ՆԻԿՈԼԱԿԱՆՆԵՐՆ ԱԿԱՆԻ՞, ԹԵ ՄՈՒԼՅԱԺԻ ՎՐԱ

Մ­յուն­խե­նում Նի­կո­լից պա­հան­ջե­ցին, որ նա Հա­յաս­տա­նում ըն­դու­նի Ուկ­րաի­նա­յի սկան­դա­լա­յին նա­խա­գահ Զե­լենս­կուն: Նի­կո­լը հրա­ժար­վել չէր կա­րող, ինչ­պես չէր կա­րող հրա­ժար­վել բո­լոր մնա­ցած պա­հանջ­նե­րից, այդ թվում` ՀԱՊԿ-ի աշ­խա­տանք­նե­րի Հա­յաս­տա­նի մաս­նակ­ցութ­յան «սա­ռե­ցու­մից»: Սա­կայն Նի­կո­լը շատ լավ հաս­կա­նում Զե­լենս­կու գա­լը Հա­յաս­տան ի­րե­նով կազ­դա­րա­րի Ռու­սաս­տա­նի հա­մար այն, որ Նի­կո­լը վերջ­նա­կա­նա­պես կտրում է Ռու­սաս­տա­նի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան բո­լոր թե­լե­րը:

ՔԱՅԼ  ԶԵԼԵՆՍԿԻՈՎ

Այդ իսկ պատ­ճա­ռով Նի­կո­լը ե­րա­զում է, որ Զե­լենս­կու այ­ցը տա­պալ­վի, իսկ իր շրջա­պա­տը ար­դա­րա­նում է, որ Զե­լենս­կու այ­ցը  զուտ Հա­յաս­տան չի լի­նե­լու, այլ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին` Հա­յաս­տան-Ադր­բե­ջան-Վ­րաս­տան: Եվ այս­տեղ էլ Նի­կո­լի հիմ­նա­կան հույ­սը Ա­լիեւն է` այն ա­ռու­մով, որ վեր­ջինս հրա­ժար­վի ըն­դու­նել Զե­լենս­կուն այս նեղ «մա­ջա­լին»: Այդ դե­պքում հա­վա­նա­բար միայն Հա­յաս­տա­նի ու Վ­րաս­տա­նի հա­մար Զե­լեսն­կին Անդր­կով­կաս չի գա, եւ Նի­կո­լը շանս կստա­նա շա­րու­նա­կել իր եր­կա­կի խա­ղը, ո­րը նա տա­նում է իր իշ­խա­նութ­յու­նը զավ­թե­լու օր­վա­նից: Մի կող­մից` կա­տա­րե­լով Ա­րեւ­մուտ­քի բո­լոր պա­հանջ­նե­րը, սա­կայն մյուս կող­մից` վերջ­նա­կա­նա­պես չայ­րե­լով կա­մուրջ­նե­րը ռուս­նե­րի հետ:

Դ­րա լա­վա­գույն ա­պա­ցույ­ցը Նի­կո­լի հայ­տա­րա­րած սա­ռե­ցումն է: Մի կող­մից` Ա­րեւ­մուտ­քի թե­լադ­րան­քով նա չի մաս­նակ­ցում ՀԱՊԿ-ի գոր­ծե­րին, մյուս կող­մից` ՀԱՊԿ-ից էլ դուրս չի գա­լիս: Արդ­յուն­քում եր­կու կողմն էլ նրան չեն վստա­հում, բայց չեն էլ վերջ­նա­կա­նա­պես դա­դա­րեց­նում իր հետ կապ­ված հույ­սե­րը: Նույն կերպ նա վար­վեց ա­տո­մա­կա­յա­նի հար­ցում: Մի կող­մից` ռուս­նե­րի հետ ստո­րագ­րեց պայ­մա­նա­գիր, որ նրանք են շա­րու­նա­կե­լու շա­հա­գոր­ծել Մե­ծա­մո­րի ա­տո­մա­կա­յա­նը եւ խոս­տա­ցավ, որ ա­պա­գա­յում հենց ռուս­ներն են կա­ռու­ցե­լու Հա­յաս­տա­նում նոր ա­տո­մա­կա­յան, իսկ մյուս կող­մից` խոս­տա­ցավ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին, որ նրանք են տե­ղադ­րե­լու Հա­յաս­տա­նում ի­րենց շար­ժա­կան բլո­կա­յին ա­տո­մա­կա­յա­նը: Մանր ժու­լի­կի քա­ղա­քա­կա­նութ­յուն…

­Սա­կայն Զե­լենս­կու հա­յաս­տան­յան այ­ցը, կար­ծես թե, Նի­կո­լին վերջ­նա­կա­նա­պես դնում է փա­կու­ղու ա­ռաջ: Ե­թե նա հրա­ժար­վի այ­ցից ու Զե­լենս­կուն ճոխ-ճոխ ըն­դու­նե­լուց Ա­րեւ­մուտ­քը կմեկնա­ր­կի Նի­կո­լին էլ ա­վե­լի հնա­զանդ ու սո­րոսա­դա­վան մե­կով փո­խա­րի­նե­լու գոր­ծըն­թա­ցը: Ա­մե­նայն հա­վա­նա­կա­նութ­յամբ, դա կա­րող է լի­նել Անգ­լիա­յի ար­տա­քին հե­տա­խու­զա­կան գաղտ­նի ծա­ռա­յութ­յան պետ Ռի­չարդ Մու­րին լավ ծա­նոթ Հա­յաս­տա­նի ԱԽՔ Ար­մեն Գ­րի­գոր­յա­նը, ո­րը նույն անգ­լիա­ցի­նե­րի հրա­մա­նով կա­րող է ստա­նալ անհ­րա­ժեշտ ա­ջակ­ցութ­յուն Ազ­գա­յին ժո­ղո­վում: Ու չնա­յած, որ Նի­կո­լի պատ­ժիչ գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րից հե­տո իր հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը Ա­լեն Սի­մոն­յա­նի հետ թվաց­յալ կար­գա­վոր­վել են, Նի­կոլն էլ շատ լավ հաս­կա­նում է, որ Ա­րեւ­մուտ­քից հրա­ման ստա­նա­լու դեպ­քում Ա­լե­նը կմաս­նակ­ցի պա­լա­տա­կան հե­ղաշրջ­մա­նը, ո­րը կձե­ւա­կերպ­վի Ազ­գա­յին ժո­ղո­վում Նի­կո­լին անվս­տա­հութ­յուն հայտ­նե­լու եւ նրա փո­խա­րեն նոր սո­րո­սա­ծին վար­չա­պետ դնե­լու տես­քով:

­Սա­կան, ե­թե Նի­կո­լը ըն­դու­նի Զե­լենս­կուն եւ ստիպ­ված լի­նի լսել Զե­լենս­կու հա­կա­ռու­սա­կան բար­բա­ջանք­նե­րը ու մի բան էլ «դամ քա­շել» դրանց, Նի­կո­լը կստա­նա Ռո­ւաս­տա­նից ոչ պա­կաս ծանր հա­կա­հար­ված: Այդ հա­կա­հար­վա­ծը լի­նե­լու է, ա­ռա­ջին հեր­թին, տնտե­սա­կան դաշ­տում: Ռուս­նե­րը ար­դեն իսկ ա­սել են, որ չեն պատ­րաստ­վում Նի­կո­լի` ի­րենց դա­վա­ճա­նութ­յան պայ­ման­նե­րում փակ աչ­քե­րով ըն­դու­նել հայ­կա­կան ար­տադ­րան­քը: Հաս­կա­նա­լի է, որ հայ­կա­կան ար­տա­հան­ման ա­ռա­ջին հո­րի­զո­նա­կա­նում գտնվող Ռու­սաս­տա­նը, որն ըն­դու­նում է հայ­կա­կան ար­տա­հան­վող ապ­րանք­նե­րի գրե­թե կե­սը, ե­թե հան­կարծ փա­կի իր շու­կան Հա­յաս­տա­նի ա­ռաջ, ա­պա դա կբե­րի տնտե­սա­կան կա­տաստ­րո­ֆիկ հե­տե­ւանք­նե­ր, ո­րոնց արդ­յուն­քում սո­ցի­լա­կան պայթ­յու­նը կդառ­նա ան­խու­սա­փե­լի: Նույ­նը տե­ղի կու­նե­նա, ե­թե Ռու­սաս­տա­նը փա­կի խո­պան­չի­նե­րի մուտ­քը, եւ Նի­կո­լն ար­դեն լավ պատ­կե­րաց­նում է խո­պան­չի­նե­րի ոտ­քը տրո­րե­լու արդ­յունք­նե­րը: Եվ վեր­ջա­պես, Ռու­սաս­տա­նից ե­կող գա­զի, ինչ­պես նաեւ` ցո­րե­նի եւ այլ ապ­րանք­նե­րի գնե­րի թան­կաց­ման դեպ­քում կա­րե­լի է պատ­կե­րաց­նել` ինչ տե­ղի կու­նե­նա Հա­յաս­տա­նում:

ԲՈՅԿՈՏԵԼ ՀԱԿԱՀԱՅ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ն­շենք, որ այս բարդ ի­րա­վի­ճա­կում հայտն­ված Նի­կո­լը դեռ պետք է կա­տա­րի իր այլ խոս­տում­նե­րը, ո­րոնք նա տվել է Ա­րեւ­մուտ­քին ու թուրք-ադր­բե­ջա­նա­կան միու­թե­նա­կան պե­տութ­յա­նը: Խոս­քը  սահ­մա­նադ­րութ­յան մա­սին: Այն ան­ցակաց­նե­լու հա­մար Նի­կո­լը պետք է ստա­նա նախ հան­րաք­վեի մաս­նակ­ցութ­յան քվո­րում, իսկ դա ձայն ու­նե­ցող­նե­րի 50 տո­կո­սից ա­վե­լիի շեմն է եւ ա­պա 650 հա­զար ձայն, ո­րոնք կողմ կքվեար­կեն Նի­կո­լի նոր սահ­մա­նադ­րութ­յա­նը: Ի­հար­կե, Նի­կո­լը կփոր­ձի կեղ­ծել եւ դեմ քվեար­կած ձայ­նե­րը կներ­կա­յաց­նի որ­պես կողմ: Ա­րեւ­մուտ­քը Նի­կո­լին այս ա­ռու­մով տվել է քարտ բլանշ` նշե­լով, որ Նիկո­լը կա­րող է կեղ­ծել ինչ­պես ու­զում է եւ ինչ­քան ու­զում է: Սա­կայն ե­թե ընդ­դի­մութ­յու­նը միաս­նա­կան ո­րո­շում ըն­դու­նի կոչ ա­նել ժո­ղովր­դին բոյ­կո­տե­լու սահ­մա­նադ­րա­կան հան­րաք­վեն, ա­պա կեղ­ծե­լը կլի­նի շատ ա­վե­լի բարդ, իսկ կեղ­ծա­րա­րութ­յու­նը` ա­վե­լի ակն­հայտ: Այդ ա­մե­նը կա­րող է բե­րել ժո­ղովր­դի զանգ­վա­ծա­յին ապս­տամ­բութ­յա­նը, եւ այս­տեղ կգու­մար­վեն մի շարք այլ գոր­ծոն­ներ` ե՛ւ սո­ցիա­լա­կա­նը, ե՛ւ ազ­գա­յի­նը, ե՛ւ ե­կե­ղե­ցու պաշտ­պա­նութ­յան խնդի­րը, ե՛ւ ա­վան­դա­կան ըն­տա­նի­քի փրկութ­յան հար­ցը, ե՛ւ Սփ­յուռ­քի գոր­ծո­նը, ո­րը կպաշտ­պա­նի Ցե­ղաս­պա­նութ­յա­ն մի­ջազ­գա­յին ճա­նա­չու­մը եւ Հայ դա­տը եւ վեր­ջա­պես Հա­յաս­տա­նում մնա­ցած ար­ցախ­ցի­նե­րը, ո­րոնց, թեեւ, Նի­կո­լը ա­պօ­րի­նա­բար զրկեց Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցիութ­յու­նից, սա­կայն ո­րոնք ու­նեն Հա­յաս­տա­նում շուրջ կես մի­լիոն հա­րա­զատ­ներ եւ բա­րե­կամ­ներ:

Այս­պիով, Զե­լենս­կու այ­ցով Ա­րեւ­մուտ­քը դրեց Նի­կո­լին ա­նե­լա­նելի վի­ճա­կի մեջ: Եվ այ­սօր Նի­կո­լը ա­ղո­թում է իր աստ­ծուն, որ­պես­զի Զե­լենս­կու ոտ­քը կոտր­վի, եւ նա Հա­յաս­տան չգա:

­Միա­ժա­մա­նակ Նի­կո­լը շա­րու­նա­կում է կան­խար­գե­լիչ գոր­ծո­ղութ­յուն­ներ: Ըստ լուրջ փոր­ձա­գետ­նե­րի վեր­ջերս թափ ա­ռած պայ­թե­ցում­նե­րի ու սպառ­նա­լիք­նե­րի ա­լի­քը, ո­րը ա­ռա­ջին հա­յաց­քից ուղղ­ված է նի­կո­լա­կան­նե­րի դեմ ի­րա­կա­նում նա­խա­ձեռ­նած է հենց Նի­կո­լի կող­մից, ո­րո­վե­հե­տեւ դե­ռեւս ոչ ոք չի պայ­թել եւ ոչ մի սպառ­նա­լիք չի ի­րա­կա­նաց­վել: Նի­կո­լին այդ ա­լի­քը ձեռն­տու է ե­րեք ա­ռում­նե­րով. ա­ռա­ջին` նա կա­րող է այդ ա­լի­քի աղ­մու­կի տակ հա­շիվ­ներ մաք­րել ընդ­դի­մութ­յան հետ: Պա­տա­հա­կան չէ, որ նա ԱԺ-ի հարց ու պա­տաս­խա­նի ժա­մա­նակ կրկին միաց­րեց իր է­ժա­նա­գին ու մաշ­ված ձայ­նապ­նա­կը նախ­կին­նե­րի մա­սին, հիմ­նա­կան հար­վա­ծը, ընդ ո­րում, ուղ­ղե­լով ոչ թե «գլխա­վոր» խորհր­դա­րա­նա­կան քո­չար­յա­նա­կան ընդ­դի­մութ­յա­նը, այլ հան­րա­պե­տա­կան­նե­րին: Երկ­րորդ` Նի­կո­լը ցան­կութ­յան դեպ­քում կա­րող է իր իսկ ստեղ­ծած ա­լի­քը «քցել» ռուս­նե­րի գրպա­նը: Եվ այն իր ոչ մի փաս­տով չհիմ­նա­վոր­ված զա­ռան­ցանք­նե­րը, թե ռուս­նե­րը ցան­կա­նում էին ի­րեն գա­հըն­կեց ա­նել, պա­տա­հա­կան չէին: Եվ վեր­ջա­պես եր­րորդ` այս կերպ նի­կո­լա­կան­նե­րի աչքն են վա­խեց­նում եւ վեր­ջին­ներս հաս­կա­նա­լով, որ նե­րում-բե­կում նրանց չի լի­նի, էլ ա­վե­լի են լծվում Նի­կո­լի իշ­խա­նութ­յու­նը պա­հե­լու ու պահ­պա­նե­լու ստոր գոր­ծին:

­Թեեւ, վեր­ջին հան­գա­ման­քը այդ­քան էլ միան­շա­նակ չէ: Ա­հա­բեկ­չա­կան հաշ­վե­հար­դա­րից վա­րի գնա­լու տես­լա­կա­նը բո­լոր դեպ­քե­րում քայ­քա­յում է նի­կո­լա­կան­նե­րի կամ­քը եւ ստի­պում հնա­րա­վո­րութ­յան դեպ­քում իջ­նել ջրի հա­տա­կը: Իսկ կրի­տի­կա­կան վի­ճա­կում նրան­ցից յու­րա­քանչ­յու­րը պատ­րաստ­վում է «թռնել», ին­չի հա­մար ակ­տի­վո­րեն նա­խա­պատ­րաս­տում են ի­րենց հա­մար պա­հես­տա­յին «օ­դա­նա­վա­կա­յան­ներ»:

­Սա­կայն ջրի հա­տա­կը իջ­նե­լը նրանց հա­մար էլ հեշտ գործ չէ: Մի կող­մից` նրան­ցից յո­ւա­քանչ­յո­ւրի գլխին կա իր սո­րո­սա­կան վե­րա­կա­ցուն, ո­րը ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ նրանց ստի­պում է ար­տա­բե­րել հեր­թա­կան հա­կա­հայ­կա­կան միտ­քը: Մ­յուս կող­մից` նրան­ցից յու­րա­քանչ­յու­րը այս կամ այն կախ­վա­ծութ­յան մեջ է ան­ձամբ Նի­կո­լից: Օ­րի­նակ` «տռու­սիկ» մա­կա­նու­նով աս­ֆալ­տի գե­նե­րալ Գա­գիկ Մել­քոն­յա­նը քաջ գի­տակ­ցում է, որ իր պա­սի­վութ­յան դեպ­քում կակ­տի­վա­նա թե՛ իր որ­դու հան­դեպ քրեա­կան գոր­ծը, թե՛ կվեր­հի­շեն իր թո­ռան դա­նա­կա­հա­րութ­յու­նը: Նույ­նը կա­րե­լի է ա­սել Գուր­գեն Ար­սեն­յա­նի պա­րա­գա­յում եւ այսյպես շա­րու­նակ:

­Նի­կո­լը նաեւ քայ­լեր է կա­տա­րում օ­լի­գարխ­նե­րի դաշ­տում` ի­րա­վի­ճա­կը ամ­բող­ջո­վին վե­րահս­կե­լի պա­հե­լու ա­ռու­մով: Ի­հար­կե, նա չի հա­վա­տում նախ­կին օ­լի­գարխ­նե­րին, ո­րոնք ժա­մա­նա­կին ե­ղել են Հան­րա­պե­տա­կան խմբակ­ցութ­յան կազ­մում եւ հե­տո ան­ցել են Նի­կո­լին ա­ջակ­ցող­նե­րի շար­քե­րը` Լ­ֆիկ, ՍԱ­Սի Ար­տակ եւ այլն: Դ­րա փո­խա­րեն նա ա­ճեց­նում է իր սե­փա­կան օ­լի­գար­խին` մինչ այդ բո­լո­րին ան­հայտ ոչ մի ա­ռանձ­նա­պես բիզ­նես հա­ջո­ղութ­յուն­ներ չու­նե­ցող Նա­րեկ Նալ­բանդ­յա­նին:

Այլ դեպք է դեռ Լե­ւո­նի եւ Վա­նո­յի իշ­խա­նութ­յան ժա­մա­նակ­նե­րից Նի­կո­լին ժա­ռան­գութ­յուն մնա­ցած Գռ­զոն: Ի տար­բե­րութ­յուն Նալ­բանդ­յա­նի` Խա­չիկ Սու­քիաս­յա­նը Նի­կո­լին պար­տա­կան չէ, այլ ա­վե­լի շուտ` ընդ­հա­կա­ռա­կը: Եվ այս­տեղ Նի­կո­լը շարժ­վում է քաղց­րաբ­լիր­թի եւ մտրա­կի քա­ղա­քա­կա­նութ­յամբ: Մի կող­մից` Խա­չիկ Սու­քիաս­յա­նին տրա­մադ­րում է գեր­շա­հա­վետ տնտե­սա­կան ա­ռա­վե­լութ­յուն­ներ, մյուս կող­մից` ձեռ­քի հետ նա­խա­պատ­րաս­տում է նյու­թեր Գռ­զո­յի սե­փա­կա­նաշ­նորհ­ման պատ­մութ­յուն­նե­րի վե­րա­բեր­յալ: Իսկ այս­պի­սի պատ­մութ­յուն­նե­րը հա­զա­րա­վոր են:

­Մի խոս­քով` ի­րա­վի­ճա­կը երկ­րի ներ­սում նման է վա­ռո­դի տա­կա­ռի, կամ գու­ցե դրա մուլ­յա­ժի: Թե ո՞վ կպայ­թեց­նի, եւ ո՞վ կօգտ­վի այդ պայթ­յու­նից, դե­ռեւս պարզ չէ:

Ար­մե­նակ Հով­հան­նիս­յան