ԱՄՆ-ն կորցնում է Վրաստանը. դա ինչ է խոստանում Հայաստանին

Այն, որ ներ­կա փու­լում Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սում ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի հիմ­նա­կան դարդ ու ցա­վը Վ­րաս­տանն է, հաս­կա­նում են բո­լո­րը: Մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում ա­ռա­ջի­նը հենց Վ­րաս­տանն էր, որն ԱՄՆ-ի կող­մից են­թարկ­վեց «գու­նա­վոր­ման»՝ ռուս­նե­րի դեմ պայ­քա­րի շրջա­նակ­նե­րում, եւ դա պա­տա­հա­կան չէր:

ՎՐԱՑԱԿԱՆ ԻՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Այ­սինքն, Վ­րաս­տա­նի մի­ջո­ցով է, որ Ա­րեւ­մուտ­քը կա­րող է ռազ­մա­վա­րա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ պա­հել Հա­յաս­տանն ու Ադր­բե­ջա­նը, թե­կու­զեւ հաշ­վի առ­նե­լով այլ կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րի բա­ցա­կա­յութ­յու­նը: Այ­լընտ­րանք կա­րող է լի­նել Թուր­քիան, սա­կայն Ան­կա­րան, որ­քան էլ լի­նի ՆԱՏՕ-ի կազ­մում, իր ինք­նու­րույն խաղն է ա­ռաջ տա­նում, ո­րը պար­տա­դիր չէ, որ հա­մա­հունչ լի­նի ա­մե­րիկ­յան ծրագ­րե­րի հետ: Ընդ­հուպ, դե­պի Հա­յաս­տան եւ Ադր­բե­ջան տա­նող ա­րեւմտ­յան օ­դա­յին կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րը կա­րող են չգոր­ծել, ե­թե չլի­նի Վ­րաս­տա­նի նկատ­մամբ վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը:

Ու հան­կարծ, ինչ­պես ցույց տվե­ցին հայտ­նի ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րը, Վ­րաս­տանն այ­լեւս այն հլու-հնա­զանդ խա­մա­ճի­կը չէ, ինչ­պի­սին էր, ա­սենք, Սա­հա­կաշ­վի­լու «լավ եւ բա­րի» ժա­մա­նակ­նե­րում, երբ ան­գամ ա­մե­րիկ­յան մի­ջին կա­լիբ­րի չի­նով­նի­կի կու­րա­տո­րութ­յամբ պատ­րաստ էր ու­ղիղ պա­տե­րազ­մի մեջ մտնել Ռու­սաս­տա­նի հետ, որ­քան էլ որ դրա արդ­յուն­քում ռու­սա­կան տան­կե­րը հա­սան Թ­բի­լի­սիի մա­տույց­ներ: Ա­վե­լին, վրա­ցա­կան ներ­կա իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը պարզ ցույց տվե­ցին, որ ոչ թե միայն չեն պատ­րաստ­վում հա­նուն ա­րեւմտ­յան շա­հի նոր պա­տե­րազմ սկսել ռուս­նե­րի հետ, այլ գնում են Վ­րաս­տա­նը կա­ռա­վա­րե­լու ա­մե­րիկ­յան հայտ­նի մե­խա­նիզմ­նե­րը, այդ թվում՝ վրա­ցա­կան, պատ­կե­րա­վոր ա­սած, Սո­րո­սի ճտե­րին ու­ղարկ­վող ֆի­նան­սա­վո­րու­մը կանգ­նեց­նե­լու ուղ­ղութ­յամբ: Իսկ դա Վա­շինգ­տո­նի հա­մար առն­վազն եր­կու պարզ փաստ է հու­շում: Ա­ռա­ջի­նը, որ կորց­նում են Վ­րաս­տա­նը, ե­թե ար­դեն չեն կորց­րել: Իսկ դա նշա­նա­կում է, որ կա­րող են ցան­կա­ցած պա­հի ան­հաղ­թա­հա­րե­լի խնդիր­ներ ա­ռա­ջա­նալ դե­պի Ադր­բե­ջան տա­նող է­ներ­գե­տիկ, եր­կաթգ­ծա­յին ու­ղի­նե­րի հետ կապ­ված: Գու­մա­րած, ի­րենց հա­մար այդ­քան հա­րա­զատ դար­ձած նի­կոլ­յան հա­մա­կար­գը կզրկվի Ա­րեւ­մուտ­քի հետ ցա­մա­քա­յին կա­պու­ղի­նե­րից, եւ ով ի­մա­նա, այդ նեղ վի­ճա­կում Նի­կոլն ին­չեր կա­նի:

Ա­ռա­վել եւս, որ կա երկ­րորդ ազ­դա­կը, ո­րը Վա­շինգ­տո­նը ստա­նում է այս պատ­մութ­յու­նից: Այն է՝ վրա­ցա­կան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը հաս­տատ «առ­յու­ծի կաթ չեն խմել», որ հանդգ­նեն ինք­նու­րույն դեմ գնալ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին: Ե­թե հանդգ­նել են, նշա­նա­կում է «թե­ւեր տվող» ու­նեն, եւ որ­քան էլ որ չի գո­վազդ­վում, սա­կայն, սա աք­սիո­մա է, այդ դե­րին միայն Ռու­սաս­տանն է հա­մա­պա­տաս­խա­նում: Այ­սինքն, ե­թե ան­գամ ըն­դու­նենք, որ ա­մե­րիկ­յան հա­տուկ ծա­ռա­յութ­յուն­ներն ա­պա­ցույց­ներ չու­նեն, ա­պա մեկ է, Վա­շինգ­տո­նում ակն­հայ­տո­րեն վստահ են, որ կան Մոսկ­վա­յի հետ վրա­ցա­կան իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի շատ կոնկ­րետ ստվե­րա­յին պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ: Թե կոնկ­րետ ինչ­պի­սիք, ին­չի դի­մաց ով ինչ է տա­լու-ստա­նա­լու, դա հար­ցի մի կողմն է: Գլ­խա­վորն այն է, որ ե­թե կան նման պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ, ա­պա դա նշա­նա­կում է, որ Վա­շինգ­տո­նը կանգ­նած է վերջ­նա­կա­նա­պես Վ­րաս­տա­նը կորց­նե­լու շե­մին՝ Ադր­բե­ջա­նի եւ Հա­յաս­տա­նի հետ կապ­ված  հե­տե­ւանք­նե­րով հան­դերձ: Դժ­վար չէ կռա­հել նաեւ, որ այդ գոր­ծըն­թա­ցը շատ ա­վե­լի ակ­տիվ տեսք կստա­նա ա­մե­նա­մոտ ա­պա­գա­յում՝ հոկ­տեմ­բե­րին սպաս­վող խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րութ­յու­ննե­րից հե­տո, ե­թե գոր­ծող իշ­խա­նա­կան հա­մա­կար­գը կա­րո­ղա­նա հաղ­թել: Ընդ ո­րում, այդ հաղ­թա­նա­կի շան­սե­րը մեծ են, քա­նի որ բա­ցի հայտ­նի գոր­ծոն­նե­րից (ժո­ղովր­դի վստա­հութ­յան մեծ մա­կար­դակ, ին­չը ցույց տվեց վեր­ջին հա­կաիշ­խա­նա­կան հա­վաք­նե­րին մաս­նա­կից­նե­րի փոքր թի­վը, վար­չա­կան ռե­սուրս­ները եւ այլն), մեկ գոր­ծոն եւս կաշ­խա­տի վրա­ցա­կան իշ­խա­նութ­յու­ննե­րի օգ­տին: Այն է՝ ընդ­դի­մութ­յան ա­րեւմտ­յան ֆի­նան­սա­վոր­ման լավ թե վատ վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը, ո­րը թույլ է տա­լիս օ­տա­րերկր­յա գոր­ծա­կալ­նե­րի մա­սին այդ­քան աղ­մուկ հա­նած օ­րեն­քը:

ՀԵՂԱՇՐՋՄԱՆ ՀԱՎԱՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ՓՈՔՐ Է

Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, բո­լորն են հաս­կա­նում, որ այդ ընտ­րութ­յուն­նե­րի շրջա­նակ­նե­րում Վա­շինգ­տո­նը պետք է փոր­ձի հաս­նել հե­ղաշրջ­ման: Այս մա­սին պարզ խո­սում են վրա­ցա­կան իշ­խա­նութ­յուն­ներն ու ան­ձամբ վար­չա­պետ  Կո­բա­խի­ձեն, թե ինչ­պես եւ ին­չի հա­մար է Ա­րեւ­մուտ­քը ցան­կա­նում իշ­խա­նութ­յան բե­րել բան­տում գտնվող Սա­հա­կաշ­վի­լուն են­թա­կա ու­ժե­րին: Նույն բա­նի մա­սին նա­խօ­րեին հայ­տա­րա­րեց նաեւ ՌԴ Ար­տա­քին հե­տա­խու­զա­կան ծա­ռա­յութ­յու­նը, թե­րեւս դրա­նով ա­կա­մա հաս­տա­տե­լով, որ վրա­ցա­կան ներ­կա իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը, այս­պես ա­սենք, Մոսկ­վա­յի հա­մար հո­գե­հա­րա­զատ են:

 Այս­պես, ըստ ռու­սա­կան հե­տա­խու­զութ­յան. «Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը Վ­րաս­տա­նում «գու­նա­վոր հե­ղա­փո­խութ­յուն» են պատ­րաս­տում»: Թեեւ. «Ս­պի­տակ տու­նը ծայ­րա­հեղ դժգոհ է հոկ­տեմ­բե­րի 26-ին կա­յա­նա­լիք խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րի նա­խա­շե­մին Վ­րաս­տա­նում ի­րա­վի­ճա­կի զար­գա­ցու­մից»: Այ­սինքն, որ «Վ­րա­ցա­կան ե­րա­զանքն» ու­նի բա­վա­րար ժո­ղովր­դա­կան ա­ջակ­ցութ­յուն՝ հա­մո­զիչ ա­ջակ­ցութ­յուն ստա­նա­լու հա­մար: Մ­յուս կող­մից. «Ընդ­դի­մութ­յու­նը, չնա­յած ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի ջան­քե­րին, մնում է մաս­նատ­ված, իսկ տար­բեր ու­ժե­րի կող­մից ստեղծ­ված կոա­լի­ցիա­նե­րը՝ շատ փխրուն»: Արդ­յուն­քում, Վա­շինգ­տոնն ար­դեն իսկ անց­նում է «Բ» պլա­նին: Նախ, այս ըն­թաց­քում կմե­ծաց­նեն ճնշու­մը վրա­ցա­կան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի վրա։ Եվ ա­մե­նա­կա­րե­ւո­րը՝ պետք է անց­նել ստան­դարտ «հեղա­փո­խա­կան» մե­խա­նիզ­մի: Այ­սինքն, դեռ ընտ­րութ­յու­նն­երը չա­վարտ­ված, կսկսեն հա­մա­տա­րած խո­սել զանգ­վա­ծա­յին կեղ­ծիք­նե­րի մա­սին, կհա­ջոր­դեն զանգ­վա­ծա­յին հա­վաք­նե­րը՝ իշ­խա­նութ­յան հե­ռա­նա­լու պա­հան­ջով, Ա­րեւ­մուտ­քը կսկսի աղմ­կել իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի կող­մից «քա­ղա­քա­ցի­նե­րի» նկատ­մամբ ու­ժի «չա­փից դուրս» կի­րառ­մա­ն ան­թույ­լատ­րե­լիութ­յան մա­սին: Ա­մե­նա­կա­րե­ւո­րը, Ուկ­րաի­նա­յից կբե­րեն վրա­ցի վարձ­կան­նե­րին՝ զին­ված բա­խում­ներ ու այլ ու­ժա­յին մե­թոդ­ներ կի­րա­ռե­լու հա­մար:

­Կարճ ա­սած, խոս­քը սո­վո­րա­կան «հե­ղա­փո­խա­կան» տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի մա­սին է, ո­րը, սա­կայն, մեկ էա­կան թե­րութ­յուն ու­նի. պե­տութ­յուն­նե­րը վա­ղուց են սո­վո­րել այդ տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի դեմ պայ­քա­րել, ե­թե միայն նման ցան­կութ­յուն ու­նե­նան: Ե­թե սրան էլ ա­վե­լաց­նենք այն ներ­քին ու ար­տա­քին խնդիր­նե­րը, ո­րոնք ներ­կա­յումս ԱՄՆ-ն­ ու­նի, ինչ­պես նաեւ, որ վրա­ցա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րից մեկ շա­բաթ անց հենց ԱՄՆ-ում է լի­նե­լու նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րի քվեար­կութ­յան փու­լը, ա­պա այդ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում վրա­ցա­կան «հե­ղա­փո­խութ­յու­նը» ա­ռաջ տա­նե­լու հա­մար ռե­սուրս­նե­րի շատ լուրջ պա­կաս են ու­նե­նա­լու: Այ­սինքն, գո­նե այս դիր­քե­րից քիչ հա­վա­նա­կան է թվում, որ վրա­ցա­կան հե­ղաշր­ջու­մը ծրագ­րող­նե­րի հա­մար կու­նե­նա հա­ջող ելք: Իսկ այդ դեպ­քում, շատ նման է, որ ԱՄՆ-ն­ ի­րոք կորց­նե­լու է Վ­րաս­տա­նը:

ԻՆՉ ՄՆԱՑ ՀԱՅԱՍՏԱՆՅԱՆ ԱՐԵՎՄՏԱՄՈԼՆԵՐԻՆ

Ի­հար­կե` ա­սել, թե վրա­ցա­կան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը հան­կարծ հի­շել են, որ ի­րենք ԽՍՀՄ ժա­մա­նակ­նե­րում Միութ­յան ա­մե­նա­բա­րե­կե­ցիկ հան­րա­պե­տութ­յունն էին եւ, դրա­նից ել­նե­լով, ո­րո­շել են վե­րա­կանգ­նել ռու­սա­կան վեկ­տո­րը, միամ­տութ­յուն կլի­ներ: Պար­զա­պես պետք է հի­շել հայտ­նի փաստ՝ Վ­րաս­տա­նը միշտ էլ ե­ղել է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ճշգրիտ բա­րո­մե­տրը: Այդ­պես էր 200 տա­րի ա­ռաջ, այդ­պես էր 100 տա­րի ա­ռաջ, երբ Վ­րաս­տա­նը եր­կու ան­գամ ա­րա­գո­րեն փո­խեց իր կողմ­նո­րո­շու­մը, այդ­պես էր 1990-ա­կան­նե­րի սկզբին, եւ նույն գոր­ծոնն է այս պա­հին. Վ­րաս­տա­նը լավ զգում է, թե աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ու­ժա­յին բա­րո­մետ­րը որ ուղ­ղութ­յամբ է թեք­վում, ա­րա­գո­րեն կհար­մար­վի դրան, եւ, վստահ ենք, դեռ մի բան էլ օ­գու­տով դուրս կգա:

Այլ հարց է, թե Վ­րաս­տա­նի հետ կապ­ված նման սպա­սե­լիք­նե­րի պա­րա­գա­յում ինչ են մտա­ծում նի­կո­լա­կան իշ­խա­նա­վոր­նե­րը եւ նրանց հա­րա­կից ու­ժե­րը: Քա­րոզ­չութ­յու­նը, թե կգնանք Եվ­րո­պա, եւ լավ կլի­նի, միան­գա­մից եր­կու հար­ված է ստա­նում: Նախ, մե­զա­նից շատ ա­վե­լի ա­ռաջ եւ շատ ա­վե­լի հա­ջող պայ­ման­նե­րում դե­պի Եվ­րո­պա էր գնում Վ­րաս­տա­նը, բայց այդ­պես էլ տեղ չհա­սավ, եւ ի­րենք էլ են վստահ, որ չեն հաս­նե­լու:

­Հա­ջոր­դը, կրկնենք, ե­թե Վ­րաս­տա­նը փո­խի աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ուղղ­վա­ծութ­յու­նը, ա­պա Հա­յաս­տա­նում ծա­վալ­վող ա­րեւմ­տա­մետ քա­րոզ­նե­րը մեկ բա­նի կա­րող են հասց­նել՝ եր­կի­րը կդառ­նա Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սում «սպի­տակ ագ­ռավ»: Դա էլ ա­մե­նագլ­խա­վո­րը չէ. կդառ­նա «վան­դա­կում փակ­ված սպի­տակ ագ­ռավ», հաշ­վի առ­նե­լով ար­տա­քին ել­քե­րի սահ­մա­նա­փակ­վա­ծութ­յու­նը:­ Չէ, քա­րոզ­չա­կան ի­մաս­տով նի­կոլ­յան խուն­տան դեռ մեկ տար­բե­րակ ու­նի. կա­րող են հայ­տա­րա­րել, թե թուր­քա­կան սահ­մա­նը բաց­վե­լու է, եւ այդ­պես էլ Հա­յաս­տա­նը կկապ­վի Ա­րեւ­մուտ­քի հետ: Սա­կայն դա պար­զա­պես մեկ բան է ա­պա­ցու­ցե­լու՝ մեր ա­րեւմ­տա­մոլ­ներն ի­րա­կա­նում աշ­խա­տում են ոչ թե Ա­րեւ­մուտ­քի, այլ` ուղ­ղա­կիո­րեն Թուր­քիա­յի օգ­տին: Սա­կայն ան­գամ այդ դեպ­քում նախ մեկ պարզ խնդիր պետք է լու­ծեն՝ Հա­յաս­տա­նի ա­րեւմտ­յան սահ­մա­նից եւ, առ­հա­սա­րակ, Հա­յաս­տա­նից հե­ռաց­նեն ռու­սա­կան ու­ժե­րին: Կա­րո՞ղ են, այս­տեղ ար­դեն շատ մեծ հար­ցա­կան կա: Ե­թե ոչ, ա­պա կմնա «վան­դա­կում փակ­ված սպի­տակ ագ­ռա­վը», կամ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին ընդ­հա­նուր ի­րո­ղութ­յու­նն­երին հա­մա­հունչ գնա­լը: Ս­պա­սենք Նի­կո­լի քայ­լին: