«ՈՒԶՈՒՄ ԵՄ՝ ՄԵՐ ԵՐԳԻՉՆԵՐԸ ՀԱՐԵՎԱՆ ՄԱՐՈՒՍ ՏՈՏԱՅԻ ԵՐԳԱԾՈՎ ՉԵՐԳԵՆ».ԹՈՎՄԱՍ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Մշակութային
«Իրավունքը» զրուցել է ՀՀ ժողովրդական արտիստ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր եւ «Սայաթ-Նովա» մշակութային միության ղեկավար, բանահավաք, մանկավարժ ԹՈՎՄԱՍ ՊՈՂՈՍՅԱՆԻ հետ:
— Պարոն Պողոսյան, ստեղծագործական ի՞նչ նոր ծրագրերով եք հանդես եկել այս տարի:
— Այս տարի գնացինք Թիֆլիս եւ մասնակցեցինք Սայաթ-Նովայի հիշատակին նվիրված Վարդատոնին: Մի քանի օր առաջ գնացինք Ջավախք` Ջիվանու հիշատակը նշելու: Հանրային ռադիոյում արդեն 4-րդ անգամ արել ենք ձայնագրություններ: Ամեն անգամ 10-11 գործ է գրվել, եւ այդ ծրագիրը շարունակվելու է: Առաջիկայում նախատեսում ենք էլի ձայնագրություն եւ համերգ-դասախոսություն Հանրային ռադիոյով:
— Ի՞նչ երգեր են հնչելու:
— Այդ հարցում պետք է պայմանավորվենք Հանրային ռադիոյի ղեկավարության հետ: Մեր ծրագիրը շատ մեծ է: Մոտ հինգ հարյուր երգ մշտապես ունենք մեր ծրագրում, որ հետեւողականորեն, պարբերաբար թարմացնում ենք, վերհիշում, շտկում:
— Ինչպիսի՞ գնահատական կտաք այսօրվա երիտասարդության կողմից աշուղական երաժշտության պահանջարկին:
— Պահանջարկը երիտասարդության մեջ գնահատում եմ չափավոր, բայց նորմալ: Եթե դուք գաք մեր համերգներին եւ տեսնեք, թե ինչքան երիտասարդներ են այցելում` ըստ այդմ էլ կեզրակացնեք:
— Ի՞նչ խորհուրդ կտաք նրանց, ովքեր նոր են մուտք գործում աշուղական երգարվեստ: Երբ լսում եք նրանց կատարումները, հիմնականում ի՞նչ սխալներ են թույլ տալիս:
— Ամենակարեւորը` ուզում եմ, որ մեր երգիչներն աղբյուրներին հետեւեն` ոչ թե հարեւան Մարուս տոտայի երգածով երգեն:
— Նորարարությունների մասին Ձեր վերաբերմունքն ինչպիսի՞ն է: Երբ ռեմիքս են անում աշուղական երգերը, ընդունելի՞ է Ձեզ համար:
— Կողմ եմ, երբ դա արվում է լուրջ, պրոֆեսիոնալ արվեստագետի կողմից: Սիրողականներն, իհարկե, աղավաղում են մեր ազգային մշակույթը:
— Այսօր համերգների բացակայությունը չի՞ ազդում անսամբլի եւ առհասարակ երգարվեստով զբաղվողի նյութականի վրա:
— Ազդում է ե՛ւ նյութականի, ե՛ւ բարոյականի վրա: Նաեւ աշուղական արվեստը հանրամատչելի դարձնելու խնդրի վրա է ազդում:
— Համավարակի եւ պատերազմի շրջանն ինչպե՞ս անդրադարձավ աշուղական արվեստի վրա:
— Համավարակը շատ խիստ ազդեց մեր գործունեության վրա: Մենք մոտ մեկ տարի ընդհանրապես չենք հանդիպել: Եվ դա բնական է, որ շատ վատ ազդեցություն պետք է ունենար անսամբլի ե՛ւ գոյության, ե՛ւ ամեն ինչի վրա: Իսկ պատերազմական օրերը մեր անսամբլը շատ դառն է տարել:
— Ի՞նչ կարծիք ունեք ԿԳՄՍ նախարարության որոշման նախագծի վերաբերյալ, ըստ որի, ՀՀ ժողովրդական արտիստի, ՀՀ ժողովրդական նկարչի, ՀՀ վաստակավոր արտիստի եւ վաստակավոր նկարչի կոչումները պետք է չեղարկվեն:
— Կարծում եմ՝ բոլորովին անիմաստ է կոչումները վերացնելը: Ուղղակի կարող են շատ զգուշորեն շնորհել: Բայց երբ մարդն ամբողջ կյանքը ծառայել է մշակույթին, եւ մի թղթիկով որակավորում, գնահատում են նրա ծառայությունները, ընդամենը արվեստագետին շոյում է: Ուրիշ հարց է, եթե անարժաններին չտան այդ կոչումները, այդ դեպքում արդեն կլինի ճիշտ որոշում:
— Ի դեպ, ժամանակին Ձեզ «Սրտիկ» են անվանել, կպատմե՞ք այդ անվան հետ կապված պատմությունը:
— Երբ ընդունվել էի Թաթուլ Ալթունյանի անվան ժողովրդական երգի-պարի անսամբլ, առաջին երգս Ղունկիանոս Կարնեցու «Սրտիկն» էր: Ես կանգնում էի ինչպես բոլոր երգիչները, մենակատարները երգչախմբում, մեկ համար առաջ իջնում էի, զգեստս փոխում էի, որ երգեմ «Սրտիկը»: Մի անգամ` երբ փոխում էի զգեստս, մեր աշխատակիցը վազելով եկավ՝ ասաց. <<Սրտիկ, քո մուտքն է, շուտ արի>>: Տղան անունս չգիտեր` նոր էի երգում: Եվ այդպես ինքնաբերաբար բոլորն ասացին` Սրտիկ եւ անունս մնաց Սրտիկ:
— Հիմա է՞լ են Ձեզ մտերիմները Սրտիկ ասում:
— Հիմա չեն ասում: Շատ վաղուց Թաթուլ Ալթունյանի անվան ժողովրդական երգի- պարի անսամբլից դուրս եմ եկել: Եվ այլեւս այդ պատմությունը հիշող չկա: Արդեն երեսուն տարի ղեկավարում եմ Հայաստանի Հանրային ռադիոյի «Սայաթ-Նովա» աշուղական երգի վաստակավոր անսամբլը:
ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ