Չպետք է հուսահատվենք` ամեն ինչից դուրս գալու ելք կա. ՌԱԶՄԻԿ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ

Հայ ժողովրդական երգի անզուգական կատարող Օֆելյա Համբարձումյանը մենահամերգի ժամանակ լսելով 10-ամյա Ռազմիկ Բաղդասարյանի երգը՝ ասել է. «Ռազմիկն ավելի լավ երգեց, քան թե ես երգել եմ»: Իսկ Ամենայն հայոց բանաստեղծուհի Սիլվա Կապուտիկյանը ավելացրել Է. «Մեր երգչի` Բաղդասարյանի անունը Ռազմիկ է: Նա այսօր ոչ միայն երգում է: Իմ կարծիքով՝ նա մարտ է մղում: Նա մարտ է մղում այն բոլոր հորդաների դեմ օտարաերգ, օտարահնչյուն, օտարասիրտ այն հեղեղի դեմ պղտոր, որ հեռուստատեսությունից, դահլիճներից, կինոյից ամեն տեղից գալիս են մեզ վրա: Մեզ հիմա ռազմիկներ են պետք»: «Իրավունքը» զրուցել է արդեն խմբավար, կոմպոզիտոր դարձած ժողովրդական երգիչ, այդ նույն ՌԱԶՄԻԿ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆԻ հետ, ով արդեն մեկ տարի է ապրում եւ հայկական ժողովրդական երգ է դասավանդում ԱՄՆ-ում:

— Երգել սկսել եք 3 տարեկանից: 10 տարեկանում ժողովրդական երգերով, մենահամերգով եք հանդես եկել: Ինչո՞ւ Կոնսերվատորիան ընդունվելիս չընտրեցիք ժողովրդական երգի բաժինը:

— Այո, 3 տարեկանից երգել եմ ժողովրդական երգեր: Քանի որ շատ էի սիրում երգարվեստի այդ բաժինը, ընդունվեցի Թովմաս Պողոսյանի հիմնադրած «Ջիվանու» անվան աշուղական դպրոցը, որտեղ իմ վարպետն էր լուսահոգի Ռոմանոս Աղաջանյանը: Նա իմ մեջ էլ ավելի սերմանեց կատարողականությունը դեպի Շերամի արվեստը, աշուղական եւ ժողովրդական ակունքները: Այս իմաստով նա շատ մեծ դեր ունեցավ իմ կյանքում: Եվ դրանից հետո նաեւ իր խորհրդով որոշում կայացրի ընդունվել Կոնսերվատորայի ոչ թե ժողվոկալ բաժինը, որովհետեւ Ռոմանոս Աղաջանյանի տված գիտելիքներն ինձ համար փոխելն ուղղակի անընդունելի էր, այլ որոշեցի ավելի շատ խորանամ համաշխարհային երաժշտության գիտելիքների մեջ: Եվ ընտրեցի խմբավարի ու կոմպոզիտորի մասնագիտությունը, որն ինձ թույլ տվեց ավելի խորությամբ ուսումնասիրել երաժշտական աշխարհը:

— Քանի որ ներկա պահին Միացյալ Նահանգներում հայկական ժողովրդական երաժշտություն եք դասավանդում, ի՞նչ կասեք հայկական համայնքի երաժշտական ճաշակի մասին:

— Այստեղ շատ կան լավ ժողովրդական երաժշտություն սիրողներ, բայց պետք է անկեղծ լինեմ եւ ասեմ, որ ռաբիս երաժշտությունն իր արմատները մի փոքր ավելի խորն է գցել: Փորձում եմ ազգային երաժշտության ակունքներն էլ ավելի խորացնել: Եվ ես այդ քայլերն անում եմ թե՛ համերգների տեսքով, թե՛ դասավանդելով: Զգում եմ, որ անգամ այն երեխաները, ովքեր հայերեն չգիտեն, երբ ցույց եմ տալիս երգը, նրանք միանգամից ընկալում են, եւ գենետիկան միանգամից իր գործն անում է: Նպատակս է, որ իմ սաներից շատերը, որոնք նույնիսկ հայերեն չգիտեն, երգեն հայերեն երգեր` «Բարի արագիլը», «Երեւան դարձած իմ Էրեբունի» եւ այլ ճաշակով երգեր:

— Այսօր արվեստագետներ կան, որոնք քաղաքական այս կամ այն հայացքներ են կիսում: Քաղաքական պայքարի մեջ երբեւէ կհայտնվե՞ք:

— Ոչ, իմ կարծիքով արվեստագետը ոչ թե պետք է զբաղվի քաղաքական հարցերով, այլ ամեն մեկն իր գործը պետք է անի: Եթե այդպես լինի, հաստատ մենք կշենացնենք ե՛ւ Սփյուռքը, ե՛ւ Հայաստանը:

— Բայց չէ՞ որ շատերը Արցախի կորստի ցավից են ձայն բարձրացնում:

— Արցախի կորուստը ցավ է, խորը ողբերգություն է: Դա մի շատ խորը վերք է, որը դժվար էլ կարող է սպիանալ: Բայց կարծում եմ՝ չպետք է հուսահատվենք: Ամեն ինչից դուրս գալու ելք կա: Այդ լացուկոծը պետք է թողնել, փորձել ինքնակրթվել եւ մեր սխալներից դասեր քաղել: Իսկ դրա համար ամեն մեկս պետք է զբաղվի իր մասնագիտությամբ: Եթե ես հեռու եմ քաղաքականությունից, ինչպե՞ս կարող եմ քաղաքական թեմաներից խոսել:

— Նոյեմբերի 16-ին Լոս Անջելեսում Ձեր մենահամերգն է, կմանրամասնե՞ք:

— Այո, նոյեմբերի 16-ին Լոս Անջելեսում իմ մենահամերգն է լինելու: Կլինեն ելույթներ իմ սաներից ու ընկերներից: Գեղեցիկ համերգային երեկո ենք ունենալու, որտեղ բացարձակապես չի հնչելու այն երաժշտությունը, որն այսօր պրոպագանդվում է, եւ որի դեմ փորձում ենք պայքարել: Եվ ամենակարեւորը՝ իմ նպատակներից մեկն է, որ իմ համերգի ժամանակ ոչ միայն լինեն 50-ից բարձր տարիքի մարդիկ, այլ` երիտասարդներ: Եթե երիտասարդներին էլ մենք չներգրավենք, ապա կկորցնենք շատ-շատ լուրջ բաներ, որովհետև ովքե՞ր են հետո մեզ լսելու: Դրա համար էլ ես ժողովրդական երգը գործիքավորում եմ մի փոքր ավելի ժամանակակից շնչով, բայց, իհարկե, չփչացնելով մայր մեղեդին: Դրանով կարողանում եմ նաեւ երիտասարդներին ներգրավել: Ծրագրում լինելու է Կոմիտասի, Սայաթ-Նովայի, Շերամի, Ալեքսանդր Հեքիմյանի, Ռոբերտ Ամիրխանյանի, նաեւ իտալական որոշ ստեղծագործություններ:

— Տանն էլ ե՞ք շատ երգում:

— Այո, ես իմ երաժշտությամբ զբաղվում եմ օրվա մեծ մասը: Բնականաբար, չի կարող այն նաեւ չհնչել տանը:

— Ձեր երեխան, չնայած շատ փոքր է, ինչպե՞ս է արձագանքում:

— Ինքնըստինքյան երեխան միանգամից լսում է այն երգերը, որոնք պետք է ինքը լսի: Երբ լսում է երգի բառերը, սկսում է կրկնել: Օրինակ, «Սուրբ մայրեր» երգը, երբ երգում եմ` Աշոտն ասում է՝ սրբի դուռ է իմ մայրը: Ինքը սկսում է կրկնել եւ, բնականաբար, նրա ենթագիտակցության մեջ դա նստվածք է թողնում: Ա՛յ, սա է ինձ համար հայ մնալու գաղտնիքը: Եթե մենք կրում ենք մեր մշակույթը մեր մեջ (դա կլինի երաժշտություն, նկարչություն, գրականություն), պետք է ծանոթ լինենք մեր մեծերին: Շատերը թեեւ լսել են Չարենցի, Կոմիտասի անունները, բայց նրանց ստեղծագործություններին ծանոթ չեն: Եվ այստեղ մենք անելիք ունենք մեր ոլորտում: Այլ ոչ թե մտնենք քաղաքականության մեջ, որից բան չենք հասկանում: Ես պրոֆեսիոնալ եմ իմ ոլորտում եւ անելիք ունեմ հենց իմ ոլորտում: Քաղաքականության մեջ ավելի լուրջ պրոֆեսիոնալներ կան: Եթե ես փորձեմ մտնել այդ ոլորտ, ուղղակի կխանգարեմ նրանց:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ