Ռուսական կողմը գործել է  Հայաստանի ղեկավարության բացահայտ ապակառուցողական քայլերի և հայտարարությունների պայմաններում- Արեշեւ

Ներքին եւ արտաքին արդի խնդիրների և տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական իրավիճակի մասին հարցազրույց ենք անցկացրել  քաղաքագետ, Հարավային Կովկասի հարցերով փորձագետ Անդրեյ Արեշևի հետ։

- Պրն Արեշեւ, ինչպես կգնահատեք Երեւանի ավագանու ընտրությունների արդյունքները:

-Հայաստանի  դիտորդների մեծ մասը, ում հետ ես շփվել և քննարկել եմ  այս թեման, կանխատեսում էին ընտրողների ցածր մասնակցության հավանականությունը, որը մի կողմից  հետևանք է բնակչության հոգնածության, ապատիայի, քաղաքականությունից որոշակի հիասթափության`  որպես Հայաստանի առջեւ ծառացած սոցիալ-կենցաղային եւ այլ արտաքին քաղաքական խնդիրների լուծման արդյունավետ միջոցի։

 Չնայած այն հանգամանքին, որ ընտրությունները տեղական են, Երևանը ներկայացնում է ընտրողների 40 տոկոսը, և նրանցից շատ բան է կախված արտաքին և հատկապես ներքին քաղաքականության մեջ։

Մյուս կողմից` Հայաստանի ներկայիս իշխանությունը, ինչպես ցանկացած իշխանություն, հոգնեցրել է իր մանիպուլյացիայի, հանրային կարծիքի վրա ներազդելու մեթոդներով։ Կարծիք կա, որ իշխանությունը միտումնավոր է աշխատել ցածր մասնակցության համար՝ քաջ գիտակցելով, որ բնակչության քաղաքականացվածության բարձր աստիճանն իր օգտին չի աշխատի։ Դե, մենք տեսնում ենք արդյունքներն այնպիսին, ինչպիսին կան:

Դրանք լիովին չեն բավարարում Քաղաքացիական Պայմանագրին, քանի որ  նրանք բացարձակ մեծամասնություն չեն հավաքել, բայց մյուս կողմից՝ ամենաշատ ձայներն են ստացել, և հիմա դա օգտագործելու են իրենց քարոզչական, տեղեկատվական գործունեության մեջ և ամեն կերպ խոչընդոտելու են ընդդիմադիր կոալիցիայի ձեւավորմանը:

Երևանի ընտրությունները լավ ելակետ են խորհրդարանական ընտրությունների նախաշեմին առողջ ընդդիմադիր ուժերի համախմբման փորձի համար, որոնք, ելնելով ժամանակակից Հայաստանի քաղաքական համակարգի առանձնահատկություններից, հանդիսանում են երկրի ներքաղաքական կյանքի գլխավոր իրադարձությունը։ Երկրորդ և երրորդ տեղերը զբաղեցրած կուսակցությունները պատկանում են ընդդիմադիր շարասյուններին։ Այսպես`«Մայր Հայաստան» դաշինքը բավականին լավ արդյունքներ է գրանցել:

Հատկապես ուզում եմ նշել «Ապրելու երկիր» կուսակցության խլացուցիչ ձախողումը, որը շատ դիտորդների կողմից կապվում էր Ռուբեն Վարդանյանի անձի հետ։ Այն նախորդ ՏԻՄ ընտրություններում բավականին լավ էր հանդես եկել: Սակայն այժմ, հավաքելով 3%-ից մի փոքր ավելի ` սա լուրջ ցուցանիշ է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում երրորդ ուժի հարցումը, որը չի ասոցացվի ներկա կամ նախորդ կառավարություններ հետ, շարունակում է մնալ արդիական։

- Ինչպե՞ս կգնահատեք Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակը և ռազմական գործողությունների դադարեցման շուրջ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները։

-Վերջին մի քանի օրերի ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ իրադարձությունները բավական դինամիկ և կտրուկ են զարգացել ։ Հայտնի դարձավ նախնական հրադադարի համաձայնության գալու  մասին, ըստ որի՝ դադարեցվում են ռազմական գործողությունները։ Հրադադարի կետերի նախնական վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ Լեռնային Ղարաբաղը համաձայնել է Ադրբեջանի կողմից առաջադրված գրեթե բոլոր պահանջներին, այդ թվում՝ պաշտպանության բանակի զինաթափմանը, զրահատեխնիկայի դուրսբերմանը և պաշտոնական Բաքվի այլ պահանջներին։

Ռուսական խաղաղապահ զորախումբը և ռուս զինվորականներն ի սկզբանե ամեն ինչ արեցին ռազմական գործողությունները դադարեցնելու, խաղաղ բանակցություններ սկսելու և խաղաղ բնակիչների կյանքը փրկելու համար։ Ռուս խաղաղապահների գործունեությունն արժանի է ամենաբարձր գնահատանի։

Այս ֆոնին տարօրինակ է Երևանից լսել որոշ ձայներ, որոնք, Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության լիակատար ինքնամեկուսացման պայմաններում, հնարավոր  են գտնում ինչ-որ բանում մեղադրելու ռուսական կողմին ընդհուպ մինչեւ ` ինչպես 2020թ. էր իբր ռուսական կողմի հետ գործողությունների համաձայնեցված լինելու մեջ։ Իհարկե, սա չի դիմանում որեւէ քննադատությանը, դրա ապացույցը չկա և չի լինելու։

Ավելին` պետք է ասեմ, որ այս ամբողջ ընթացքում ռուսական կողմը բարդ բանակցություններ էր վարում Բաքվի հետ՝ ստեղծված իրավիճակի հնարավորինս ոչ կոնֆլիկտային լուծման համար։

Ակնհայտ է, որ ռուսական կողմը գործել է  շատ կաշկանդված պայմաններում՝ ոչ միայն Ուկրաինայում շարունակվող հատուկ գործողության, այլև` Հայաստանի ներկայիս ղեկավարության բացահայտ ապակառուցողական քայլերի և հայտարարությունների, ինչը հրապարակայնորեն արտահայտվում է այդ թվում ՌԴ ԱԳՆ և հայկական համապատասխան կառույցների միջև կարծիքների փոխանակման մեջ։

Ռուս-հայկական հարաբերություններն, իհարկե, մեծ ճգնաժամ են ապրում, որը շարունակվում է բավականին երկար ժամանակ։ Մենք հիանալի հասկանում ենք, որ դեռևս 2018 թվականին թավշյա հեղափոխությունից հետո, չնայած բոլոր ամպագոռգոռ հայտարարություններին և հանրահավաքային խոստումներին, Նիկոլ Փաշինյանի և նրա կառավարության իրական քաղաքական կուրսը հենց Լեռնային Ղարաբաղի հանձնումն էր  այն ձևով, որը թույլ կտար մեղքը բարդել Ռուսաստանի վրա: Մենք հիմա տեսնում ենք այս սցենարի իրականացումը։

Սա չի նշանակում, որ ռուսական քաղաքականության մեջ  սխալներ չեն եղել: Բայց միևնույն ժամանակ ակնհայտ է պաշտոնական Երևանի պատասխանատվությունն այն բանում, ինչը հիմա կատարվում է Լեռնային Ղարաբաղի հետ և չի թաքցվում Հայաստանի ներկայիս իշխանությունների կողմից։ Կարծում եմ, որ ռուս խաղաղապահները հնարավորինս կշարունակեն իրենց ջանքերը  հարկադրաբար ձեռք բերված ու համաձայնեցված պայմանավորվածությունների իրականացման շրջանակներում։ Ցանկանում եմ հույս հայտնել, որ իրադարձությունները կզարգանան հնարավորինս խաղաղ և առանց հակամարտությունների, բայց, իհարկե, հաշվի առնելով այն իրողությունները, որոնք ի հայտ են եկել տարածաշրջանում 2020թ.:

Բայց, ըստ էության, դրանք զարգացան նախորդ տասնամյակների ընթացքում, երբ հայկական կողմը, հետխորհրդային առաջին հակամարտությունում ոչ առանց Ռուսաստանի մասնակցության հաջողության հասնելով, նախընտրեց հանգստանալ իր դափնիների վրա և չզբաղվել ռազմական շինարարությամբ այնքանով, որքանով պետք է արվեր՝ ի տարբերություն ռազմա և պետականաշինության, որն իրականացվել է Ադրբեջանում այս տասնամյակների ընթացքում և այս փուլում ցուցադրել է անվերապահ հաջողություններ և արդյունավետություն։ Սա պետք է ճանաչվի և արվեն համապատասխան եզրակացություններ:

Զրույցը վարեց Զարուհի Բաբուխանյանը