ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԼԱՎ ԷՐ, ՄՆԱՑԵԼ ԷՐ «ՔԱՂԱՔԱՊԵՏԱՑՈՒՆ»

Երկ­րում ա­պո­կա­լիպ­տիկ սպա­սում­նե­րի պա­կաս չկա, սա­կայն պարզ­վում է` Եր­ևա­նի ա­պա­գա քա­ղա­քա­պե­տի հար­ցը ո­մանց հա­մար գերխն­դիր է: Հի­մա 2018–ին ազ­գը սևուս­պի­տա­կի բա­ժա­նած նի­կո­լակ­լոուն Հայ­կո՞ն կլի­նի, թե՞ պաշ­տո­նա­պես նի­կո­լա­կան Ա­վին­յան Տի­կոն, ու այդ ա­մե­նը սա­կար­կութ­յուն­նե­րով, պայ­քար­նե­րով... Ի՞նչ տար­բե­րութ­յուն, երբ ա­վե­րա­կաց թա­գա­վո­րե­լու ի­րա­կան ռիս­կեր կան: Բայց ադ խա­ղը խան­դա­վառ խա­ղում է նաև ընդ­դի­մա­դիր «Մայր Հա­յաս­տան» դա­շին­քը:

ՍՐԱՆՔ ԱՄԵՐԻԿՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՀՈՒՅՍԻ՞Ն ԵՆ

­Նաև USAID–ի ժրա­ջան ակ­տի­վութ­յու­նը մեր երկ­րում լավ նա­խան­շան չէ... 1990–ա­կան­նե­րի ա­ռա­ջին կե­սին հենց USAID–ի նավ­թա­վառ­նե­րով ու նավ­թով էինք տա­քա­նում ու հու­մա­նի­տար սննդամ­թեր­քի հերթ կանգ­նում, որ սո­վից չսատ­կենք... Ի­հար­կե շնոր­հա­կալ ենք ա­մե­րիկ­յան հար­կա­տու­նե­րին` այդ տա­րի­նե­րին օգ­նութ­յան ձեռք մեկ­նե­լու հա­մար, սա­կայն այդ տա­րի­նե­րի վե­րա­դար­ձը չենք ու­զում: Մա­նա­վանդ` Ար­ցա­խի կորս­տի ֆո­նին: Ան­շուշտ, ար­դա­րութ­յան է­լե­մենտ կա, որ «Ար­ցա­խից պրծնենք, լավ ապ­րենք» գար­շե­լի գա­ղա­փա­րա­խո­սութ­յան կրող­նե­րը, որ հա­նուն դրա 2018–ին «Սերժ մեր­ժե­ցին», հի­մա դա­ժա­նա­բար պատժ­վեն, սա­կայն նրանց հետ մեկ­տեղ այդ այ­լան­դա­կութ­յանն ընդ­դի­մա­ցող­նե­րով էլ ենք ո­տա­տակ գնում: Իսկ հի­մա մեզ «մար­դա­սի­րա­բար օգ­նե­լու» մեծ հեր­թեր կան, ին­չը մատ­նա­ցույց է ա­նում մեծ ա­ղե­տը: Համ էլ Նի­կո­լի կա­ռա­վա­րութ­յու­նը դար­ձել է հա­մաշ­խար­հա­յին մու­րաց­կան, և հաս­տատ կու­րա­խա­նա ա­ռատ ո­ղոր­մութ­յու­նից, սա­կայն, ինչ­պես նկա­տել է Նժ­դե­հը, մու­րա­ցի­կին ան­կե­լա­նոց են տա­լիս, բայց ոչ Ան­կախ Հայ­րե­նիք:

Ե­ղած ար­դեն էա­պես թու­լա­ցած պե­տա­կա­նութ­յունն էլ կա­պի­տուլ­յանտ­նե­րի բո­լու­կը լրա­ցու­ցիչ վտան­գի է են­թար­կում` թշնա­մա­նա­լով ռուս­նե­րի ու պար­սիկ­նե­րի հետ: Հ­ռո­մի ստա­տու­տի շտապ վա­վե­րա­ցումն ԱԺ­–ում, ո­րը վրդով­մուն­քի ա­լիք հա­րու­ցեց ՌԴ վեր­նա­խա­վում: Եվ այդ ա­մե­նը` ձմեռ­նա­մու­տին... Ու գու­մա­րած դրան` հենց այդ ա­նիծ­յալ ստա­տու­տի հետ­քե­րով հայտն­վեց հա­ղոր­դագ­րութ­յուն, որ թշնա­մին գե­րե­վա­րել է Ար­ցա­խի պաշ­տո­նա­թող նա­խա­գահ­ներ Բա­կո Սա­հակ­յա­նին ու Ար­կա­դի Ղու­կաս­յա­նին և ԱԺ նա­խա­գահ Դա­վիթ Իշ­խան­յա­նին: Կր­կին հա­մընկ­նում է Նի­կո­լի հա­մար ան­ցան­կա­լի ան­ձանց ցու­ցա­կի հետ: Հա, մեկ էլ հա­ղոր­դագ­րութ­յուն ե­ղավ, որ «պա­տա­հա­կա­նո­րեն» փակ­վել է Վե­րին Լար­սը:

­Սա­կայն նաև ոչ ստան­դարտ ազ­դակ­ներ ե­կան Մոսկ­վա­յից: Տա­րա­տե­սակ «мно­го­хо­дов­ка»–նե­րի սի­րա­հար Լավ­րո­վը հան­կարծ Նի­կո­լին և ՔՊ­–ին ո­րա­կեց «ժա­մա­նա­կա­վոր վար­չա­կազմ», ո­րը ՌԴ­–ից դուրս է փնտրում «իր անվ­տան­գութ­յու­նը», սա­կայն ո­րը չի կա­րող խա­թա­րել «ՌԴ և ՀՀ ժո­ղո­վուրդ­նե­րի» բա­րե­կա­մութ­յու­նը... Ի դեպ, նույն Նի­կո­լին «կա­ռա­վա­րիչ» (այ­սինք` ինչ­–որ մե­կի վար­չա­կազ­մի ղե­կա­վար) էր ո­րա­կել Սերժ Սարգս­յա­նը դեռ 2021–ին, սա­կայն «ժա­մա­նա­կա­վոր վար­չա­կազմ» բա­ռա­կա­պակ­ցութ­յու­նը երբ հնչում է գեր­տե­րութ­յան գլխա­վոր դի­վա­նա­գե­տի շուր­թե­րից, դա ան­նա­խա­դեպ է: Հի­մա ի՞նչ է դրան հետ­ևե­լու, 1979 թվա­կա­նի Քա­բու­լի տար­բե­րա՞­կը, թե՞ 2018–ի տար­բե­րա­կը, ո­րով այն ժա­մա­նակ իշ­խա­նազր­կե­ցին Սերժ Սարգս­յա­նին, թե՞ այլ բան... Ուղ­ղա­կի կամ ա­նուղ­ղա­կի քա­ղա­քա­կա­նա­պես կզո­րակ­ցե՞ն ընդ­դի­մութ­յա­նը, որն ԱԺ­–ում կռիվ տվեց այդ հի­մա­րա­գույն «Հ­ռո­մի ստա­տու­տի» դեմ, թե՞ նոր «мно­го­хо­дов­ка»–ի սպա­սենք` դա չի կա­րող ա­սել ան­գամ ՌԴ վեր­նա­խա­վը, Ռու­սաս­տա­նը շատ ան­կան­խա­տե­սե­լի է և հա­ճախ ի­ռա­ցիո­նալ իր գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րում...

Ի դեպ, պա­րա­դոք­սալ բան ա­սաց քա­ղա­քա­գետ Բե­նիա­մին Մաթ­ևոս­յա­նը. «Շատ կզար­մա­նա՞ք, ե­թե ի­մա­նաք, որ նույ­նիսկ ՆԱՏՕ­–ի և ԵՄ­–ի մի շարք երկր­ներ հետ էին պա­հում Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վա­րութ­յա­նը Հ­ռո­մի ստա­տու­տը վա­վե­րաց­նե­լուց»: Իսկ ռու­սա­կան ո­րոշ փաբ­լիկ­նե­րում հայտն­վել է տե­ղե­կատ­վութ­յուն, ո­րին ան­ձամբ ես չեմ հա­վա­տում, ա­ռա­վելևս, որ ՌԴ բյու­ջեից եվ­րո­ներն ու­զե­լը տա­րօ­րի­նակ է հնչում. «Բ­յու­ջեից €900 մի­լիոն են պա­հան­ջում՝ Եր­ևա­նում և Գյում­րիում ի­րա­վի­ճա­կը «ճո­ճե­լու» հա­մար։ Ա­սում են՝ ղա­րա­բաղ­ցի հա­յե­րին օգ­նութ­յուն է պետք Փա­շին­յա­նին տա­պա­լե­լու հա­մար»:

ՄԻՄԻԱՅՆ ՆԵՐՍԻ ՈՒԺԵՐՈՎ ՀԵՌԱՑՆԵԼ ԱԶԳԱԴԱՎՆԵՐԻՆ

Ֆեյս­բու­քում էլ մար­դիկ զայ­րա­ցած քննար­կում էին Լ­ֆի­կի «Սի­թի­նե­րում» ար­ված լու­սան­կա­րը, ուր պատ­կեր­ված է պլաս­տի­կե կա­խիչ` «Ար­տադր­ված է Բաք­վում» հսկա­յա­կան պի­տա­կով: Ե­թե ա­ռաջ ադր­բե­ջա­նա­կան ապ­րան­քը թա­քուն էին վա­ճա­ռում, հի­մա գո­վազ­դում են` Նի­կո­լի սրտի օ­լի­գար­խի ձե­ռամբ ա­ռաջ տա­նե­լով ադր­բե­ջա­նա­կա­նա­ցու­մը... յա՜խք:

­Նույն լպիր­շութ­յամբ էլ ՔՊ­–ա­կան­ներն են ի­րենց պա­հում: Հ­ռո­մի ստա­տու­տի ա­ռի­թով և դ­րա­նից ա­ռան­ձին ԱԺ­–ում ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը ՔՊ­–ի աչ­քը կո­խե­ցին մի­տում­նա­վոր Ար­ցա­խը և Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տութ­յու­նը կոր­ծա­նե­լու ի­րո­ղութ­յու­նը: Կար­ևո­րա­գույ­նը շեշտ­վեց «Պա­տիվ ու­նեմ» խմբակ­ցութ­յան ղե­կա­վար, ՀՀԿ­–ա­կան Հայկ Մա­մի­ջան­յա­նի ե­լույ­թում. «Ար­ցա­խի հանձ­նու­մը Նի­կոլ Փա­շին­յա­նի կող­մից տե­ղի է ու­նե­ցել Պ­րա­հա­յում, երբ ին­քը հայ­տա­րա­րել է, որ Ար­ցախն Ադր­բե­ջա­նի մաս է, ին­չը ոչ ոք եր­բեք չի ա­րել։ Հար­գե­լի՛ քա­ղա­քա­ցի­ներ, ե­կեք ֆիք­սենք մի բան, երբ 100 հա­զար մարդ ա­ղե­տի վի­ճա­կում է և ՀՀ­–ի վրա վե­րա­հաս վտանգ է, ՔՊ խմբա­կի միակ նպա­տա­կը մե­ղա­վոր­ներ գտնելն է, ի­րենք «թքած ու­նեն» հայ­րե­նի­քի վրա և բա­ցա­ռա­պես հե­տաքրքր­ված են քա­ղա­քա­կան մե­ղա­վոր­ներ նշա­նա­կե­լով։ Սա է ըն­դա­մե­նը»: Դե, տվյալ դեպ­քում գլխա­վոր մե­ղա­վոր նշա­նա­կում են ռուս­նե­րին, և­ ազ­գա­դա­վութ­յան այլ աս­պեկտ­ներ էլ հի­շա­տա­կե­ցին ՀՀԿ­–ա­կան պատ­գա­մա­վոր­ներ Տիգ­րան Աբ­րա­համ­յա­նը և Ան­նա Մկրտչ­յա­նը` հու­նից հա­նե­լով ՔՊ­–ա­կան բո­լու­կին: 

­Պատ­գա­մա­վոր­ներն, ի­հար­կե, ԱԺ ամ­բիո­նից դի­մում էին ոչ թե ՔՊ­–ին, այլ քա­ղա­քա­ցի­նե­րին, ժո­ղովր­դի պա­սիո­նար հատ­վա­ծին, ո­րը թերևս 100 հա­զա­րի կար­գի է: Այդ մար­դիկ էին նաև Սերժ Սարգս­յա­նի` «Ինձ հա­մար եր­բեք հայ­կա­կան Ար­ցա­խի է­ջը փակ­ված չի լի­նե­լու» ու­ղեր­ձը: Ի դեպ, ար­ցախ­ցի­նե­րի մա­սին ու­շագ­րավ դի­տար­կում ու­նի ի­րա­նա­գետ Վար­դան Ոս­կան­յա­նը. «Հաս­կա­նո՞ւմ եք՝ ի՞նչ ա­րեց Ար­ցա­խի հե­րո­սա­կան հա­յութ­յու­նը. մինչև վեր­ջին հնա­րա­վո­րութ­յու­նը մեն–­մե­նակ կռվեց մեր հայ­րե­նի­քի այդ հատ­վա­ծի հա­մար, իսկ հե­տո մեկ մար­դու պես թո­ղեց իր պա­պե­րի տունն ու հո­ղը՝ հրա­ժար­վե­լով ապ­րել Բաք­վի ցե­ղաս­պան վար­չախմ­բի լծի տակ՝ իր ա­նա­սե­լի ող­բեր­գութ­յամբ բո­լո­րին ի ցույց դնե­լով հա­յի պա­տիվն ու ար­ժա­նա­պատ­վութ­յու­նը։

­Սե­րունդ­նե­րը կա­նի­ծեն և կա­նար­գեն նույ­նիսկ մեր շի­րիմ­նե­րը, ե­թե Ար­ցա­խը հետ չվե­րա­դարձ­նենք մայր Հա­յաս­տա­նի գիր­կը, և­ այդ մարդ­կանց՝ ի­րենց հայ­րե­նի օ­ջախ­ներն ար­դեն Հա­յաս­տա­նի գրկում։

Իսկ մինչ այդ պետք է սկսել կեր­տել Հա­յաս­տան պե­տութ­յուն­–ամ­րո­ցը, ո­րով­հետև դա է լի­նե­լու մեր անվ­տանգ ու ար­ժա­նա­պա­տիվ գո­յութ­յան միակ ե­րաշ­խա­վո­րը»։

Ան­շուշտ, Ոս­կան­յա­նի ա­սա­ծը չի ըմբռ­նի այն կոն­տին­գեն­տը, ո­րը դա­րե­րով ըն­տե­լա­ցել է ստրկութ­յան օս­ման­յան մո­դե­լին և­ ըն­դու­նե­լի է հա­մա­րում ու­րի­շի լծի տակ ապ­րե­լը: Սա­կայն ՀՀ ա­մե­նա­հայ­րե­նա­տեր բնա­կիչ­նե­րին այդ ու­ղեր­ձից պարզ է դառ­նում, որ ար­ցախ­ցի­նե­րը փաս­տա­ցի կրկնա­պատ­կել են անձն­վեր պայ­քա­րի ու­նակ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի զանգ­վա­ծը: Եվ միայն այդ անձն­վեր­նե­րի, այլ ոչ թե դրսի ու­ժե­րի վրա հեն­վե­լով հնա­րա­վոր է ա­զա­տագ­րել Հա­յաս­տա­նը ՔՊ­–ա­կան օ­կու­պա­ցիոն վար­չա­կար­գից: Քան­զի դրսի ու­ժե­րի վրա հեն­վո­ղը չի կա­րող չդառ­նալ դրանց պա­տանդն ու կա­մա­կա­տա­րը, ին­չի վառ ա­պա­ցույ­ցը հենց նի­կո­լա­կան բո­լու­կի գոր­ծու­նեութ­յունն է:

Եվ հենց այդ հայ­րե­նա­տեր զանգ­վածն է այն «վեր­ջին փամ­փուշ­տը» և վեր­ջին հույ­սը, ո­րը կորց­նել չի կա­րե­լի ոչ մի դեպ­քում:

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ