ՄԱՐ­ԹԵՆ ՅՈՐ­ԳԱՆՑՆ ԱՅ­ՑԵ­ԼԵԼ Է Ե­ՌԱԲ­ԼՈՒՐ

 Ֆրան­սա­հայ եր­գիչ եւ կոմ­պո­զի­տոր ՄԱՐ­ԹԵՆ ՅՈՐ­ԳԱՆ­ՑԸ Ե­րե­ւա­նում է, եւ այս ա­ռի­թով «Իրա­վուն­քը» զրու­ցել է նրա հետ:

— Պա­րոն Յոր­գանց, բա­րի գա­լուստ Հա­յաս­տան:

— Շնոր­հա­կա­լու­թյուն: Մեր օ­դա­նա­վը ե­կավ եր­կու-երեք ժամ ու­շա­ցու­մով: Ես ժա­մա­նե­ցի Հա­յաս­տան լու­սա­դեմ ժա­մը` 3-4-ին, եւ ինձ օ­դա­նա­վա­կա­յա­նում սի­րով եւ ջեր­մու­թյամբ դի­մա­վո­րե­ցին փոք­րիկ­նե­րը: Շատ ու­րա­խա­ցա եւ զար­մա­ցա, որ ինձ մին­չեւ այդ ժա­մին սպա­սել են:

— Մի քա­նի տա­րի է` չեք այ­ցե­լել Հա­յաս­տան եւ հի­մա Ե­րե­ւա­նում եք: Ի՞նչ տպա­վո­րու­թյուն­ներ ու­նեք:

— Ե­րեք տա­րի է, որ չէ­ի ե­կել Հա­յաս­տան: Ե­րե­ւա­նը բո­լո­րո­վին փոխ­վել է: Ա­մեն գա­լուց էլ ա­վե­լի է գե­ղեց­կա­նում: Եվ զար­մա­ցած, հի­ա­ցած նա­յում եմ շուրջս, թե որ­քան սքան­չե­լի նոր տե­ղեր են բաց­վել, որ­քան ե­րի­տա­սար­դու­թյուն կա:

— Ձմռա­նը երգ գրե­ցիք Ե­րե­ւա­նի աղ­ջիկ­նե­րի մա­սին…

— Ա­յո, Ե­րե­ւա­նի աղ­ջիկ­ներն աշ­խար­հի ա­մե­նա­գե­ղե­ցիկն են:

— Հա­յաս­տա­նի ,ո՞ր վայ­րերն եք ար­դեն այ­ցե­լել: Ա­ռա­ջի­կա­յում ի՞նչ ծրագ­րեր ու­նեք:

— Դեռ բո­լոր վայ­րե­րը չեմ հասց­րել այ­ցե­լել: Ե­ղել եմ Վեր­նի­սա­ժում: Ու­զում եմ  հա­յե­րեն գրված գլխարկ գնել եւ է­լի մի փոքր հու­շեր հայ­րե­նի­քից: Ե­ղել եմ Ե­ռաբ­լու­րում: Ձայ­նագ­րու­թյուն ու­նեմ: Սեպ­տեմ­բե­րի 13-ին պետք է գնամ Վար­դե­նի­սի Մեծ Մաս­րի­կի գյուղ, որ­տե­ղի դպրո­ցի դա­սա­րան­նե­րը նո­րո­գե­ցին իմ եւ իմ ըն­կեր­նե­րի հո­վա­նա­վո­րու­թյամբ: Նա­խա­տե­սում եմ եր­գել նա­եւ ռա­դի­ո­յով եւ բա­րե­գոր­ծա­կան հա­մերգ ու­նեմ սեպ­տեմ­բե­րի 17-ին, ժա­մը` 19:00-ին, Ե­րե­ւա­նի Հաղ­թա­նա­կ զբո­սայ­գում: 

— 44-օրյա պա­տե­րազ­մից հե­տո ա­ռա­ջին ան­գամ եք այ­ցե­լում Հա­յաս­տան: Ի՞նչ եք զգում:

— Ե­րի­տա­սարդ­նե­րի կո­րուս­տը, վի­րա­վոր­նե­րի ու նրանց ըն­տա­նիք­նե­րի վի­ճա­կը շատ ցավ է պատ­ճա­ռում ինձ, եւ ինձ պես մի­լի­ո­նա­վոր մար­դիկ շատ են ցա­վում, որ այս պա­տե­րազ­մը պա­տա­հեց:

— Ինչ­քա՞ն ժա­մա­նա­կով եք ե­կել Հա­յաս­տան:

— Մին­չեւ սեպ­տեմ­բե­րի 19-ն այս­տեղ եմ: Եվ մին­չեւ այդ ա­մեն օրս լե­ցուն է, եւ շատ ու­րախ եմ Հա­յաս­տան գա­լու հա­մար, ո­րով­հե­տեւ այն աշ­խար­հի ինձ հա­մար  ա­մե­նա­սի­րե­լի վայրն է: Երբ օ­դա­նա­վով իջ­նում եմ Ե­րե­ւան՝ ար­դեն «Զվարթ­նոց»-ից ու­րիշ մարդ եմ դառ­նում: Այն­քան ու­րախ եւ զվարթ եմ՝ բո­լոր ցա­վերի մեջ, ո­րով­հե­տեւ իմ հայ­րե­նիքն է:

— Հա­յա­սա­տա­նի, ո՞ր վայրն եք ա­վե­լի շատ սի­րում այ­ցե­լել:

— Ես Հա­յաս­տա­նի բո­լոր վայ­րերն էլ սի­րում եմ: Շատ եմ սի­րում Գյում­րի քա­ղա­քը: Ե­րեք տա­րի ա­ռաջ այն­տեղ հա­մերգ եմ ու­նե­ցել: Քիչ ա­ռաջ ինձ հրա­վեր ու­ղար­կե­ցին, որ ինձ կսպա­սեն, հա­մերգ տամ: Ե­թե ժա­մա­նակ ու­նե­նամ, ի­հար­կե, մեկ օր կու­զեմ Գյում­րի գնալ: Հա­յաս­տա­նի բո­լոր մար­զե­րում ե­ղել եմ հա­մերգ­նե­րով: Բո­լոր մար­զե­րը գի­տեմ: Ա­մեն տեղն էլ շատ եմ սի­րում: Գո­րի­սը շատ սի­րե­ցի: Ոչ մի­այն ես, այլ նա­եւ  բո­լոր դրսում ապ­րող հա­յե­րը սի­րում են Հա­յաս­տա­նի բո­լոր վայ­րերն էլ: Ի­հար­կե, բա­ներ կան, որ պետք է շտկվի, Հա­յաս­տա­նը Սփյուռ­քի եւ բո­լոր հա­յե­րի օգ­նու­թյան կա­րիքն ու­նի, որ­պես­զի էլ ա­վե­լի գե­ղեց­կա­նա: Ե­րե­ւա­նում սքան­չե­լի ե­րի­տա­սար­դու­թյուն կա, եւ բո­լորն աշ­խա­տում են, որ Ե­րե­ւանն էլ ա­վե­լի գե­ղեց­կա­նա: Ե­րե­ւա­նում տեղ կա, որ շատ եմ ու­զում գնալ՝ «Թու­մո» կենտ­րոն, որ տես­նեմ, թե մեր ե­րի­տա­սարդ­ներն ին­չեր են ա­նում: Եվ ա­մե­նա­կա­րե­ւո­րը` կու­զեմ ի­րենց իմ եր­գե­րը նվի­րել:  Հա­յաս­տանն ինձ հա­մար շատ թան­կա­գին տեղ է: Հի­մա այդ­քան էլ ե­րի­տա­սարդ չեմ, բաց ա­մեն օր էլ եր­գում եմ եւ շատ բա­ներ եմ սո­վո­րում Հա­յաս­տա­նից:

— Երբ Ձեզ Հա­յաս­տա­նի փո­ղոց­նե­րում քայ­լե­լիս պա­տա­հա­բար տես­նում են, ինչ­պե՞ս են ար­ձա­գան­քում:

— Սքան­չե­լի­ո­րեն մո­տե­նում են, նկար­վում հետս, շատ գե­ղե­ցիկ խոս­քեր են ա­սում, իսկ փոք­րիկ­ներն ինձ շատ ա­նուշ ձե­ւով են նա­յում: Շատ եմ սի­րում Հա­յաս­տա­նի փոք­րիկ­նե­րին: Ի­րենց ժպի­տը, ի­րենց հա­յացքն ինձ շատ մեծ հա­ճույք է պատ­ճա­ռում: Հա­յաս­տա­նի փոք­րիկ­նե­րի պես փոք­րիկներ չկան աշ­խար­հում: Ես ա­մեն տեղ էլ ա­սում եմ, որ Հա­յաս­տա­նի փոք­րիկ­նե­րը շատ տա­ղան­դա­վոր են եւ կապ չու­նեն Եվ­րո­պա­յի եւ Ա­մե­րի­կա­յի փոք­րիկ­նե­րի հետ:

Ի­րենք խո­սում են մեծ մար­դու պես եւ պա­տաս­խան են տա­լիս մեծ մար­դու պես: Ես ի­րեն­ցով զմայլ­ված եմ ե­ղել դեռ իմ ա­ռա­ջին ան­գամ Հա­յա­սա­տան ե­կած տա­րի­նե­րից՝ 1988 թվա­կա­նից:

— Ե­կեք հար­ցազ­րույցն ա­վար­տենք Ձեր հո­գու խոս­քով…

— Հայ ժո­ղովր­դին ա­ռա­ջի­նը կա­սեմ՝ համ­բե­րեք, աշ­խա­տեք հայ­րե­նի­քի հա­մար: Պետք է մեր հայ­րե­նի­քը լավ պա­հենք, ո­րով­հե­տեւ մի հայ­րե­նիք ու­նենք եւ փոքր հող: Պետք է այդ փոք­րիկ հո­ղը լավ պաշտ­պա­նենք: Ի­րար հար­գենք, մի­ա­սին լի­նենք: Դա ա­մե­նա­կա­րե­ւորն է: Իմ «Սեր եւ մի­ու­թյուն» երգս, որ դեռ 1988 թվա­կա­նին եր­գե­ցի Հա­մա­լի­րի մեծ բե­մի վրա, դրա­նով ես ա­սում եմ, որ սեր եւ մի­ու­թյու­նը մեր ա­մե­նա­մեծ գանձն է: Ե­թե դա չու­նե­նանք, ի­հար­կե, չենք կա­րող մեր հայ­րե­նի­քը պաշտ­պա­նել: Ի­րար սի­րենք, աշ­խա­տենք, փոք­րիկ­նե­րը թող դպրոց գնան, լավ սո­վո­րեն մեծ մարդ լի­նեն, եւ վստահ եմ` 8-10 տա­րի հե­տո ճիշտ է Հա­յաս­տա­նը փոքր եր­կիր է, բայց մեծ մտքե­րի եր­կիր կդառ­նա:

ՆՈՒ­ՆԵ ԶԱ­ՔԱ­ՐՅԱՆ