ԿՈՌՈՒՊՑԻԱՆ` ՈՐՊԵՍ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՊԱՀՊԱՆԵԼՈՒ ՄԻՋՈՑ
Վերլուծություն
Նիկոլի թիմում հերթական կռիվն է ընկել: Նորից հարվածի տակ է պիցցաների առաքման սուպերմասնագետ , համատեղության կարգով ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբայնը: Իր նախարարությունում ձերբակալություններ են, խիստ մեղադրանքներ են ներկայացված իր 31-ամյա փորձառու, վաստակաշատ տեղակալ Անի Իսպիրյանին:
Այս կապակցությամբ կարելի է ասել, որ Նիկոլը հատուկ է իշխանության մարմիններում ներդնում կյանքում ոչինչ չտեսած ու չարած մարդկանց, որպեսզի նրանք լինեն բացարձակ կառավարելի եւ երկրորդը` չունենան որեւէ պատկերացում իրենց իսկ գործի վերաբերյալ: Միաժամանակ այդպիսի դեղնակտուցներին շատ հեշտ է վախեցնել, եթե հանկարծ դրանք չնչին անգամ շեղվում են Նիկոլի ուզած ճանապարհից:
ՀԱՄԱԿԱՐԳԱՅԻՆ ՈՒ ՀԱՄԱՏԱՐԱԾ
Սակայն մյուս կողմից` անգամ երազում նման պաշտոններ չտեսած ջահելները, հայտնվելով այս կամ այն նախարարի, փոխնախարարի բազկաթոռներում, ստանում են այնպիսի գլխապտույտ ու էյֆորիկ ադրենալինի արտանետումներ, որ մոռանում են, թե՛ առողջ դատողությունը, թե՛ անգամ ինքնապահպանման բնազդը եւ կորցնելով որեւէ զգուշավորություն` անցնում են կյանքը վայելելուն:
Կոռուպցիան թափանցել է իշխանության բոլոր մակարդակները եւ ճյուղերը եւ մի կոռուպցիոն սկանդալը չմարած պայթում են մի քանի այլ նմանտիպ սկանդալներ, իսկ Նիկոլին մնում է միայն թե ձեւ տալ, թե պայքար է մղում կոռուպցաիայի դեմ: Սակայն այդ դատարկաբանություններին հավատացողները քչանում ու նվազում են:
Միաժամանակ Նիկոլի հռետորաբանությունը կոռուպցիայի դեմ պայքարելու վերաբերյալ գրեթե ոչ մի անգամ չի հասնում դատական վճռին: Օրինակ, քանի՞ լուրջ դատական վճիռ եղավ Նիկոլի թմբակահարած նախկինների կոռուպցիայի վերաբերյալ: Առավել եւս Նիկոլի օրոք կոռուպցիոն սկանդալները ի վերջո ավարտվում են ոչ մի բանով: Այս կապակցությամբ կոռուպցիոն սկանդալի կիզակետում հայտնված Վահան Քերոբյանը նշում է. «Վերջին անգամ, երբ Էկոնոմիկայի նախարարությունում նման դեպք եղել էր 3 տարի առաջ եւ 3 տարի անց կային մարդիկ, ովքեր ձերբակալված էին, բերման էին ենթարկվել, նրանց նկատմամբ մինչ օրս չկա դատական վճիռ, չնայած էլի նույն կերպ աղմկահարույց էր»։
Կոռուպցիոն բազմաթիվ սկանդալներ պայթեցին նաեւ Երեւանի քաղաքապետարանում` ավտոբուսների, տոնածառի, թափառող շների եւ այլ բազմաթիվ գործեր: Տեղի ունեցան ձերբակալություններ, սակայն մինչ օրս այդպես էլ հոդաբաշխ պատասխան հասարակությունը չստացավ, թե ով, ինչի համար եւ ինչ պատիժ կրեց: Այս օրերին իրենց սրբի տեղ դրած Ավինյանին նույնպես բազմաթիվ կոռուպցիոն բնույթի հարցադրումներ են հնչում, թե ո՞ւր են դուրս գրվում ձյան մաքրման համար նախատեսված գումարները, եւ ինչու Երեւանի փողոցներում գցած ասֆալտը թղթի նման կտոր-կտոր է լինում առաջին իսկ ձյան տեղումներից հետո:
Բայց Տիգրան Ավինյանի վերաբերյալ, ավելի ճիշտ` իր ֆինանսական եկամուտների հետ կապված հասարակությունում առկա հարցադրումները շարունակում են մնալ անպատասխան: Տարեկան հաշվետվությունում Տիգրանը նշել է, որ բացի նրանից, որ ստացել է որպես փոխքաղաքապետ մոտ 1 մլն դրամ ամսական աշխատավարձ, 7,2 մլն դրամ ստացել է բիթքոյին արտադրելուց, 4 մլն դրամ Գռզոյի Հայբիզնեսբանկի խորհրդի անդամի աշխատավարձից: Հարց է ծագում` այդ ինչքա՞ն ժամանակ ուներ Տիգրան Ավինյանը, որ հասցնում էր զբաղվել, բացի փոխքաղաքապետի պարտականություններից, նաեւ այլ գործերով: Սակայն ամենազարմանալին իր տարեկան հաշվետվության այն կետն է, որ նա ստացել է 11 մլն դրամ իր հորից` Արմեն Մարտիրոսի Ավինյանից: Ընդ որում, հանրային հարցադրում է հնչել նաեւ, որ նույն Արմեն Ավինյանը 19 մլն դրամ նվիրաբերել է նաեւ իր հարսին, այսինքն` Ավինյան Տիգրանի տիկնոջը: Այսպիսով, այս հարցադրումները շարունակում են մնալ անպատասխան եւ ցույց են տալիս ՔՊ-ի վերնախավում տիրող բարքերը:
Մեկ այլ կոռուպցիոն սկանդալ պայթել է Երեւանի Կենտրոն վարչական շրջանում: Հակակոռուպցիոն դատարան որպես վկա է հրավիրվելու հարցաքննության Կենտրոն վարչական շրջանի ղեկավար Սամվել Ղուկասյանը: Նշենք, որ իրավապահներն այդ քրգործով կալանավորել են Երեւան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի ղեկավարի աշխատակազմի կոմունալ տնտեսության եւ բազմաբնակարան շենքերի կառավարման մարմինների հետ աշխատանքների կազմակերպման բաժնի պետ Տիգրան Ռաֆիկի Մարտիրոսյանին, նույն բաժնի առաջատար մասնագետ Արման Նվերի Հարությունյանին:
Ըստ նախաքննական մարմնի պաշտոնական տեղեկության՝ վերջիններս Կենտրոն վարչական շրջանի՝ հրատապ լուծում պահանջող ընթացիկ աշխատանքներն իրականացնող «Ասֆալտ Քոնսթրաքշն» ՍՊ ընկերության տնօրեն Կամո Գերասիմի Գեւորգյանի նկատմամբ իրենց ծառայողական լիազորությունների իրականացման հետ կապված ընդհանուր բարեհաճ վերաբերմունքի համար 2023 թվականի հուլիսի 11-ին Երեւան քաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանի աշխատակազմի վարչական շենքում Կամո Գեւորգյանից ստացել են խոշոր չափերով՝ 1.000.000 դրամ կաշառք-գումար, որը վերջինս անձամբ տվել է Տիգրան Մարտիրոսյանին, որը ստացված կաշառք-գումարից 150.000 դրամը հաջորդ օրը փոխանցել է Արման Հարությունյանին։ Նկատենք, որ նախաքննական մարմինը պատասխանատվության չի կանչել Կենտրոնի թաղապետ Սամվել Ղուկասյանին այն բանի համար, թե ինչպես եղավ, որ նրա ենթակաները, առանց իր իմացության, նման պատժելի քայլի գնացին։
Արդեն շուրջ մեկ ամիս է, ինչ հանրությանը ներկայացվեց «դուշ-կախիչ» թատերական ներկայացումը: Սակայն մինչ օրս իր տեղում է ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, իսկ 70 անգամ թանկ գնահատված ցնցուղի ձեռքբերման համար հայտնի չէ, թե ում եւ ինչ մեղադրանք է ներկայացված:
Այն, որ երկրում համատարած կոռուպցիա է ինքնախոստովանությամբ հանդես եկավ նաեւ հենց ինքը` Նիկոլը: Օրերս նա նշեց, որ շուրջ 10 հազար զորակոչիկներ չեն զորակոչվում բանակ եւ շատ հավանական համարեց, որ սա կոռուպցիայի արդյունք է: Սակայն այդ հայտարարությանը չհետեւեցին գործնական քայլեր այդ համատարած համակարգային կոռուպցիան հաղթահարելու ուղղությամբ: Այդ կապակցությամբ հիշեցնենք, որ որոշ ժամանակ առաջ Նիկոլը պարծենում էր, թե երկրում հաղթահարված է համակարգային կոռուպցիան:
Ի դեպ, համակարգային կոռուպցիայի դրսեւորում էր նաեւ Ռուսաստանում հայկական մաքսանենգ ծխախոտի մեծ քանակությամբ հայտնվելը: Կալանավորվեցին մի շարք օդանավեր, որոնցով տեղափոխվում էր այդ ապօրինի ծխախոտը: Խոսակցություններ տարածվեցին, որ այդ գործի գլխին Նիկոլի ամենամտերիմ բարեկամներն են, սակայն հարցն այդպես էլ որեւէ բացատրություն չունեցավ:
Եվ վերջապես կոռուպցիայի գլխին հայտնվել է հենց Նիկոլը իր կուսակցության հետ, երբ բացեիբաց Դվին հյուրանոցում կազմակերպել էր դրամահավաք իր կուսակցության օգտին այդտեղ «պարտադիր-կամավոր» կերպով բերման ենթարկելով ՀՀ բոլոր քիչ թե շատ հայտնի բիզնեսմեններին:
Սակայն կոռուպցիոն սկանդալները պայթում են ոչ թե պատահական տեղերում, այլ ըստ տրամաբանության` դրանցով Նիկոլը «կարգի է հրավիրում» իր այն թիմակիցներին, ովքեր կա՛մ Նիկոլի իշխանության վրա աչք են դրել, կա՛մ էլ խախտում են Նիկոլի դրած խաղի կանոնները: Ժամանակ առ ժամանակ Նիկոլը հավաքելով իր թիմակիցներին նրանց վրա մատ է թափ տալիս, սպառնում է, կամ ինչպես ընդունված է ասել նիկոլական շրջապատում, «վախները բռնում է»: Մամուլու հայտնվել է մի նիկոլականի բողոք. «Նիկոլը սկսել է պողպատյա մանդատով «ջարդել» դուխավորված յուրայիններին, սրբություն-ընկերություն-ախպերություն չկա: Ամեն նիստի կուսակցությունից մեկին պուբլիչնի խայտառակում է, ձեռքի հետ էլ հաթաթա տալիս, թե հատիկ-հատիկ սաղի վրա կոմպրոմատների պապկա ունի, ու Աստված չանի մեկը լպտա ստեղ-ընդեղ, նախկիններին երանի եք տալու»:
ԻՇԽԱՆԱՎՈՐՆԵՐԻՆ ՈՒ ԸՆԴԴԻՄԱԴԻՐՆԵՐԻՆ ԲՌԻ ՄԵՋ ՊԱՀԵԼՈՒ ԱՐՎԵՍՏԸ
Ինչ վերաբերվում է Էկոնոմիկայի նախարարության սկանդալին, ապա այստեղ կալանավորվեց նաեւ Ալեն Սիմոնյանի եղբոր` Կառլեն Սիմոնյանի կինը` Անի Գեւորգյանը: Ընդ որում, սա վերջին շրջանում Ալեն Սիմոնյանի ընտանիքի դեմ երկրորդ «ոտնձգությունն» է իշխանությունների կողմից: Մինչ այդ, լուրջ ֆինանսական ու ադմինիստրատիվ խնդիրներ ունեցավ Ալեն Սիմոնյանի կնոջ հեռուստատեսությունը: Հասկանալի է, որ առանց Նիկոլի կողմից տրված «դաբրոյի» նման իրադարձություններ լինել չեն կարող:
Բանն այն է, որ Ալեն Սիմոնյանը ներկայացնում է «ծայրահեղ սորոսականների» իշխանական թեւը: Այդ թեւը Նիկոլի հանդեպ բավականին կարծր ճնշումներ է իրագործում, Նիկոլի վրա «գործ է տալիս» ամերիկացիներին ու անգլիացիներին եւ ամեն րոպե պատրաստ է Նիկոլին գցել գահից եւ զբաղեցնել իր տեղը: Ընդ որում, Նիկոլի պաշտոնանկության գործում Ալեն Սիմոնյանը կարող է ունենալ առանցքային դեր, նախ որպես երկրի թիվ երկրորդ պաշտոնյա, որը Նիկոլի պաշտոնանկության դեպքում կարող է նրան փոխարինել, եւ երկրորդ` վարչապետի պաշտոնանկությունը անց է կացվում խորհրդարանով: Ալեն Սիմոնյանը մի կողմից ցույց է տալիս Նիկոլին, որ կարող է գործել իրենից անկախ, մյուս կողմից գնալով ուժեղացնում է իր ֆինանսական կարողությունները: Ըստ ՔՊ-ական շրջանակների Ալեն Սիմոնյանի մերձակա շրջապատը մշտապես հաղթող է դուրս գալիս տարբեր մրցույթներում, ինչպես դա նաեւ եղավ Էկոնոմիկայի նախարարությունում վերջին սկանդալի դեպքում: Այդ ամենը լուրջ դժգոհություն է առաջացնում ՔՊ-ականների մոտ, որոնք նույնպես ձգտում են ստանալ պետական մրցույթներից իրենց բաժինը, սակայն հայտնվում են խաղից դուրս վիճակում:
Նիկոլի թիմի դժգոհությունը համատարած անօրինակության ու անպատժելիության վերաբերյալ դրսեւորվեց նաեւ այնպիսի կարկառուն «հեղափոխականի» խոսքերում, ինչպես «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ-ի ծրագրերի համակարգող Դանիել Իոաննիսյանը, ով հանցագործության մասին հաղորդում են ներկայացրել ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի՝ 2023թ.-ի ապրիլի 2-ին տեղի ունեցած՝ քաղաքացու վրա թքելու աղմկահարույց միջադեպի մասով, ինչպես նաեւ ՔՊ խմբակցության քարտուղար Արթուր Հովհաննիսյանի՝ նախորդ տարի ապրիլի 4-ին ՄԻՊ թեկնածու Էդգար Ղազարյանի հասցեին հնչեցրած սպառնալիքների մասով, սակայն իրավապահ մարմինները երկու դեպքով էլ քայլ չեն ձեռնարկել, ու քրեական հետապնդում չի հարուցվել իշխանության ներկայացուցիչների նկատմամբ:
«Թե՛ Ալեն Սիմոնյանը, թե՛ Արթուր Հովհաննիսյանը կատարել են քրեական օրենսգրքով արգելված արարք եւ պետք է քրեական հետապնդման ենթարկվեն, բայց արդարադատության մարմինները՝ ի դեմս ՔԿ-ի, Դատախազության եւ դատարանների, խախտելով օրենքը, ապօրինի պաշտպանության տակ են վերցրել Արթուր Հովհաննիսյանին եւ Ալեն Սիմոնյանին: Այս ամենին կգումարեմ նաեւ Տիգրան Ավինյանի՝ ընտրությունների ժամանակ տեղի ունեցած դեպքը, երբ նա գնաց Պոլիտեխնիկական համալսարան. այս մասով էլ ենք հաղորդում ներկայացրել, եւ կրկին քրեական հետապնդում չհարուցվեց: Այս դեպքերը գալիս են ցույց տալու, որ Հայաստանում ընտրովի արդարադատություն կա»,-ասաց Իոաննիսյանը:
Հետաքրքիր է նշել նաեւ, որ նույն կոռուպցիոն մահակը Նիկոլն աշխատեցնում է նաեւ ընդդիմության հետ իր փոխհարաբերություններում: Նիկոլը կախում է ընդդիմադիրների գլխին բացահայտման Դամոկլյան սուրը, սակայն այդպես էլ գործը հանգուցալուծմանը չի տանում, եթե ընդդիմադիրները իրենց պահում են խելոք եւ Նիկոլի գծած սահմաններից ներս: Այսպես վերջին հարց ու պատասխանի ժամանակ Նիկոլը հայտարարեց, որ չորս տարի զբաղվում է մի գործով, թե ինչպես Դոսաֆի եւ մի շարք այլ ռազմական ընկերությունների միլիարդների պետական գույքը զրո կոպեկով հանձնվել էր ինչ-որ հասարակական կազմակերպությունների, որոնք դրանք պարզապես վաճառել են: Նա ուղղակիորեն այդ հանցանքի մեջ մեղադրեց ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության մեջ գտնվող մարդկանց` չտալով նրանց կնոկրետ անունները: Հետաքրքիր է նշել, որ խմբակցությունը այդպես էլ որեւէ պատասխան չհնչեցրեց: Այդ կապակցությամբ այդ խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Նազարյանը աաց. «Ի՞նչ եք կարծում, ցանկացած պոպուլիստական արտահայտության պետք է պատասխանե՞նք»: Ակնհայտ է, որ այս դեպքում էլ ընդդիմությունը խուսափեց հարցից եւ «թռավ» թեմայից: Իսկ արդյո՞ք հենց Նիկոլի այս մեթոդի մեջ չէ այն հարցի պատասխանը, թե ինչու է խորհրդարանական հիմնական ընդդիմությունը այդքան հեզ ու հադուրժող Նիկոլի հանդեպ:
Այսպիսով պետք է արձանագրել, որ Հայաստանում կոռուպցիան ստացել է աննախադեպ ծավալներ: Իրական պայքար կոռուպցիայի դեմ չի վարվում` անկախ նրանից, որ ստեղծվել են բազմապիսի նորանոր հակակոռուպցիոն պետական մարմիններ: Պարզապես ավելացել են պետական չինովնիկներ իրենց քարտուղարուհիներով, սպասարկող անձնակազմով ու ավտոմեքենաներով: Սակայն պետք է ընդունել, որ Նիկոլը հանճարեղ կերպով կարողանում է օգագործել կոռուպցիոն թեման իր իշխանությունը պահպանելու եւ ապահովագրելու նապատակով` հակակոռուպցիոն մահակով սպառնալով թե՛ ընդդիմությանը, թե՛ իշխանության մեջ եղած անվստահելի տարրերին:
Ա. ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ