BRICS-ի գագաթնաժողովը ցույց տվեց, որ համաշխարհային հանրությունը հոգնել է միաբևեռ համակարգից. Իրանցի միջազգայնագետ

Կազանում ավարտվեց BRICS-գագաթնաժողովը, ինչպես է այս իրադարձությունն ընկալվում աշխարհում եւ մասնավորապես Իրանում «Իրավունքը» զրուցել է իրանցի հայտնի միջազգայնագետ ԽԱՅԱԼ ՄՈՒԱԶԶԻԻ հետ, ով նախ նկատեց.

- Կազանում BRICS-ի գագաթնաժողովը պատմական իրադարձություն էր, որը գրավեց ողջ աշխարհի ուշադրությունը։ Այս միջոցառումը ամրապնդեց BRICS-ի կարգավիճակը՝ որպես բազմաբևեռության ձգտող երկրների միջև միջազգային համագործակցության և փոխըմբռնման կարևորագույն հարթակ։ Գագաթնաժողովը ցույց տվեց, որ աշխարհը գնալով դառնում է բազմաբևեռ, և միաբևեռ համակարգի ազդեցությունն աստիճանաբար թուլանում է։ Կազանում քննարկվել են տնտեսական և քաղաքական կարևոր հարցեր, որոնք կորոշեն ոչ միայն BRICS-ի երկրների, այլ նաև ամբողջ համաշխարհային հանրության ապագան։Այս միջոցառումը ցույց տվեց, որ մասնակից երկրներն ունեն փոխադարձ հարգանքի և հավասարության վրա հիմնված աշխարհակարգի ընդհանուր տեսլական։ Ընդունված որոշումներն ու նախաձեռնությունները քննարկել են նոր հորիզոններ միջազգային հարաբերությունների հետագա զարգացման համար։ Նրանց վրա այլեւս գերիշխում է ոչ թե մեկ ուժ, այլ յուրաքանչյուր երկիր կարող է ազատորեն ընտրել իր զարգացման ուղին։ BRICS-ի գագաթնաժողովը ընդգծեց գլոբալ փոխգործակցության այլընտրանքային մոդելներ գտնելու կարևորությունը, որոնք կախված չեն Արևմուտքի ճնշումից: Համաշխարհային հանրությունը Կազանում կայացած BRICS-ի գագաթնաժողովը գնահատում է որպես խոշոր իրադարձություն, որը նոր փուլ նշանավորեց համաշխարհային քաղաքականության մեջ։ Գագաթնաժողովը գրավեց բազմաբևեռ աշխարհի ինչպես կողմնակիցների, այնպես էլ հակառակորդների ուշադրությունը։ Որովհետև դա ցույց տվեց BRICS-ի երկրների ցանկությունը՝ ստեղծել այլընտրանք միաբևեռ համակարգին, որը գերիշխում էր վերջին տասնամյակներում: Այս գագաթնաժողովը հստակ ցույց տվեց, որ համաշխարհային քաղաքականությունն այլևս չի կարող կառուցվել բացառապես արևմտյան շահերի հիման վրա։ BRICS-ի երկրները պատրաստ են առաջարկել միջազգային հարաբերությունների նոր ձևաչափ։ Պատահական չէ, որ այս գագաթնաժողովը համարում են համաշխարհային քաղաքականության և տնտեսության մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունների խորհրդանիշ։ BRICS-ը դարձել է հարթակ, որտեղ քննարկվում են ոչ միայն տնտեսական, այլև համաշխարհային անվտանգության, ինքնիշխանության և կայուն զարգացման հարցեր։ Աշխարհը հետևում է, թե ինչպես են BRICS երկրներն առաջարկում միջազգային խնդիրների լուծման նոր մոտեցումներ։ Եվ այս մոտեցումները գնալով ավելի շատ կողմնակիցներ են գտնում գործող միջազգային համակարգից դժգոհ պետությունների շրջանում։

- Գագաթնաժողովում բազմիցս հնչեցին նոր, ավելի արդար աշխարհակարգ ստեղծելու կոչեր: Կարո՞ղ ենք համարել, որ նոր աշխարհակարգի ձևավորման հիմքերը դրվել են Կազանում։

-Այո, նոր աշխարհակարգի հիմքերը, անշուշտ, դրվեցին Կազանում։ BRICS-ի գագաթնաժողովը ցույց տվեց, որ համաշխարհային հանրությունը հոգնել է միաբևեռ համակարգից, որտեղ առանցքային դեր ունեն արևմտյան երկրները։ Այս գագաթնաժողովում քննարկվել են այն սկզբունքները, որոնց վրա պետք է կառուցվի նոր աշխարհակարգը՝ հարգանք պետությունների ինքնիշխանության նկատմամբ, երկրների ներքին գործերին միջամտության անթույլատրելիությունը և միջազգային հարաբերությունների բոլոր մասնակիցների համար հավասար պայմաններ։ Կազանի գագաթնաժողովը կարելի է դիտարկել որպես նոր աշխարհաքաղաքական իրականության ձևավորման սկիզբ։ Այստեղ առաջացել է գլոբալ հարաբերությունների նոր ճարտարապետություն, որտեղ տնտեսական և քաղաքական համագործակցությունը չի սահմանափակվում ավանդական արևմտյան շրջանակներով։ Գագաթնաժողովի մասնակիցները նաև հեռանկարներ են բացել առևտրային ուղիների դիվերսիֆիկացման, ներդրողների համար պայմանների բարելավման և նոր առևտրային բլոկների ստեղծման համար: Այս նախաձեռնությունները կամրապնդեն մասնակից երկրների տնտեսությունները եւ կստեղծեն տնտեսական հարաբերությունների կայուն համակարգ, որը կախված չէ արեւմտյան ինստիտուտներից։

BRICS-ի երկրները հնարավորություն ունեն զարգացնելու համագործակցությունը՝ շրջանցելով արեւմտյան տնտեսական պատժամիջոցներն ու ճնշումները։ Սա հատկապես կարևոր է պատժամիջոցների կամ Արևմուտքի ճնշման տակ գտնվող երկրների համար: BRICS-ի գագաթնաժողովը նոր հորիզոններ բացեց Իրանի համար՝ ամրապնդելու իր դիրքերը համաշխարհային ասպարեզում։ Առաջին հերթին դա մեր երկրին հնարավորություն տվեց ինտեգրվելու միջազգային տնտեսական ու քաղաքական կառույցներին, որոնք կախված չեն Արեւմուտքի ճնշումներից ու պատժամիջոցներից։ BRICS-ը Իրանին հարթակ է տրամադրում առանցքային խաղացողների հետ առևտրատնտեսական կապերն ընդլայնելու համար, ինչը չափազանց կարևոր է պատժամիջոցների ռեժիմի համատեքստում, որին երկիրը բախվել է երկար տարիներ։ Նման միջոցառմանը մասնակցելը Իրանին հնարավորություն է տալիս սերտ հարաբերություններ կառուցել BRICS-ի գործընկերների հետ, ինչպիսիք են Չինաստանը, Ռուսաստանը, Բրազիլիան, Հնդկաստանը և Հարավային Աֆրիկան։ Այս երկրները կարող են հանդես գալ որպես Թեհրանի վստահելի դաշնակիցներ։ Գագաթնաժողովի ընթացքում քննարկվել են այլընտրանքային ֆինանսական գործիքների ստեղծման հետ կապված հարցեր, որոնք Իրանին թույլ կտան շրջանցել արեւմտյան պատժամիջոցները եւ զարգացնել իր տնտեսությունը նոր ուղղություններով։ Այսպիսով, BRICS-ի գագաթնաժողովն Իրանի համար ոչ միայն տնտեսական օգուտ է, այլեւ քաղաքական հաջողություն։ Դա հաստատում է, որ Իրանը ճիշտ ուղու վրա է, նոր դաշինքներ ձևավորելով և ընդլայնելով իր ազդեցությունը միջազգային կառույցներում։