«Հայտնի ու անհայտ գրքեր» շարքով.Հայաստանի ազգային գրադարան

Հայաստանի ազգային գրադարանը ներկայացնում է «Հայտնի ու անհայտ գրքեր» շարքով,  հետաքրքիր փաստեր տարբեր տարիներին տպագրված գրքերի մասին.

-Այսօր մեր ընթերցողին ենք ներկայացնում 1816 թ. Փարիզի «Թագավորական» տպարանում տպագրված «Տեղեկութիւնք ի վերայ այժմեան կացութեան թագաւորութեան Պարսից» վերնագրով գիրքը: Այն ծավալով շատ փոքր է՝ բաղկացած ընդամենը 13 էջից: Էջերը գծափակ են և չհամարակալված: Գրքույկը երկլեզու է՝ հայերեն և պարսկերեն՝ յուրաքանչյուրը բաղկացած 5 էջից: Թե՛ պարսկերեն, թե՛ հայերեն հատվածներն ունեն առանձին տիտղոսաթերթեր: Ինչպես բնագիրը, այնպես էլ երկու տիտղոսաթերթերը գծափակ են:

«Հայ գիրքը 1801-1850 թթ.» մատենագիտության մեջ սույն գիրքը նկարագրվել է 259 համարի ներքո, աստղանիշով, այսինքն՝ գրքի կազմող Հայկ Դավթյանը այն չի տեսել, պարզապես քաղել է գրքի մասին տեղեկությունը: Ծանոթագրության մեջ նա նշել է աղբյուրը՝ Գարեգին Զարբհանալյանի «Հայկական մատենագիտութիւն» գիրքը (տե՛ս Զ մատ. 666): Նշենք, որ վերջինիս մատենագիտության մեջ այս տպագրության մատենագիտական նկարագրությունը ևս կատարվել է աստղանիշով, այսինքն՝ Գարեգին Զարբհանալյանն էլ փաստացի գիրքը չի տեսել, այլ հենվել է որոշակի աղբյուրների վրա:

Հայկ Դավթյանը սխալմամբ սույն հրատարակությունը նույնացրել է 1817 թ. լույս տեսած «Ընդհանուր ծանօթութիւն ի վերայ աշխարհին Պարսից» աշխատության հետ, ինչն ընդգծել է մատենագիտական նկարագրության ծանոթագրության մեջ:

2017 թ. Հայաստանի ազգային գրադարանի երկու աշխատակիցները՝ Աստղիկ Վարդանյանն ու Անի Սարգսյանը, «Հրանտ Դինք» հիմնադրամի աջակցությամբ 1 ամսով մեկնեցին Ստամբուլ՝ ուսումնասիրելու Ստամբուլի քաղաքային գրադարանի հայերեն գրքերի հավաքածուն: Հավաքածուի հետ աշխատելիս նրանք գտան բազմաթիվ գրքեր, որոնք կամ բոլորովին անհայտ անուններ էին, կամ որոնց մատենագիտական նկարագրություններն առկա էին հայ գրքի համահավաք մատենագիտական ցանկերում, բայց գրքերի փաստացի բացակայության պատճառով նկարագրվել էին աստղանիշով:

Ստամբուլի քաղաքային գրադարանի հայերեն հավաքածուում նրանք գտան նաև 1816 թ. տպագրված այս գիրքը, ինչը հնարավորություն տվեց հաստատել, որ գործ ունենք առանձին տպագրության հետ:
Գրքի թվային տարբերակը հնարավորություն տվեց մատենագետներին ուսումնասիրել այն և ամբողջացնել մատենագիտական նկարագրությունը, որն էլ ներառվեց «Նորահայտ գրքեր և պարբերականներ» գրքի մեջ (Կազմ.՝ Ստ.Պետոյան, Ռ. Ալեքսանյան, Երևան, 2018 թ.): Գրքի թվային տարբերակը համալրեց «Հայ գիրք» շտեմարանը և հասանելի է մեր ընթերցողին

Այս թեմայով Ինչ արել ենք, արել ենք` բացառապես ելնելով մեր խղճից. Անի Սամսոնյան Ո՞րն է այն գաղափարը, որի շուրջ կարող են ընդդիմադիրները համախմբվել. Վազգեն Սաֆարյան Միշտ մեր ժողովուրդը ոչ թե գնացել է ընտրելու, այլ՝ մերժելու. Վազգեն Սաֆարյան (ԱՆՈՆՍ) Լսել ու հասկանալ, թե Չարենցը ինչ էր նկատի ունեցել լուսամփոփի պես աղջիկ ասելով. Ռաշ  Եթե տավուշյան պայքարը չտեղափոխվի Հանրապետության հրապարակ, մարելու է. Դավիթ Գալստյան