ՄԻ ԼՈՒՍԱՆԿԱՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ

 1920 թվականին թուրքերը ներխուժել են մեր Շիրակի մարզի Հայրենյաց /այն ժամանակ Սոնգյուռլի /գյուղ։ Ռոզա տատիկիս/հայրիկիս մոր / երկու եղբայրները Հուսիկը, ով բժիշկ ու գիտնական էր, նա ավարտել էր Դորպատի համալսարանը, տիրապետում էր 8 լեզուների և Գևորգը, ով զինվորական էր, եկել էր Սարիղամիշից։ Նրանք իմանալով, որ թուրքերը ներխուժել են մեր գյուղ, եկել են գյուղ, փորձել պաշտպանել գյուղացիներին, ծերերին, երեխաներին ու կանանց։

Գյուղացիներից շատերը գյուղի ձորակի քարանձավներում էին պատսպարվել, սակայն դաժան թուրքերը երկու եղբայրներին Գևորգին ու Հուսիկին և կապել են ձիուց, քարշ տալով տարել Ջաջուռի ջարդի /Հերհերի /ձորն գլորել ու այրել։ Նրանցից բացի, գյուղից տարել են նաև 80 հոգու և գլորել ձորը, դաժանաբար սպանել։ Այնքան շատ են եղել այդ մարդիկ, ձորից գլորված, որ կենդանի մարդ էլ է մնացել, մեր գյուղից Խանաև անվամբ։ Նա, թևը ջարդված մնացել է դիակների կույտի տակ, սուտմեռուկի է տվել։ Երբ նկատել է թուրքերի հեռանալը, ելել է դիակների տակից ու սողեսող փախել եկել գյուղ, պատմել գյուղացիներին դաժան տեսարանը։ Հետո Խանաևի լեզուն բռնվել է, սակայն մի քանի տարի ապրել ու մահացել է։

Այս պատմական լուսանկարը քարանձավի մեջ է մնացել շուրջ 10 տարի, Գևորգի աղջիկը Հեղինեն քարանձավի միջից հանել է ու տվել Ռոզա տատիկիս, ասել, որ կպահես այս նկարը ու միշտ կհիշես, թե ինչ դաժան են վերաբերվել թուրքերը եղբայրներիդ հետ։

Թուրքը մնում է թուրք ու ոչ մի բարեկամություն չի կարելի անել նրանց հետ։ Այս նկարը մենք պինդ պահում ենք մեր գերդաստանի ալբոմում և նույնիսկ չենք ցանկանում այն հանձնել Հայոց ցեղասպանության թանգարանին։

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՍԱՐԳՍՅԱՆ