ԿԱՊԻՏՈՒԼՅԱՆՏՆԵՐԸ ՊԱՏՐԱՆՔ ՈՒՆԵՆ ՀԱՎԵՐԺ ԻՇԽԵԼՈ՞Ւ

Ն­ման է, որ կա­պի­տուլ­յանտ­նե­րի խուն­տան մտա­դիր է նի­կո­լա­թուրք դարձ­նել բո­լո­րին: Սկ­սել էին դպրո­ցի 7–րդ դա­սա­րա­նի Հա­յոց պատ­մութ­յան դա­սագր­քից, ո­րը կար­ծես Բաք­վում գրված լի­ներ, ու ան­շուշտ, կրթութ­յան` դե­պի տո­տալ թրքահ­պա­տա­կութ­յուն վե­րա­ֆոր­մա­տա­վո­րե­լու ա­ռա­ջին քայլն է: Հի­մա էլ ո­րո­շել են ՔՊ քա­ղա­քա­կան դպրոց ստեղ­ծել, այ­սինքն` հա­վակ­նում են ան­վերջ վե­րար­տադ­րել պե­տա­կան դա­վա­ճան­նե­րից բաղ­կա­ցած վեր­նա­խա­վը:

ՊԵՏԱԿԱՆ ԴԱՎԱՃԱՆՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԴՊՐՈՑ

­Բայց ՔՊ­–ա­կան­ներն ինչ­քա՜ն նման են ի­րենց եղ­բայր ադր­բե­ջան­ցի­նե­րին, որ հա­յե­րի բո­լոր քա­ղա­քակր­թա­կան նվա­ճում­ներն ու­զում են կա՛մ նմա­նա­կել, կա՛մ գո­ղա­նալ: Հի­մա էլ ՔՊ­–ա­կան­նե­րը ո­րո­շե­ցին կապ­կել շատ վա­ղուց­ քա­ղա­քա­կան դպրոց ու­նե­ցող ՀՀԿ­–ին: Բայց կստաց­վի նույ­նը, ինչ ա­զե­րի­նե­րի պա­րա­գա­յում` ըն­դա­մե­նը տնազ: Չէ՞ որ ՔՊ­–ում վար­քա­կա­նո­նի է­տա­լո­նը բա­նա­կից թռած թե­րուսն չհայն է: Այդ­տեղ գործ­նա­կա­նում բո­լորն են «յան» ազ­գա­նու­նով կա՛մ դե­զեր­տիր­ներ, կա՛մ ման­կա­պար­տե­զից փա­խած ա­բիժ­նիկ­ներ: Եվ ո՞վ պի­տի դա­սա­վան­դի` ցան­կա­ցած ի­րեն հար­գող մաս­նա­գետ չի դա­սա­վան­դի այն­տեղ: Իսկ շա­հա­մոլ մաս­նա­գե­տը «տա­կից» կհա­մա­գոր­ծակ­ցի ՔՊ­–ի հետ, բայց կջա­նա հրա­պա­րա­կավ չկեղ­տոտ­վել: Այ­սինք` դա­սա­խո­սա­կան կազ­մի հար­ցում էլ ՔՊ–ն մնա­լու է «ներ­քին ռե­սուր­սի» հույ­սին, ուր գրա­գետ մաս­նա­գետ­ներ են ըն­դա­մե­նը մի քա­նի ստյո­պիկ­սա­ֆար­յան սոռ­տի սո­րո­սա­կան­նե­րը:

­Մինչ­դեռ ՀՀԿ քա­ղա­քա­կան դպրո­ցում դա­սա­վան­դող­նե­րը հարգ­ված փոր­ձա­գետ­ներն են, ընդ ո­րում` ոչ միայն ՀՀԿ­–ա­կան­նե­րը, դպրոցն ու­նե­ցել է գրե­թե 1000 շրջա­նա­վարտ, ով­քեր հա­սա­րա­կա­կան–­քա­ղա­քա­կան գոր­ծու­նեութ­յուն են ծա­վա­լում ոչ միայն ՀՀԿ­–ում, և ՀՀԿ­–ի` իշ­խա­նութ­յուն կորց­նե­լը չազ­դեց դպրո­ցի գոր­ծու­նեութ­յան վրա: Իսկ ՔՊ–ն հենց կորց­նի իշ­խա­նութ­յու­նը, նրանց դպրոցն էլ ի­զու­թո­զով կկո­րի: Համ էլ ի՞նչ կա­րող են սո­վո­րեց­նել ՔՊ­–ի դպրո­ցում, բա­ցի տա­կան­քութ­յու­նից և «մու­տի­լով­կա­նե­րից», և կս­տաց­վի, որ այդ դպրո­ցի հիմ­նա­կան գոր­ծա­ռույ­թը կլի­նի տա­կանք­նե­րի վե­րար­տադ­րութ­յու­նը: ՔՊ­–ի տի­պի վար­չա­կար­գերը, ի դեպ, մաս­նա­գի­տա­կան ա­նուն ու­նեն` կա­կիս­տոկ­րա­տիա, որ նշա­նա­կում է ժե­խիշ­խա­նութ­յուն: Կա­կիս­տոկ­րա­տիա­յի կա­տար­յալ հաս­տատ­ման պայ­մանն էլ մե­րի­տո­ցիդն է` ար­ժա­նա­վո­րաց ոչն­չա­ցու­մը: Ին­չը և տես­նում ենք` բան­տե­րը լե­ցուն են քաղ­բան­տարկ­յալ­նե­րով, իսկ ՔՊ­–ի քա­րոզ­չա­մե­քե­նան այն­պես է ան­դուլ աշ­խա­տում ար­ժա­նա­վոր­նե­րին վար­կա­բեկե­լու և զր­պար­տե­լու ուղ­ղութ­յամբ, որ Գե­բել­սը հի­մա նա­խան­ձից ոչ միայն շուռ է ե­կել, այլ ան­վերջ պտտվում է դա­գա­ղում:

Եվ ու­շագ­րավ է, որ ա­մե­նից թշնա­մա­բար նի­կո­լա­թուր­քերն ու նրանց զո­րակ­ցող կեղծ ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը պայ­քա­րում են Սերժ Սարգս­յա­նի ու ՀՀԿ­–ի դեմ: Դե այն, որ հա­մա­ցան­ցով մեկ փոր­ձում են օ­րը 1000 ան­գամ ոչ միայն Նի­կո­լի գա­լը, այլև Ար­ցա­խի հանձ­նու­մը գցել ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գա­հի գրպա­նը, դա նո­րութ­յուն չէ: Նաև այլ հնարք­ներ են ա­վե­լաց­րել: Այս­պես, մի վիժ­ված­քա­բա­րո հար­թակ, ո­րը բո­լոր «Սերժ մեր­ժող­նե­րի» ու­ղե­ցու­յցա­յին կենտ­րոն է հա­մար­վում (ա­նու­նը չենք տա­լիս, որ ա­կա­մա չգո­վազդ­վի), նա­խա­ձեռ­նել է բո­լո­րին «ՄՈՍԱԴ­–ի ա­գենտ» պի­տա­կե­լը: Այս­պես, «ՄՈՍԱԴ­–ի ա­գեն­տի» ա­նուն են դրել Նաի­րի Հո­խիկ­յա­նին, Աբ­րա­համ Գաս­պար­յա­նին, Ժի­րայր Սէ­ֆիլ­յա­նին, Գա­րե­գին Չու­գասզ­յա­նին, ան­գամ ՀՀԿ ԳՄ ան­դամ Ար­տակ Զա­քար­յա­նին, Վար­դան Ոս­կան­յա­նին և Վո­վա Վար­դա­նո­վին` աշ­խար­հի պես հին թա­ցը չո­րի հետ խառ­նե­լու մե­թո­դով: Ձե­ռի հետ էլ թի­րա­խա­վոր­վում է խոս­քի ա­զա­տութ­յու­նը ու գործ­նա­կա­նում բո­լոր լրագ­րող­նե­րին. «Մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րին մարդ­կութ­յան թշնա­մի­նե­րը չեն դա­դա­րում ա­մեն վայրկ­յան մո­լո­րեց­նել տար­բեր մի­ջոց­նե­րով: Էդ գոր­ծում նրանց հա­մար լա­վա­գույն գոր­ծի­քը հայ­կա­կան մե­դիա դաշտն է իր յան ազ­գան­վան վեր­ջա­վո­րութ­յուն ու­նե­ցող աշ­խա­տա­կից­նե­րով: Թշ­նա­մու հա­մար կար­ևոր չէ` դու ում կմե­ղադ­րես ու կքֆրտես, ում կծաղ­րես: Կար­ևոր է միայն ի­րա­կան խնդիր­ներ չբարձ­րա­ձայն­վի, իսկ դա ա­նե­լու հա­մար հա­զար մի­ջոց են օգ­տա­գոր­ծում»:

­Դե ինչ, «մարդ­կութ­յան թշնա­մի­նե­րի» գոր­ծա­կից էլ դար­ձանք, սա­կայն քա­նի որ գի­տենք, թե դարձ­նող­ներն ի­րենց տե­րե­րով հան­դերձ ինչ­պի­սի վիժ­վածք են, ա­պա դրա­նով միայն հպար­տա­նալ կա­րե­լի է:

ՄՐՑԱԿՑՈՒԹՅՈ՞ՒՆ ԽՈՒՆՏԱՅԻՆ ՎՌՆԴԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ

­Նի­կո­լը կաս­կա­ծամ­տո­րեն իր ողջ շրջա­պա­տում «առ­նետ­ներ» է փնտրում, ով­քեր պատ­րաստ­վում են իր վրա­յից «թռնել», բո­լո­րին կաս­կա­ծում է, բայց... միա­ժա­մա­նակ քայ­լեր է ա­նում, ո­րոնք տե­ղա­վոր­վում են ՔՊ­–ի իշ­խա­նութ­յու­նը հա­վեր­ժաց­նե­լու տրա­մա­բա­նութ­յան մեջ: Մի տե­սակ ի­րար հետ չի բռնում ա­պա­գա «ու­սա­պար­կե­րի» դարբ­նոց հիմ­նե­լը այդ տո­տալ վա­խի և կաս­կա­ծամ­տութ­յան մի­ջա­վայ­րում:

­Մի զու­գա­հեռ, ո­րը ո­րոշ չա­փով ցի­նիկ է հնչում: 1990–ի Բաք­վի ջար­դե­րից ան­մի­ջա­պես ա­ռաջ այդ քա­ղա­քում բնակ­վող շատ ու շատ մեր հայ­րե­նա­կից­ներ վե­րա­նո­րո­գել էին ի­րենց բնա­կա­րան­նե­րը, թեև աչ­քի ա­ռաջ կար Սում­գա­յի­թի քստմնե­լի նա­խա­դե­պը: Արդ­յուն­քում մա­զու­թա­յին սուլ­թա­նա­տի քոչ­վոր ա­նա­սուն­նե­րը քիչ է, որ ջար­դե­ցին և բռ­նա­գաղ­թի են­թար­կե­ցին հա­յե­րին, այլև տի­րա­ցան հա­յե­րի թարմ վե­րա­նո­րոգ­ված բնա­կա­րան­նե­րին: Ի­հար­կե, գլխա­վոր գե­րա­գո­ւյն դա­վա­ճա­նի «ռե­մոն­տը» մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րի բնա­կա­րան վե­րա­նո­րո­գե­լու հետ հա­մե­մա­տե­լու հա­մար հայ­ցում ենք նրանց նե­րո­ղամ­տութ­յու­նը, ոչ էլ Նի­կոլ վռնդող­նե­րը հա­մե­մա­տե­լի են քոչ­վոր եր­կո­տա­նի մար­դաս­պան­նե­րի հետ, սա­կայն այս օ­րի­նա­կը ցույց է տա­լիս, թե եր­բեմն ինչ­քան «անս­պա­սե­լի» են լի­նում կտրուկ փո­փո­խութ­յուն­նե­րը:

­Բանն այն է, որ հի­մա կա­տա­ղի մրցակ­ցութ­յուն է ըն­թա­նում ՌԴ­–ի և Արև­մուտ­քի միջև, թե ով է գե­րիշ­խող ազ­դե­ցութ­յուն ու­նե­նա­լու Հա­յաս­տա­նում: Արև­մուտ­քին ու մաս­նա­վո­րա­պես անգ­լո­սաք­սե­րին, ինչ­պես ար­դեն նշել էինք «Ի­րա­վուն­քի» նո­յեմ­բե­րի 22–ի հա­մա­րում, Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վար­չի ա­թո­ռին կա­պի­տուլ­յանտ պետք չէ, հա­կա­ռա­կը` պա­տե­րազ­մե­լու պի­տա­նի ա­ռաջ­նորդ է պետք, քան­զի հատ­կա­պես Ուկ­րաի­նա­յում ոչ այն­քան հա­ջող ըն­թաց­քի հետ­ևան­քով մտա­դիր են պայ­թեց­նել Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սը, նոր ճա­կատ բա­ցել: Ըստ քա­ղա­քա­գի­տութ­յան դոկ­տոր, եվ­րաատ­լանտ­յան վեկ­տո­րի ջա­տա­գով Հ­րաչ­յա Ար­զու­ման­յա­նի. «Իմ գնա­հա­տա­կան­նե­րով՝ Արև­մուտ­քը հա­մա­կարգ­ված մտնում է Հա­րա­վա­յին Կով­կաս՝ հեն­վե­լով Վ­րաս­տա­նի և Հա­յաս­տա­նի վրա։ Ա­րեւ­մուտ­քը ո­րո­շել է մաս­նակ­ցել Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սի անվ­տան­գութ­յան նոր ճար­տա­րա­պե­տութ­յան մշակ­մա­նը»։

ՌԴ–ն էլ պա­սիվ չէ, ար­դեն ար­տա­հոսք է շրջա­նառ­վում, որ ՀԱՊԿ­–ը պաշ­տո­նա­կան Եր­ևա­նի կամ­քին հա­կա­ռակ ՀՀ­–ին օգ­նութ­յուն է ցու­ցա­բե­րե­լու: «Օ­մե­գա» Ա­րո­յի գե­րա­տես­չութ­յունն էլ ՀԱՊԿ­–ի հար­ցում շա­րու­նա­կում է «Շ­րե­դին­գե­րի կա­տու» խա­ղալ: Եր­ևա­նը կդի­տար­կի ՀԱՊԿ նստաշր­ջա­նում ըն­դուն­ված փաս­տաթղ­թե­րին Հա­յաս­տա­նի միա­նա­լու հար­ցը, հայտ­նել է Հա­յաս­տա­նի ԱԳՆ խոս­նակ Ա­նի Բա­դալ­յա­նը։ Մինս­կում կա­յա­ցել է ՀԱՊԿ երկր­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րի հան­դի­պու­մը: Հայ­կա­կան կող­մը գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վին չի մաս­նակ­ցում: Քն­նար­կում­նե­րի մեկ­նար­կին Բե­լա­ռու­սի նա­խա­գահ Ա­լեք­սանդր Լու­կա­շեն­կոն նշել է՝ քննար­կել են ի­րա­վի­ճա­կը Կով­կա­սում: Մինչև այդ, Բե­լա­ռու­սի արտ­գործ­նա­խա­րա­րը հայ­տա­րա­րել է, որ գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վից հե­տո ՀԱՊԿ գլխա­վոր քար­տու­ղա­րը կմեկ­նի Եր­ևան՝ ըն­դուն­ված ո­րո­շում­նե­րը հայ գոր­ծըն­կեր­նե­րին փո­խան­ցե­լու հա­մար:

­Մի­կա Բա­դալ­յանն էլ, ո­րին Մոսկ­վան մի ան­գամ ար­դեն հա­նել է ԱԱԾ–­ի ճան­կե­րից, կրկին դի­մում է քայ­լի, որ կհան­գեց­նի ձեր­բա­կա­լութ­յան կամ որ­ևէ սուր մի­ջա­դե­պի` նա իր Տե­լեգ­րամ ա­լի­քում գրա­ռում է հրա­պա­րա­կել, ուր ան­պատ­վում է Ա­լեն Սի­մոն­յա­նի ըն­տա­նիքը և ամ­բողջ ազ­գու­տա­կը, ան­վա­նե­լով այն «պոռն­կա­բա­րո», ու նաև սպառ­նա­լով. «Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, վստա­հեց­նում եմ քեզ, տա­կանք, քո փոր­ձանք­նե­րը դեռ առջ­ևում են»։ Արդ­յո՞ք դա կան­տես­վի Ա­լե­նի կող­մից, թե՞ վեր­ջինս կտրուկ քայ­լե­րի կդի­մի, դրա­նով իսկ ա­ռա­ջաց­նե­լով Մոսկ­վա­յի ցա­սու­մը, կեր­ևա ա­ռա­ջի­կա­յում:

­Կար­ծում ենք, Մոսկ­վա­յին նույն­պես ՀՀ կա­ռա­վար­չի ա­թո­ռին ստա­խոս և «քցող» կա­պի­տուլ­յանտ պետք չէ, այն­պես որ շատ հնա­րա­վոր է, որ լի­նի նաև ՌԴ–Արև­մուտք մրցակ­ցութ­յուն, թե ով է վռնդե­լու այս խուն­տա­յին կամ առն­վազն դրա պա­րագլ­խին: Կար­ծում ենք, Նի­կո­լը «չար­յաց փոքրագույ­նի» փնտրտու­քի մեջ է` ո՞ւմ հանձ­նի իշ­խա­նութ­յու­նը, որ­պես­զի իր ան­ձը նվա­զա­գույն ռիս­կե­րի են­թար­կի: Այն օպ­ցիան, որ պետք է հենց կա­պի­տուլ­յանտ, հե­տաքր­քիր է բա­ցա­ռա­պես Բաք­վի և Ան­կա­րա­յի թուր­քե­րին, որ­պես­զի ա­ռա­վե­լա­գույ­նը պո­կեն Հա­յաս­տա­նից երկ­կող­մա­նի կամ ե­ռա­կողմ` ա­ռանց միջ­նորդ­նե­րի ձևա­չա­փով: Սա­կայն դա հաս­տատ պետք չէ ո՛չ ՌԴ­–ին, ո՛չ էլ Արև­մուտ­քին, ու այդ տար­բե­րա­կին գնա­լու դեպ­քում գլխա­վոր գե­րա­գույն դա­վա­ճա­նը թերևս եր­կու կող­մից էլ հար­ված­ներ ստա­նա:

­Բայց բո­լոր դեպ­քե­րում դեկ­տեմ­բեր ա­մի­սը մեծ ռիս­կեր է պա­րու­նա­կում Հա­յաս­տա­նի հա­մար, ու 2024–ի օ­րա­ցույց գնե­լու հա­մար ՀՀ քա­ղա­քա­ցուն ո­րո­շա­կի լա­վա­տե­սութ­յուն է պետք:

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ