Այս ապիկարների համար 15 զինվորն ի՞նչ է, երբ 5000-ին զոհեցին, հազարավոր ջահելներին էլ անդամալույծ սարքեցին. Աճեմյան

Հայոց բանակի հիմնադրման օրվան ընդառաջ «Իրավունք TV»-ի տաղավարում հյուրընկալել ենք արցախյան բոլոր պատերազմների մասնակից, ազատամարտիկ ՇԱՀԵ ԱՃԵՄՅԱՆԻՆ:

«ՄԱՐԴԻԿ ԱՆԸՆԴՀԱՏ ԽՈՍՈՒՄ ԵՆ ՈՒ ԽՈՍՈՒՄ, ԲԱՅՑ ԲԱՆ ՉԻ ՓՈԽՎՈՒՄ»

— Տեւական ժամանակ հարցազրույցներով հանդես չեք եկել, ինչո՞վ էր պայմանավորված Ձեր լռությունը:

— Արդեն մի քանի ամիս է` ոչ մի հարցազրույցի չէի ուզում մասնակցել, բայց հարգելով «Իրավունք» թերթը` չմերժեցի: Պատճառն այն է, որ զգում եմ` ժողովուրդն արդեն հոգնել է խոսակցություններից, մարդիկ անընդհատ խոսում են ու խոսում, բայց բան չի փոխվում: Ես առաջին օրից ստեղծված իրավիճակի մասին խոսողներից եմ եղել, բարկությամբ խոսել եմ, հանգիստ խոսել եմ, բացատրել եմ, ինչպես զգացել եմ, իմ ենթադրությունները հայտնել եմ, որոնք մարգարեության պես իրականացան: Էլ ի՞նչ խոսենք, հասկացողը հասկացավ, չհասկացողին էլ ի՞նչ կարող ես անել, գլխին քարով խփելով էլ չես կարող հասկացնել: Դրա համար չէի ուզում խոսել, բայց այսօր կխոսենք:

— Տեղի ունեցավ մեծ ողբերգություն, 15 զինվոր ողջ-ողջ այրվեցին Գեղարքունիքի մարզի Ազատ համայնքում տեղակայված զորանոցում: Հիմա տարբեր վարկածներ են հնչում, թե ինչպես է տեղի ունեցել` չբացառելով նաեւ դիվերսիայի տարբերակը: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Բոլոր զարգացած երկրներում կան հրդեհի հատուկ մասնագետներ, քննիչներ, որոնք պարզում են` հոսանքի՞ց է սկսվել հրդեհը, գազի՞ց, թե ինչի՞ց: Բայց մեր երկրում, ինչպես Սուրմալուի շուկայի պայթյունի ժամանակ եղավ, անմիջապես եզրակացություն են ներկայացնում: Ծիծաղելի է, ո՞վ եք դուք, որ եզրակացություն եք ներկայացնում, այդ ե՞րբ հասցրեցիք քննություն անցկացնել: Նման դեպքերում օրեր ու շաբաթներ է տեւում քննությունը` իրական պատճառները պարզելու համար: Կրակից մի փոքր կտոր մոխիրով էլ լաբորատորիաներում կարող են պարզել, թե ինչից է վառվել` քիմիական նյո՞ւթ է կիրառվել, պայթուցի՞կ, թե՞ բենզին: Ես դրա մասնագետը չեմ: Իսկ մեր երկրում տխմարներն անմիջապես սկսեցին խոսել, թե այսպես է եղել, այնպես է եղել: Դեռ որեւէ մեկը չգիտեր, քանի զոհ ունենք, քանի վիրավոր` մի քանի ժամ հետո Նիկոլն արդեն սցենար էր պատմում: Ո՞ւր է մասնագետների, քննիչների, լաբորատորիաների եզրակացությունը: Կարող է կրակը հոսանքից է բռնկվել, կարող է առաստաղն է վառվել ու միանգամից փլուզվել սենյակի մեջ, կարող է դիվերսիա է եղել, հազարումի բան կարող էր տեղի ունենալ, ես ականատեսը չեմ: Եթե չունեն համապատասխան մասնագետ, թող դրսից բերեն:

«ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԾԱԾԿԱԴՄՓՈՑ Է ԱՐՎՈՒՄ, ՄԻ ԲԱՆ ՖՌՌԱՑՆԵԼՈՒ ԵՆ, ԱՆՑՆԻ ԳՆԱ»

— Այդուհանդերձ, հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ 10-ից ավել զինվոր հրդեհի դեպքում կարող էին մնալ հենց տեղում, որովհետեւ նրանց մարմինները գտել են անկողիններում պառկած:

— Կարող է թուրք է մոտեցել, մի հատ գազ է բացել սկզբից, բոլորին քնեցրել է, հետո հրդեհել, ամեն ինչ էլ կարող է լինել: Ես իրավունք էլ չունեն ենթադրություններ անելու, էլի եմ ասում` դրա համար կան մասնագետներ, բայց մեր երկրում ամեն ինչ ծածկադմփոց է արվում, որովհետեւ մասնագետը կիսամասնագետ է, վարչապետը` թղթակից, երրորդը` լրտես, մյուսը`գործակալ: Մի բան ֆռռացնելու են, անցնի գնա: Ասելու են` ի՞նչ է եղել որ, 15 զինվոր է զոհվել: Այս ապիկարների համար 15 զինվորն ի՞նչ է, երբ 5000-ին զոհեցին, հազարավոր ջահելներին էլ անդամալույծ սարքեցին:

— Ի դեպ, ՔՊ-ական պատգամավոր Գուրգեն Մելքոնյանն ասում է, որ կարող էր 15 զոհի տեղը 20-ը լիներ, այնպես որ, փառք պետք է տանք Աստծուն…

— Իրենց համար մինուս-պլյուս 15 զինվորի կյանքը նույնն է, հիշո՞ւմ եք` այդպես էին խոսում նաեւ պատերազմի ժամանակ, թե մինուս-պլյուս այսքան է զոհվել: Ամո՛թ է, իշխանությունը պետք է հայրենիքը, ազգը, սահմանը պաշտպանող ամեն մի զինվորի գուրգուրելով պահի: Բայց այս մարդիկ ո՛չ կամք ունեն, ո՛չ միտք, այս երկիրը միայն մինչեւ վերջ քանդելով են զբաղված: Հիմա գանգատվում ենք, թե ինչու այսպես եղավ, բայց սրանք երբ եկան իշխանության, առաջինը քանդեցին ազգ-բանակ մտածողությանը, այդ գաղափարը թուլացրին, վերացրին, այդքանից հետո այսպես պետք է լիներ:

«ՆԻԿՈԼԸ ԵԿԱՎ-ՉԵԿԱՎ, ԵՐԿՐԱՊԱՀԻՑ ՀԵՏՈ ԱՆՑԱՎ ԲԱՆԱԿԸ ՔԱՆԴԵԼՈՒՆ` ՍԿՍԵԼՈՎ ՀՄՈՒՏ ՍՊԱՆԵՐԻՑ »

— Մի՞թե պատերազմից երկու տարի անց հնարավոր չէր գոնե մինիմալ պայմաններ ստեղծել զինվորների համար, թեպետ, ըստ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի, այդ կացարանը խրճիթ չէր, ավելին` բանակի համար ամեն ինչ էլ գնվում է:

— Նոր զորանոց չեն սարքել ու միտք էլ չունեն, այդ վնասված զորանոցը, որտեղ երեխաները մնացել են, ժամանակավոր չէր: Ամոթ չէ, եթե իմանայինք, որ գյուղի մեջ գտնվող տանը ժամանակավոր են զորանոց դարձրել, իսկ այլ զորանոցի նորոգումն ընթացքի մեջ է, բայց թեկուզ այդ դեպքում` պետք էր տարրական պայմաններ ապահոված լինեին զինվորի համար: 90-ականներին ֆիդայիները ավելի լավ վիճակում էին, ստեղծում էին այդ պայմանները, իսկ սրանք խեղճ երեխեքին տեսանք, թե ինչպես են վերաբերվում: Ու դեռ մեղավորությունը գցում են սպաների վրա: Սպաներն էլ մեղք չունեն, որովհետեւ սպաների մեծամասնությունը մնացել են այն ցածրագույնները, որոնք փորձառություն չունեն: Նիկոլը եկավ-չեկավ, Երկրապահից հետո անցավ բանակը քանդելուն` սկսելով հմուտ սպաներից: Այն փորձառու սպաներից, որոնք զինվորական ակադեմիաներ են ավարտել Մոսկվայում ու տարբեր երկրներում, իրենց սիրտն ու հոգին են դրել բանակի մեջ, բանակը բանակ են սարքել, ամագ ունեն դրած այս բանակի վրա: Չեմ ուզում վիրավորել, իմ գլխի վրա տեղ ունի ամեն մի զինվորական, բայց բանակում մնացել են անփորձները, փորձառու սպաների մեծամասնությունն այսօր շարքում կանգնած չէ:

— Կարծում եք` ողբերգական դեպքից հետո կորպուսի գրեթե ողջ հրամանատարությանը ծառայությունից ազատելը ճիշտ չէ՞ր:

— Նախ քննությունը թող պարզեր` ով է մեղավոր, հանցանքը որտե՞ղ է եղել: Ամենամեծ մեղավորը վերեւներից է, դրա համար էլ անմիջապես եզրակացություններ արեցին, պատմություններ սարքեցին, մեղավորներ նշանակեցին, որ իրենց վրայից թոթափեն պատասխանատվությունը: Եթե կա մեղավոր, էլի թող մեկին ազատեին ծառայությունից, մյուսին` բանտարկեին, բայց ո՞ւր է  քննիչների ու լաբորատոր եզրակացությունը, ինչը ինչի՞ց է սկսել: Այդ ի՞նչ արագ քննություն արեցին, որ ժամեր հետո իմացան` ովքեր են մեղավոր: Սա իրենց վրայից մեղքը թոթափելու մի ձեւ է: Կարող է ոչ մի մեղավորություն էլ չունեին այդ սպաները, բայց անմիջապես ժողովրդի աչքին նրանց մեղավոր հանեցին:

«ԵՐԿԻ՞Ր Է ՄՆԱՑԵԼ, ԿԱՊԻԿՆԵՐԻ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆ Է, ՄԵՋՆԵՐԸ ՄԻ ՆՈՐՄԱԼ ՄԱՐԴ ՑՈՒՅՑ ՏՎԵՔ, ԿԱ՞»

— Այս հարցում հանրային դաշտը բաժանվել է երեք մասի` մի կողմը պնդում է, որ տեղի ունեցածից հետո պետք է հրաժարական տար Նիկոլ Փաշինյանը, մյուսները պահանջում են պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանի հրաժարականը, երրորդները` հակառակվում են, որ պետք է Պապիկյանը մնա, որովհետեւ ՔՊ-ականների հաջորդ ՊՆ նախարարը կարող է ավելի վատը լինել: Վերոնշյալ ո՞ր շարքերում եք Դուք:

— Ձուկը գլխից է հոտում: Ամբողջ ՔՊ-ից` Նիկոլից եւ իր թայֆայից պետք է ձերբազատվենք: Բայց հիմա եթե հրեշի գլուխը չես կարողանում կտրել, կարող ես գոնե պոչը ջարդել եւ ստիպել, որ Պապիկյանը հրաժարական տա: Գիտենք, որ Պապիկյանից հետո ավելի վատն է գալու, բայց սա թող դաս լինի 680 հազար այն մարդկանց համար, ովքեր այս իշխանությանը բերեցին: Այսօր ի՞նչն է նորմալ, ցույց տվեք մի նախարարություն կամ ոլորտ, որտեղ ամեն ինչ ճիշտ է: Երկիրը քանդված է, ոչ մի նորմալ պետական ինստիտուտ չի մնացել` սկսած էկոնոմիկայի, Արտաքին գործերի ու Պաշտպանության նախարարություններից: Երկի՞ր է մնացել, կապիկների իշխանություն է: Մեջները մի նորմալ մարդ ցույց տվեք, կա՞: Վերադառնանք եւ հիշենք, թե 2018 թվականի «հեղափոխության» ժամանակ ովքեր էին Նիկոլի կողքին կանգնած: Մեկը չկար մարդու նման, որ հայրենիքի, ազգի համար մի կաթիլ քրտինք ու արյուն է թափել, փողոցայիններ էին, եկան դարձան նախարար ու քանդեցին երկիրը, քանդեցին նախարարությունները, փակեցին Սփյուռքի նախարարությունը, կտրեցին կապը Սփյուռքի հետ, նեղացրին, կողոպտեցին սփյուռքահայերին:

— 2018-ին այսօրվա ընդդիմադիրներից ոմանք էլ էին Նիկոլ Փաշինյանի կողքին կանգնած…

— Ես չգիտեմ, թե ովքեր էին նրանք, բայց գիտեմ, թե ովքեր էին Նիկոլի կողքով քայլում: Ու ի՞նչ արեցին կրթության ոլորտում` վեց տարեկան երեխային սեքս են սովորեցնում, Լանզարոտեի կոնվենցիա են ընդունում, հիմա էլ Ստամբուլյան կոնվենցիա են ուզում ընդունել, դասագրքերը փոխել են, պատմությունը ջնջել, զինավարժություններն արգելել: Հիմա էլ ասում են, թե այն կանայք, ովքեր չեն ամուսնացել, բայց ուզում են երեխա ունենալ, պետությունը կֆինանսավորի: Փաստորեն, արդեն ազգի ընտանիքներն են քանդում ու փչացնում, կինը պետք է հղիանա, իսկ երեխան` առանց հայր մեծանա, ո՞ւր մնաց ընտանիք հասկացողությունը: Թուրքը 1915-ին երկու միլիոն հայի ֆիզիկապես կոտորեց, իսկ ՔՊ կոչեցյալը ոչ միայն ֆիզիկապես է սպանում, այլ մեր արմատներն է թունավորում: Եղեռնից հետո մեր արմատները ուժեղ էին, նորից ծաղկեցինք, աճեցինք, շատացանք, բայց այս մարդիկ մեր արմատներն էլ են փչացնում: Ես էլ խոսելու ոչինչ չունեմ, ամեն ինչ ասել եմ, ամեն ինչ հազար անգամ բացատրել, որ Նիկոլից պետք է մեր ազգը ձերբազատվի: Հենց Նիկոլը գնաց, մի տարուց մեր բանակն էլ կդզվի, երկիրն էլ կփոխենք, ամեն ինչ կվերակառուցենք: Փառք Աստծո, մեր հմուտ սպաները ողջ-առողջ են, թեկուզ այսօր համակարգի մեջ չեն, բայց անմիջապես հետ կհրավիրվեն Պաշտպանության նախարարություն: Նախկինից ավելի լավ կվերականգնենք մեր բանակը, այդ մարդիկ փորձ ունեն ու գիտեն, թե որտեղից սկսեն, որտեղ գործն ավարտեն:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Հ.Գ.- Հարցազրույցն ամբողջությամբ դիտե՛ք տեսանյութում.

Այս թեմայով Սասունի եւ Նիկոլի օրոք ոտք չեմ դրել Երկրապահ, այսօր ամաչում եմ նույնիսկ ԵԿՄ մեդալս կրել. Աճեմյան Աթոռը պահելու համար այս իշխանությունն ամեն ինչի ընդունակ է. Կարինե Աճեմյան Սպասեք թարս ճլոտիի, այս իշխանությունները ոչ մի երկրում տեղ չեն ունենալու. Դավիթ Մկրտչյան 30 տարի ի՞նչ են արել բոլորը, որոնք եղել են իշխանության, որպեսզի չունենանք այս իրականությունը. Գեւորգ Գեւորգյան Տղե՛րք, բոլորդ իջեք ներքեւ, բիբլիական երկիր եք կործանում, դրա տակից դուրս չեք գալու. Գեւորգյան