Ինչ է սպասվում ապրիլից խաղամոլներին ու խաղացնողներին

Ազգային ժողովը նախորդ շաբաթ երկրորդ ընթերցմամբ քննարկեց եւ ընդունեց Հարկային օրենսգրքում եւ կից օրենքներում ՔՊ-ական պատգամավոր Հայկ Սարգսյանի առաջարկած փոփոխություններն ու լրացումները: Ըստ այդմ` ապրիլի 1-ից երկու անգամ բարձրացվում է օնլայն կազինոների եւ բուքմեյքերական գործունեության համար նախատեսված տուրքերը: Այս պահին վիճակախաղերի համար գործող տուրքը 0,1 տոկոս է կազմում` խաղադրույքի ծավալի նկատմամբ, իսկ շահումով խաղերի դեպքում՝ 0,175 տոկոս: Վիճակախաղերի համար այն կսահմանվի 0,2 տոկոս, իսկ ինտերնետ շահումով խաղերի համար` 0,35 տոկոս:

Կառավարության առաջարկով՝ այնուհետեւ տարվա սկզբից աճը կլինի շարունակական այս պահին գործող պետական տուրքի չափով` մինչեւ խաղային ոլորտի մոնիտորինգային կենտրոնի ստեղծումն ու օպերատորի ինստիտուտի ներդնումը: Նախագծի հեղինակը հույս ունի, որ սրանով կսահմանափակվի օնլայն կազինո խաղալու հնարավորությունները, որոշ սոցիալական խմբերի եւ պետծառայողների դեպքում՝ առհասարակ արգելք կդրվի:

«Ամբողջ աշխարհում, նաեւ Հայաստանում վերջին տարիներին գրանցված ինքնասպանությունների զգալի մասի պատճառը խաղամոլությունն է, որից անմասն չի կարող մնալ բանակը, որը մեր հասարակության հայելին է: 2024 թվականին բանակում տեղի ունեցած ինքնասպանությունների կեսից ավելին խաղամոլության հետեւանք է»,- նման վիճակագրական տվյալներ է ներակայացրել հիմնական զեկուցողը:

Եվ մինչ ՔՊ գործընկերները հանգստության կոչեր էին անում, Հայկ Սարգսյանն ԱԺ ամբիոնից համառորեն պնդում էր, որ, իրոք, անհանգստանալու հրատապություն կա: Ավելին՝ ահազանգում էր նաեւ, որ խաղամոլությունից զատ՝ թմրանյութերի շրջանառությունն է 5 անգամ ավելացել եւ խոստանում էր՝ թմրանյութերի դեմ պայքարը խստացվելու է: Նախագծի հեղինակը խոսել է նաեւ քրեական հեղինակությունների բարքերի դեմ պայքարի մասին: Ընդհուպ իշխող խմբակցության պատգամավորը չխորշեց այս հարցում խնդրել ընդդիմության աջակցությունը:

Թե ինչու 2026-ի խորհրդարանական ընտրություններին ընդառաջ՝ Հայկ Սարգսյանը որոշեց իշխանության հետ թշնամացնել բառիգներին, խաղամոլներին ու քրեական հեղինակություններին, մնում է միայն վարկածներ առաջ քաշել, ընդհուպ այն, որ Հայկ Զարեհիչի մոտ, իրոք, իրավիճակ է փոխվել, ում հայրը՝ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական գնումների գործակալության նախկին պետ, ՀՀ սոցիալական ապահովագրության պետական հիմնադրամի նախկին նախագահ Զարեհ Սարգսյանը, ո՛չ ավել, ո՛չ պակաս օրերս հայտարարել է. «Երանի մահացած լինեի ու Արցախի կորուստը չտեսնեի»:
Ինչեւէ, վերադառնանք նախագծին. 2024 թվականին օնլայն կազինոների հաշիվներին լիցքավորվել է ավելի քան 811 մլրդ դրամ: Եթե այդ գումարները մտնեին տնտեսության մեջ, համախառն ներքին արդյունքը կաճեր 10-15 տոկոսով, իսկ պետական եկամուտները` 7,34 տոկոսով: Այս մասին փաստել է Հայկ Սարգսյանն ու խոսել այսօր խաղատների եւ օնլայն կազինոների գործունեությունը Հայաստանում օրենքով չարգելելու հետեւանքների մասին: Նրա խոսքով՝ պատճառն այն է, որ դեռեւս չունենք համացանցը կառավարելու եւ արտասահմանյան օնլայն կազինոների հասանելիությունը մեր երկրում գոնե 90 տոկոսով արգելափակելու հնարավորություն:

Հատկանշական է, որ թեպետ Հայկ Սարգսյանն առաջարկում էր բացի հարկ ու տուրքերից, որոնք գոյություն ունեն, օնլայն կազինոներին ու բուքմեյքերական ընկերություններին հարկել նաեւ շրջանառության 10 տոկոս հարկով, սակայն, կառավարության միջամտությունից հետո այն բավականին մեղմվեց:

Հայկ Սարգսյանը տեղեկացրել է, որ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի ունեցած աշխատանքային քննարկումների արդյունքում որոշվել է շրջանառության հարկի փոխարեն կիրառել տուրք, որպեսզի փոփոխությունն ուժի մեջ մտնի անմիջապես, այլ ոչ թե` վեց ամիս հետո:

Թե ովքեր են «խաղային բիզնեսի շահերը պաշտպանողներն» իշխանությունում, ինչպես մեղադրանք հնչեցրեց Հայկ Սարգսյանը, այդպես էլ մնաց օդում կախված: Սակայն, չար լեզուներն ասում են, որ խաղամոլության զոհերի թվում կա անգամ նախարարի ընտանիք: Այդուհանդերձ, նախագիծն ընդունվեց 58 կողմ, 2 դեմ, 17 ձեռնպահ ձայներով: Բացահայտ դեմ էին ՔՊ-ից դուրս եկած պատգամավորներ Հովիկ Աղազարյանն ու Հակոբ Ասլանյանը:

Հավելենք, որ վերջին 13 տարիներին ահագնացող տեմպերով աճում են շահումով խաղերի եւ բուքմեյքերական գործունեության ծավալները: Եթե 2010 թվականին շրջանառության ծավալները կազմում էին 35 միլիոն դոլար, իսկ հարկերի հարաբերակցությունը 2,6 մլն դոլար էր, այսինքն՝ 7,2 տոկոս, ապա 2023 թվականին այն ավելացել է ավելի քան 440 անգամ՝ հասնելով 15,8 մլրդ դոլարի: Հավաքագրվող հարկերը կազմել են 67 մլն դոլար կամ ծավալի 0,4 տոկոսը: Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ բազմաթիվ երկրներում ոլորտի համար սահմանված է 10 տոկոս եւ ավելի բարձր շրջանառության հարկ, մասնավորապես՝ Վրաստանում՝ 10 տոկոս, Ավստրալիայում՝ 15 տոկոս, Գերմանիայում՝ 5-20 տոկոս, Իտալիայում՝ 20-22 տոկոս, Լեհաստանում՝ 12 տոկոս, Պորտուգալիայում՝ 8-16 տոկոս, Ֆրանսիայում՝ 8-10 տոկոս, Հունգարիայում՝ 15 տոկոս:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ