոլոր հողատարածքներն են գրանցած կադաստրի կոմիտեում:  Ինչո՞ւ: Սրա պատճառով քաղաքացին, եթե չի ցանկանում թաղապետարանին դիմել,  չի կարող տեղեկատվություն ստանալ իրեն հետաքրքրող, բայց չգրանցված հողատարածքի  մասին: 

- Գրանցման չեն բերել, չի գրանցվել: 

- Համայնքը չի՞ բերել: 

- Քաղաքացիներն էլ: Դրեցին տակները կամ գնացի Ռուսաստան: 

 - Վերջերս ցանկացա տանս կից համայնքի պատկանող, բայց ինքնակամ տնօրինվող  հողատարածքի մասին տեղեկատվություն  ստանալ, սակայն  կադաստրի կոմիտեից  ասացին` հողատարածքը հաշվառված չէ:

- Մեզ մոտ գրանցված են համայնքային հողերը: Առանձին հողեր գրանցված չեն: Համայնքի ղեկավարը, եթե ցանկանա, կբերի, կգրանցի: Չի ուզում փող ծախսի:

- Քաղաքացիների մեծ մասը  բնակարանի առք ու վաճառքի ժամանակ կարեւորում է միայն սեփականության վկայականը: Մինչդեռ բնակարանի հատակագծին այդքան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: Մասնավորապես, եթե բնակարանում սեփականատերը  ներքին փոփոխություններ է կատարում, նոր չափագրում չի անում, նոր հատակագիծ չի ունենում, եւ այդպես էլ վաճառում է: Գնորդներն էլ մեծ մասամբ  դրան ուշադրություն չեն դարձնում: Եվ  խնդրի առաջ կանգնում են այն ժամանակ, երբ պատկան կառույցների, հարեւանների  հետ վեճ են ունենում: Ինչպե՞ս  անել, որ բնակարանի ներքին ու արտաքին ցանկացած փոփոխություն արտացոլվի հատակագծում:

- Դա ՏԻՄ-ի սուրբ պարտականությունն  է, ոչ թե կադաստրի: Եթե ինչ-որ  բան եք ավելացրել ձեր տան մեջ, նշանակում է` գույքահարկի փոփոխություն եղավ: Իսկ գույքահարկի տերը  թաղապետարանի խնդիրն է: Շինարարությունից հետո պետք է թաղապետարանը պարտադրի քաղաքացուն, որ  կատարված փոփոխությունները գրանցի: Ինչ վերաբերում է տան ներսի փոփոխություններին, դրանք չեն ազդում գույքահարկի վրա: Գնորդներն էլ կարող են  բնակարանը գնելուց առաջ  ուշադրություն դարձնել հատակագծին: Կարող են դիմել մասնավոր չափագրող ընկերությանը` հասկանալ, թե  այն բնակարանը, որը ցանկանում են գնել, համապատասխանո՞ւմ է  հատակագծին, թե՞ ոչ:

- Իսկ չե՞ք կարծում, որ բնակարանի ներքին փոփոխություններին պատկան կառույցները եւս պետք  է ուշադրություն դարձնեն եւ այնպես անեն, որ բնակիչը դա ներառի հատակագծում:

-Դա բոլոր օղակների խնդիրն է:  Պետք է մակարդակը բարձրանա: Օրենսդրություն էլ այս առումով բավարար է: Արտասահմանում անգամ  լուսամոււտները որեւէ գույնով ներկելու համար  համայնքից թույլտվություն են ստանում: Իսկ մեզ մոտ ով ինչ ուզում, անում է: Համայնքի ղեկավարներն էլ եթե  քթի մազություն անեն, համայնքի բնակիչները  կըմբոստանան եւ չորս-հինգ տարի հետո ձայն չեն ստանա համայնքի ղեկավարին: 

- Սակայն քաղաքաշինությանն առնչվող   շատ հարցեր բյուրոկրատական քաշքշուկներ են առաջացնում: 

- Դա էլ պետք է պարզեցվի:  Գիտեմ, որ Քաղաքաշինության  կոմիտեն  ինչ-որ նախագծային մոդելներ են առաջ քաշել տներ, գոմեր կառուցելու համար: Քաղաքացին  նախագիծ չէր պատվիրում, միանգամից ընտրում էր մոդելներից մեկը եւ կառուցում բնակարան, գոմ: 

Սոնա Դավթյան